Vertrouwen
Lessen uit de razendsnelle en blijvende transformatie van Sylvia en Goldie
De transformatie van Sylvia met Goldie is een van de meest bijzondere transformaties die ik ooit heb meegemaakt.
Toen Sylvia bij mij aanklopte schoot haar hart al in de keel bij een langzame stap. Tussen die eerste les en de dag dat ze mij en Manfred meenam voor een prachtige rit door het Dwingelderveld, waarbij we met z'n drieën in snoeiharde galop door het bos vlogen, zaten maar een paar weken! En nu, drie jaar later, vroeg ik haar hoe het gaat en was ik enorm blij om te horen dat ze samen nog altijd heerlijke buitenritten maken en veel plezier hebben.
Twee verhalen
Je gaat zowel het verhaal van Sylvia horen als dat van mij als instructeur en coach. We willen graag dit verhaal delen omdat het anderen kan inspireren. Omdat het veel ellende voor paard en mens kan voorkomen en ook omdat het verhaal van Sylvia en Goldie duidelijk maakt dat de oplossing voor problemen lang niet altijd in technische instructies zit. Mindset, emoties en leiderschap spelen een alles bepalende rol.
“Ik heb Goldie gekregen op een moment in mijn leven dat ik haar heel erg nodig had en ben er klakkeloos vanuit gegaan dat zij de plek zou innemen die ik miste door mijn zieke andere paard. Dat werd een enorme teleurstelling en wanhopig frustrerend.
Ze draaide zich van me af, wilde geen voetjes geven, ging behoorlijk bokken in elke versnelling meer dan stap en liep continu onzuiver. Er waren geen aanwijsbare afwijkingen en helaas hielp een nieuw aangepast zadel ook niet. We hebben haar drie maanden extern in training gebracht maar ook daar kwam ze niet verder dan stappen.
Ik huilde tranen met tuiten uit onmacht, twijfelde aan mezelf en had al heel wat digitale trainingen en tips uitgeprobeerd maar helaas we verwijderden steeds meer van elkaar. Alle emoties zijn voorbij gekomen. Onzekerheid, boosheid, opstandigheid en vaak tot aan de grens van opgeven.”
Liesbeth: Eén doorbraak is niet genoeg voor permanente verandering
Sylvia en Goldie hadden zich aangemeld voor een enkele privéles, als een soort allerlaatste strohalm. Ik heb niet vaak iemand gezien die zo angstig werd bij elke stap van haar paard! Maar ik oordeel niet, want het is wat het is. Dus we zijn begonnen bij wat er wél kon: slechts enkele langzame passen en blijven ademhalen. Samen bewegen, synchroon in lichaam én hart. Long story short: aan het eind van dat uur konden ze voorzichtig de hoefslag rond draven zonder dat Sylvia in de paniek schoot en Goldie was kalm en best happy. Een doorbraak voor allebei! Maar ik dacht … die zijn er nog lang niet … ik laat ze niet gaan! Dus ik heb ze overgehaald om direct aan de volgende 5 Day Intensive mee te doen…
“Eén week bij Liesbeth op locatie heeft ons op een mooi gezamenlijk spoor gebracht. Bij Liesbeth ben ik zo veel rijker geworden in het observeren en communiceren met mijn eigen paard. Kleine stapjes (figuurlijk) werden al snel grote stappen (letterlijk). Deze dames gingen na één week vol trots, plezier, zelfvertrouwen en nieuwe energie naar huis. Ik kan er wel uren over vertellen.
Niet normaal hoe je van wanhopig huilend naar gierend van het lachen met het zelfde paard in het leven kan staan. Nooit durven dromen/geloven dat dat echt nog zou gebeuren!”
Liesbeth: Het paard wordt vaak niet begrepen
Na enige observatie en ook nadat ik Goldie zelf in de hand had gehad was het voor mij glashelder dat Goldie zeer goed en gedetailleerd was opgeleid. Maar daar zat ook een groot probleem: zij wilde en verwachte duidelijke informatie zodat ze wist wat ze moest doen en dat kon Sylvia haar nog niet geven. Ze wilde het zo graag goed doen! Alles wat zij nodig had was iemand die haar taal sprak en de leiding nam. Dus het ging niet om het opleiden of trainen of manieren aanleren van Goldie maar om zorgen dat Sylvia Goldie kon gaan geven wat zij nodig had.
“Als ik het proces achteraf onder de loep neem besef ik dat ik iets wilde afdwingen zonder stil te staan bij wat Goldie nodig had. Zonder geduld en zonder verdieping ben ik een reis begonnen die zonder de “routekaart” van Liesbeth waarschijnlijk geëindigd was met afscheid nemen van dit geweldige paard. Nu rijden mijn Golden Girl en ik met z’n tweetjes uren lang buiten op zoek naar steeds weer nieuwe avonturen en uitdagingen. Ik voel me vrij en trots omdat ik durf te vertrouwen op onze communicatie en mij niet meer van de wijs laat brengen door de vele omstanders die zich er destijds ongevraagd mee bemoeid hebben en mij daarmee alleen maar onzekerder en ongelukkig maakten.”
Een belangrijke les voor iedereen
Ik kom enorm veel onbegrepen paarden tegen. Paarden die getraind worden op hoe ze bewegen maar waarbij geheel voorbij wordt gegaan aan hoe ze zich voelen, hoe ze leren en wat ze zelf willen geven. Veel paarden raken zodanig verward dat ze bestempeld worden als te sensibel, gevaarlijk, ongemanierd, dom en nog veel meer onzinnige oordelen die er uiteindelijk in resulteren dat ze verdwijnen naar onbekende bestemming en dan echt veel geluk moeten hebben om weer een fijn leven te vinden.
Liesbeth: De ruiter wordt vaak niet begrepen
Sylvia is één van de vele voorbeelden van ruiters die niets liever willen dan het goed doen voor hun paard. Net als veel andere paardeneigenaren kreeg ze allerlei trainingsmethoden over zich uitgestort. Niet alleen de ruiter maar ook het paard raken dan in verwarring.
Wat er in dit geval aan de hand is, heeft niets met trainingsmethoden te maken. De kern van het probleem zit - en dat is ongelooflijk vaak het geval! - in horsemanship, mindset, emotie en leiderschap. Er is hier geen trainer nodig maar een coach, zowel voor het paard als voor de ruiter.
“Er waren vrienden die zeiden: “Sylvia dit paard lijkt niet wat jij nodig hebt en maakt je diep ongelukkig. Geef haar alsjeblieft weer terug en hou op met jezelf zo te straffen. Het voelde ook echt heel vaak als een proces van mezelf willen bewijzen tegenover de buitenwereld. Dat het me allemaal wel zou lukken. Maar dat was echt niet de juiste instelling. Super dom ook. Er zijn altijd zoveel dingen in het leven die meespelen.
Er waren paardentrainers die allemaal hun eigen kijk op de situatie hadden en in mijn ogen met verstand van zaken spraken en die allemaal een andere richting in duwden. Mensen die al hun hele leven in de paardenwereld zitten, en dan sta ik daar, een volwassene die alleen maar kon teren op de ervaring van drie koudbloeden waarmee alles altijd op gevoel ging en ik nooit meer nodig had dan gewoon doen en dat kwam het goed.”
Een belangrijke les voor iedereen
Ik heb mij naast de training van paarden ook verdiept in horsemanship, NLP, interventies en coaching technieken. Dat is als instructeur van onschatbare waarde gebleken voor het begrijpen en coachen van paard en ruiter. Het is bovendien essentieel om de ruiter de inzichten en vaardigheden te geven om de partner, trainer en coach te zijn die het paard nodig heeft. Want alleen het fysieke paard trainen is als het rijden met een auto met 3 lekke banden: het rolt aan alle kanten van de weg af. De huidige discussies rond welzijn in de sport zijn daar een regelrecht gevolg van.
Liesbeth: Als de ruiter verandert, verandert ook het paard
Waar staat het paard? Waar staat de ruiter? Hoe bouw je een brug zodat het weer samen komt?
Het ging hier helemaal niet over het fixen van het paard. Het was hier heel duidelijk hoe belangrijk het is om eerst te kijken wat er in het lichaam, hoofd en hart van zowel paard als ruiter gebeurde. Eerst te begrijpen hoe hun belevingswereld in elkaar zat, in plaats van standaard methode of oefening erop los te laten.
In dit geval kwam ik na enige observatie er achter dat het paard op zeer hoog niveau was opgeleid, dus daaraan lag het zeker niet. Eigenlijk wachtte Goldie op het moment waarop haar ruiter haar duidelijk leiding gaf, haar duidelijk informatie gaf en gewoon vertelde wat ze van haar wilde. Sylvia bleek met haar paard een heel afwachtende en onzekere houding aan te nemen, gepaard gaand met angst dat ze geen controle zou hebben. Zij is in het dagelijks leven echter een vrouw die voor zichzelf opkomt en er echt staat als de situatie dat vereist, dus ze had al wat nodig was! In iedereen zit een goede leider en de paarden geven ons een goede reden om die te vinden en te ontwikkelen. We hebben oefeningen gedaan die Sylvia in staat stelden om die zelfverzekerder versie van zichzelf mee te nemen naar haar samenwerking met Goldie. Duidelijk in wat ze wil, duidelijk in woorden én duidelijk in haar houding.
Op het moment dat Sylvia inzag wie haar paard werkelijk was en we zonder paard hadden gewerkt aan duidelijk leiderschap, konden we met grote stappen en zonder stress het vertrouwen, de communicatie en ook het tempo snel uitbouwen. Toen Goldie eenmaal in de gaten kreeg dat Sylvia met helderheid haar kon vertellen ging er echt een knop om! Geen spoor meer van stress en verzet, een happy pony! Binnen enkele dagen gingen zij samen van totaal geblokkeerd naar joelend van plezier in rengalop door de bak!
Een laatste duwtje in de rug
Omdat we zo’n plezier aan dit traject hadden beleefd hebben we aan het eind van die week afgesproken dat Manfred en ik een paar weken later naar Sylvia toe zouden komen om met zijn drietjes een rit te maken in het Dwingelderveld. Stiekem hoopte ik dat dat genoeg “druk” zou geven om nu in haar eentje thuis ook door te zetten. Nou, geloof me, dat hadden ze gedaan!! We hebben een geweldig mooie rit gemaakt en laten we zeggen … die was niet voor beginners!
P.S.
Als je dit artikel of delen daarvan wil delen is dat goed, mits je dit erbij vermeldt: “Bron: “Sylvia en Goldie: lessen uit een razendsnelle en blijvende transformatie” van Liesbeth Jorna en Sylvia Kamman op de website van Sport & Horsemanship United (www.sporthorsemanshipunited.nl)”
TIP 1: In de Jaaropleiding Blokkadevrij Trainen leer je niet alleen biomechanisch correct trainen maar ontwikkel je ook om deze positieve Trainer’s Mindset!
TIP 2: In het Intuitive Leadership Retreat van 14-16 september 2024 (en voorjaar 2025 …) krijg je de inzichten en tools voor leiderschap over je eigen leven én leiderschap voor je paard, je werk, relaties met anderen en voor het waar maken van je dromen en je missie. Een baanbrekende ervaring voor zowel paardenmensen als managers, leraren, teamleiders, ondernemers, vaders en moeders.
Hartcoherentie voor een betere connectie met je paard ... en jezelf!
Hartcoherentie heeft te maken met ontspanning en de mate waarin je hartritme en ademhaling op elkaar zijn afgestemd. Wanneer je hartcoherentie hoog is, betekent dit dat je hartritme regelmatiger is en dat er een goede balans is tussen het sympathische en parasympathische zenuwstelsel. Dit zijn de twee delen van je autonome zenuwstelsel dat je basisfuncties in je lichaam automatisch regelt. Het sympathische zenuwstelsel is verantwoordelijk voor de “vecht-of-vlucht“-reactie, terwijl het parasympathische zenuwstelsel verantwoordelijk is voor de “rust-en-vertering“-reactie.
Wanneer er geen coherentie is, betekent dit dat je hartritme onregelmatiger is en dat er een onbalans is tussen het sympathische en parasympathische zenuwstelsel. Dit kan worden veroorzaakt door stress, angst, vermoeidheid of andere factoren.
Positieve emoties verhogen de hartcoherentie. Positieve emoties komen o.a. door de werking van hormonen. De productie van die hormonen wordt door verschillende situaties getriggerd. Bijvoorbeeld dopamine door beloning en meditatie, serotonine door zon en dankbaarheid, oxytocine door vriendelijkheid en liefdevolle aanraking en endorfines door sport en vrolijkheid..
Studies suggereren dat liefde en oprechte aandacht een positieve invloed kunnen hebben op de hartcoherentie. Dit kan te wijten zijn aan het feit dat liefde en aandacht stress kunnen verminderen en het parasympathische zenuwstelsel kunnen activeren.
In een wetenschappelijke studie, gepubliceerd in het tijdschrift “PLOS One”, wordt beschreven hoe mensen die een meditatieoefening deden waarbij ze zich concentreerden op liefdevolle vriendelijkheid, een hogere hartcoherentie hadden.
Zelf heb ik bij hartcoherentiemeting ervaren dat mooie herinneringen naar boven halen een duidelijk positieve invloed heeft.
Een andere studie uit 1998 maakte duidelijk dat er energie overdracht is tussen mensen die elkaar aanraken of dichtbij elkaar zijn, zodanig dat het ECG (electrocardiogram van het hart) van de één meetbaar invloed heeft op het EEG (electroencelalogram van de hersenen) van de ander, vooral als de “zender” in een staat van liefdevolle aandacht verkeert. In mijn ervaring is dat effect van liefdevolle aanraking ook het geval tussen mens en paard.
Hier zijn enkele tips om je hartcoherentie te verbeteren zodat je ook een betere verbinding krijgt met je paard en je paard kunt helpen ontspannen en concentreren:
- Sport, dans of doe kort sportieve bewegingen voordat je bij je paard komt of erop stapt
- Doe een meditatieoefening waarbij je je concentreert op ademhaling, liefde, dankbaarheid en vrolijke gedachten voordat je naar je paard gaat.
- Waardeer en bedank je paard (en jezelf) veel en vaak voor zijn zijn/inzet/etc.
- Zeg zachtjes lieve dingen tegen je paard, wat je van hem voelt en opmerkt
- Leg je hand op zijn hals, voorhoofd, … en stuur hem door die aanraking je dankbaarheid en liefde, moed, kalmte, wat hij maar nodig heeft van jou … en wacht op ontspanningssighnalen.
- Moving massage (lees die blogpost!)
- Voorhoofd touch aanleren met R+
- Game-over door hand op schoft en uitademen
En zo zijn er nog talloze andere “oefeningen” te bedenken die een overdracht van goede energie tussen jou en je paard kunnen bewerkstelligen. Oefeningen die vaak helemaal geen extra tijd kosten en die de samenwerking en het samenzijn met je paard enorm veel mooier maken.
P.S.
Als je dit artikel of delen daarvan wil delen is dat goed, mits je dit erbij vermeldt: “Bron: “Hartcoherentie voor een betere connectie met je paard … en jezelf!” van Liesbeth Jorna op de website van Sport & Horsemanship United (www.sporthorsemanshipunited.nl)”
TIP: In de Jaaropleiding Blokkadevrij Triainen leer je hoe je hartcoherentie ook in de praktijk kan toepassen!
Ontspanning in beweging: Moving Massage
Gastblog van Meike van der Heijden (stagaire)
Mijn paard kan snel veel spanning opbouwen. Hij kijkt naar de omgeving, is hyper alert en kan zijn aandacht niet bij mij houden. Dat is lastig. Bij Liesbeth heb ik een techniek geleerd die mijn paard hier heel goed mee kan helpen: de Moving Massage.
Misschien herken jij je in 1 van deze situaties?
- Mijn paard let meer op zijn omgeving dan op mij
- mijn paard houdt zich strak
- mijn paard is gespannen (op vreemd terrein)
- mijn paard is rennerig of vervelend
- mijn paard wilt niet aangeraakt worden
- mijn paard heeft wedstrijdstress
Hoe fijn zou het zijn als je paard kalm is en met je kan samenwerken?
Moving Massage
Moving massage is een techniek waarbij je door middel van je hand op de huid van het paard hem helpt te ontspannen terwijl je paard in beweging is. Het is een idee van Karen Rohlf - Dressage Naturally.
De meeste therapieën waarbij we proberen om ons paard te helpen spanningen los te laten, worden uitgevoerd in stilstand. Als ruiter en trainer willen we ook dat het paard in beweging lichaamsbewustzijn heeft en zichzelf kan ontspannen. Dit is waarom moving massage zo’n grote waarde heeft: het creëert ontspanning in beweging.
Je wil het paard helpen om zijn houding en bewegingspatroon te veranderen door hem te leren chronisch gespannen spieren te ontspannen. Het ontspannen van spieren die een ongewenste houding of bewegingspatroon onderhouden, leidt ertoe dat de tegenovergestelde spieren – die van een gezond bewegingspatroon – geactiveerd kunnen worden. Als de spieren elkaar niet meer tegenwerken verdwijnen de weerstanden in zijn lichaam en ontstaat er letterlijk meer bewegingsvrijheid. Een paard dat zijn lichaam kan ontspannen, zal in hart en hoofd ook meer ontspannen zijn, waardoor je een fijnere samenwerking krijgt.
Hoe doe je Moving Massage?
- Naast je lopen
Voordat je kan beginnen met moving massage, moet je eerst een basis hebben. Je paard moet makkelijk naast je mee lopen en niet achter je aan sukkelen. Je paard moet zelf door kunnen lopen, ook als jij naast zijn schoft loopt. Als dit goed gaat, kan je verder met de moving massage. - Zoeken in zijn lijf
Nu kan je touw in je andere hand nemen, zodat je hand aan de kant van het paard vrij is om hem aan te raken. Beeld je in hoe het paard voelt en eruitziet als die helemaal ontspannen is. Projecteer dit beeld van losgelatenheid en probeer dat over te brengen. Raak hem aan en vraag daarmee aandacht voor de gespannen plek om hem erop te wijzen dat hij het kan loslaten en zich dan beter voelt. Als het paard tekenen van ontspanning laat zien, laat je zelf los maar geeft hem de gelegenheid om door te gaan. Hierna kan je door naar een volgende plek op zijn lichaam en doe je dit zelfde. - Signalen van ontspanning
Er zijn meerdere ontspanningssignalen die je bij je paard kan zien en voelen, zoals het hoofd laten zakken, een andere oog opslag, likken en kauwen, zuchten, knipperen, oren of lippen die ontspannen, het voelt zachter onder je hand en het hele paard gaat rustiger en soepeler bewegen. Hoe meer signalen het paard laat zien hoe beter. Soms moet je een tijdje wachten totdat je paard een signaal geeft.
Meer lichaamsbewustzijn en losgelatenheid
Hoe vaker je dit oefent met je paard, hoe sneller het paard zich zal kunnen ontspannen. Ze leren de rustgevende werking van je hand herkennen. Spoedig zal het paard zich al gaan loslaten als je er maar aan denk of de intentie laat zien om hem te helpen. Dan weet je dat hij een nieuw bewustzijn over zijn eigen lichaam heeft gevonden. Hij zal dan steeds beter in staat zijn om zelf die plek van losgelatenheid en ontspanning te vinden. Hij zal ook meer en meer zelf zijn bovenlijn loslaten en hals strekken terwijl hij beweegt.
Als je de moving massage een beetje onder de knie hebt is het een heel succesvol hulpmiddel om je paard te helpen aan meer lichaamsbewustzijn of aan ontspanning bij aanvang van een training of wedstrijd.
Zie je al voor je hoe je door middel hiervan je paard kan helpen ontspannen? Altijd rustig met je paard bezig kunnen zijn?Inspanning en ontspanning afwisselen
Nieuwe handvaten
Ik ga hier zeker mee door. Ook omdat hierdoor mijn paard meer zelfvertrouwen krijgt en meer ontspannen in het leven gaat staan. En omdat naast me lopen soms wat spanning oproept, hoop ik dat hij snel doorheeft dat naast mij lopen juist ontspanning brengt. Ook vind ik dit een fijn handvat om te hebben als hij spanning opbouwt of als we naar vreemd terrein gaan.
Ik merk na een paar keer al resultaat, dus ik geloof dat ook jij en je paard hier veel aan zullen hebben.
Dankjewel Meike van der Heijden voor deze mooie gastblog! Ik weet zeker dat veel mensen en paarden hier weer nieuwe inspiratie mee opdoen.
Liesbeth Jorna
P.S.
Als je dit artikel of delen daarvan wil delen is dat goed, mits je dit erbij vermeldt: “Bron: “Ontspanning in beweging” van Meike van der Heijden en Liesbeth Jorna op de website van Sport & Horsemanship United (www.sporthorsemanshipunited.nl)”
TIP: In de Jaaropleiding Blokkadevrij Triainen leer je deze oefeningen ook in de praktijk!
Van angst en stress naar onbevangen rijden, een voorbeeld van hoe het WEL kan
Hoe een cadeaubon voor een uur les bij Liesbeth uiteindelijk
de onbevangen blijdschap in paardrijden weer terugbracht in mij.
Gastblog van Mira J.
Gewoon doen? Hoe dan?
In 2017 botste ik voor de zoveelste keer tegen mezelf aan: Paardrijden … Ik heb het toch altijd gekund? … Gewoon doen!
Na mezelf moed in te praten, bekroop mij toch weer de angst voor het ergste. In het verleden had ik door een aantal ongelukken met het paard angst opgebouwd. Dat ik een gezin heb en een bedrijf, plus dat ik jarenlang niet heb gereden maakte het er niet makkelijker op.
Het verhaal van Nicole
Mijn dochter reed regelmatig op Nicole. We hadden Nicole laten beleren op een stal. Op een dag was mijn dochter helaas vergeten om goed na te singelen. Toen ze wilde aanspringen in galop ging het helemaal mis. Het zadel ging schuiven. Mijn dochter viel en het zadel belandde onder de buik van Nicole. Dikke trauma voor dochter en paard!
Gelukkig is mijn dochter er goed vanaf gekomen, maar ze besloot kort daarna te stoppen met rijden vanwege de spanning. Nicole bleef ook gespannen. Als de beugel los schoot wilde ze vluchten, omdat dat haar herinnerde aan die traumatische belevenis.
Verkopen of jezelf en je paard een nieuwe kans geven?
Ik stond voor de box van Nicole. Ik dacht “dan verkopen we haar maar”. Weg met de angst.
Tegelijk besefte ik dat dat niets op zou lossen. Nicole is zo’n fijne merrie en ik verlangde zo naar de onbevangenheid in paardrijden!
En toen kreeg ik van een vriendin voor mijn verjaardag een cadeaubon voor een uur les bij Liesbeth Jorna.
Het begin van de verandering!
De eerste les bij Liesbeth dacht ik “Wauw! Wat is dit mooi!” ook al snapte ik er nog niet veel van. Wel wist ik: Dit wil ik gaan snappen! Mijn oude denken moest om!
Liesbeth keek mij aan na een paar lessen en zei: “We gaan ervoor dat je straks een bomproof paard hebt! En dat je weer met plezier kan rijden.” Dat ontroerde mij …
Stap voor stap leerde Liesbeth mij om met Nicole helemaal terug te gaan naar het begin. Nicole en ik hadden het “opnieuw beleren” allebei nodig. Samen gingen we bouwen aan een vast fundament van vertrouwen.
Friendly Game +++
Los in de bak was de start. Staart hoog in de lucht! Waar zijn we?! Nicole mocht zelf even rondkijken en daarna mocht ik proberen om contact te maken. “Loop maar naar haar billen toe”.
Liesbeth leerde me om mee te gaan waar Nicole ging zodat er harmonie ontstond en we elkaar beter leerde kennen. De “friendly game” volgde. Zo geweldig! Als je paard dat eenmaal doorheeft!! Ze leren te ontspannen in plaats van vluchten als iets spannend is.
Zo maakten we zoveel dingen weer okee voor Nicole … maar ook voor mij! Ik leerde hoe ik zelf Nicole kon helpen om te kiezen en te ontspannen.
De friendly game begon klein en werd steeds groter. Tot Nicole zelfs grote zakken aan haar beugels had hangen en ik op een dag languit op haar rug lag. Als een Pennymeisje, zonder zadel, met mijn neus in haar manen en mijn voeten op haar billen.
Iedere les een nieuw cadeautje
Iedere les maakte ik een nieuw cadeautje open. Verrassingen waarmee ik met Nicole weer een stap verder kwam.
Eerst de friendly game +++ zodat ze nergens meer angst voor had, toen grondwerk om de communicatie op te bouwen, toen opnieuw - maar nu echt! - zadelmak en bitwijs maken, toen zelf weer erop …
Nu twee jaar later ben ik zo dankbaar voor het proces wat ik met Nicole heb doorgemaakt bij Liesbeth. Nu stap ik op Nicole en ben ik weer even kleine Mira. Ik geniet met volle teugen van het helemaal okee zijn met mijn paard!
Liesbeth dankjewel!!
Noot van Liesbeth
“Long term commitment” en leren om het ZELF te doen maken het hele verschil!
Het traject dat Mira, Nicole en ik met elkaar zijn aangegaan was echt bijzonder! Ik wil hierbij Mira een enorm compliment geven voor haar commitment om dit traject aan te gaan en zodanig door te zetten voor langere tijd dat “real magic happens”!
In de praktijk zoeken veel mensen de quick fix maar juist door de tijd te nemen en geen enkele stap over te slaan die je paard of jij nodig hebben, is het mogelijk om fundamentele veranderingen te bereiken waar je bij aanvang alleen maar van kan dromen.
En dat is nu juist wat Mira wel heeft gedaan! Van een hoop negatieve bagage, onzekerheid, onbegrip en angst naar ontspanning, een vertrouwensband en plezier. Belangrijk was dat Mira alles echt zelf heeft gedaan! Haar vermogen om de gemoedstoestand van Nicole te “lezen” en te begrijpen, haar timing, de vaardigheid om passende oefeningen te kiezen, haar rijvaardigheid en last but zeker not least de vaardigheid om zelf haar gemoed en lichaamstaal te beheersen zijn hierdoor zo enorm gegroeid! Je op een positieve manier een weg zoeken door de blokkades en trauma’s naar een fijn te rijden paard - dát is nou echt horsemanship!
En hoe gaat het nu met Mira en Nicole?
Nu is Mira begonnen met haar volgende jonge Friese merrie zelf op te leiden en zadelmak te maken. En hoe het rijden gaat met Nicole? Kijk maar naar de beelden! Ze is ontspannen, kalm, energiek en fijn te rijden. Dus nu gaan we verder naar verfijning in het rijden, naar meer balans en wie weet wat voor leuke dingen nog meer! We worden hier allebei zo vrolijk van!
TIP: In de Workshopserie Blokkadevrij Trainen leer je alles wat je moet weten over de psychologie van je paard, over gezonde en ongezonde beweging, over je eigen trainers' mindset en nog veel meer absoluut onmisbare kennis!
Does your horse give you permission for mounting? 5 Tips to make mounting easy
Mounting is one of the top 10 issues between horse and rider!
Do you recognise yourself in one of these cartoons?
- Your horse moves away or runs backwards as soon as you try to put your foot in the stirrup
- You hardly even sit, with one foot still searching for the stirrup, and your horse is already leaving
- Your horse does not want to stand still at the mounting block ... you move the block ... horse moves away ... you follow with the block ... as soon as you put it in position ... your horse moves out of position ... repeat ... repeat
- Your horse does stand still at the mounting block ... but a bit too close ... and pushes you over
- Your horse needs to be held in place by a helper. Without help you cannot get into the saddle
- Your horse does not even want to enter the arena, let alone allow you to get on
- Your horse stands like a statue while you are mounting but explodes as soon as you ask him to move
The message of all these horses is the same: “I don't want you on my back”
At the end of the day all these behaviour have one origin: your horse would rather not let you mount. He gives a clear "red light". The reasons can be diverse: pain, discomfort, fear, lack of trust or understanding, he has bad expectations of the ride or - this is often the case - unconciously taught behaviour! Sometimes this pattern gradually develops when small signals of the horse are being ignored, disregarded and overruled. Often we can only point out a moment in time when it really escalated and both horse and rider lost confidence.
“You never get a second chance for a first impression”
One of the most common causes of mounting issues is the way the horse was started under saddle. The procedure may have been to quick for him to mentally keep up. He may have been being lunged, chased forward, somebody forced him to stand still while another person got into the saddle and the one in the saddle has a great skill of sitting out every move the horse makes. When you look at this procedure from the horse's point of view of course you don't want to have to endure this. You would not understand, feel afraid and your selfconfidence would be broken. Not a very good foundation to build on.
I meet many horses that lost their trust and selfconfidence exactly in this most vulnerable time of their life. They had to do things they did not understand and it made them afraid. Their body may carry a rider but their mind is blown. This first impression, for which he never gets a second chance, influences a young horse for a long time. Sometimes the consequences even show up much later in life, when they reach a point that they really cannot cope with the pressure anymore. But the good news is: You can change how he feels about mounting!
Submission is not enough
For the partnership with your horse and for your own safety it is crucial that your horse can stand calmly and wait for you to get on. Submission is not enough! Way more important is that your horse really welcomes you on his back. That he trusts you and that he knows that you are not going to force him over his mental, emotional or physical thresholds. You'll want him to give you permission to mount: a green light!
5 TIPS to get a green light for mounting
Take your time to make the mounting procedure something valuable and positive. A good start of the ride. He will benefit from that his whole life! He will keep himself and his riders out of trouble. The tips below will help you create a safe and willing horse.
1. OBSERVE AND FEEL: WHAT DOES YOUR HORSE TELL YOU?
Red, yellow or green light? Here are some signs to look for:
- Tension: Do his muscles feel soft? Does he relax and lower his neck?
- Breathing: Does he breath calm and deep?
- Legs: Can he stand still on a loose rein? If not, where does he want to go?
- His facial expression: Does he have soft blinking eyes, soft ears, loose jaws and mouth?
- Use your eyes and intuition: Is his mind with you? Positive or negative? Or is he "frozen" and introverted? Especially the horses that stand like a statue should ring your alarmbells. These are the ones that can explode when he reaches the limit of what he can deal with. Standing still is not always a green light!
2. KEEP IN MIND HOW IT FEELS TO THE HORSE
Imagine that your rider wants to sit on your back. When she bumps her feet against your bones, pinches you or pulls you out of balance, you will not like the experience. Neither will you like it when she is not connecting with you. It really does not take any extra time to pay attention to seemingly little details like that but it makes all the difference to your horse:
- Tightening the girth: do this one hole at a time and from both sides
- Balance: check his balance before you mount so it's easy for him to stand still. A practical tip: Grab the front of your saddle and pull and push so your horse has to brace himself a bit and maybe adjust his feet. If he is already standing unbalanced chances are he may have to move his feet while you are mounting.
- When he walkes away as soon as you are in the saddle: stay relaxed and bend him with one rein until he stops moving his feet, then reward.
- Pinching his belly or elbows with your toe: if you cannot seem to avoid pinching then pinch the girth instead.
- Supple and light: jump up high enough so you don't have to pull yourself up a lot. Improve your own suppleness and fitness if necessary.
- Leg over: make sure to lift your leg high enough so you don't kick his hindquarters.
- Thank him for allowing you to mount before you ask him to move!
3. BUILD SOME CREDIT
Please accept your horse's reactions as honest feedback. Help him and build some credit. Did he give you a green light for the first time? Then say "thank you" and step down again ... or do not even mount at all!
If mounting really is an issue, then it's a great idea to only focus on mounting for a few days. Spend time on making mounting a positive experience: relax, help him feel good, reward a lot, prepare well, get into the saddle, just walk around a bit and get off again and just chill together for a while at the mounting block. If you immediately set him to work when he only just gave you yellow light to mount, you'll cause him to say NO again the next day. It is better to give him a good reason to give you green lights, by making the whole riding session a good experience.
4. TEACH HIM TO "PARK" FOR MOUNTING ANYWHERE !!
All our horses have learned to turn towards us and position themselves so we can easily mount. This can be at a mounting block, a gate, a tree, the ramp of a trailer. Very convenient for us and for them too.
You can teach your horse to park for mounting too. Either by inviting him to turn towards a target using clickertraining principles, or by using pressure by swinging the string of your horsemanshipstick over to touch his hindquarters on the other side. Make sure to reward the slightest try in the right direction! That may be just a weightshift or one step in the beginning. From there you can step by step build up to just lifting your hand and he parks in hindquarters right under your hand. Touching your hand on his butt is a clear target. If you can easily touch him there he will probably stand in a good position to mount. So I touch and reward, touch and reward to build that pattern. Building this pattern takes a bit of time and patience and maybe persistance but it will give you both a lifetime of easy mounting.
5. THE FINAL CHECK: CAN HE STAND STILL WHILE YOU MOUNT WITH A COMPLETELY LOOSE REIN?
When you can completely drop the reins you can be sure he gives you a real green light. He does not feel the need to move away and is really relaxed. Once you are seated make it a habit to wait for a moment before you ask him to move. Just let him stand relaxed for a while. To stimulate this and to confirm your connection you can give him a treat from the saddle or pet him.
“Your horse giving permission to mount is a natural result of partnership
and of your horse wanting to be with you”
~ Karen Rohlf ~
P.S.
If you want to use this article or parts of the article please remember to mention the source like this: "source: Liesbeth Jorna - Sport & Horsemanship United (www.sporthorsemanshipunited.nl)”
More articles and trainingtips: Go to "Free Stuff" on the website
Springen voor kracht en coördinatie - Té leuk om niet te doen!
Gezond bewegen is de multifunctionele basis voor alles wat daarna komt
Hoe beter je paard zijn balans en ritme tijdens het rijden kan bewaren, hoe makkelijker alles wordt wat je met hem wilt doen. Dressuur zorgt voor een multifunctionele en gezonde basis.
Natuurlijk kun je je verder specialiseren in de dressuur maar voor een lang en gezond leven als rijpaard is dat niet persé noodzakelijk. Uitzondering daarop kan zijn dat je paard een fysieke beperking heeft die het nodig maakt om bijvoorbeeld zijn voorbenen extra te ontlasten, bijvoorbeeld bij een diagnose van artrose of verhoogd risico op hoefkatrolontsteking. In dat geval is hoog springen natuurlijk niet zo'n goed idee.
Te leuk en te nuttig om niet te doen!
Zelf vinden wij het fijn om veelzijdig met onze paarden bezig te zijn. We springen en crossen en spelen op veel verschillende manieren met hindernismateriaal. Afgezien van een enkeling die nog wat onzeker is of die een blokkade of blessure heeft, ben ik eigenlijk nog nooit een paard tegengekomen die dat niet leuk vond!
Een paar redenen om cavalettiwerk en springen in je training op te nemen:
- het draagt bij aan de coördinatie van je paard. Hij gaat opletten en wordt handig met zijn voeten.
- het draagt enorm bij aan de rijvaardigheid van jezelf!!! Je ontwikkelt een goed gevoel voor ritme en een sterke balans. Je leert ook om je veel sneller aan te passen aan de grotere en snellere natuurlijke bewegingen van je paard en je leert om niet in de weg te zitten zodat je paard zijn lichaam optimaal kan gebruiken bij de sprong.
- het draagt bij aan je zelfvertrouwen. Doordat je leert om de normale grotere bewegingen van je paard te volgen kun je ook bij buitenritten stressvrij rijden en ben je niet bang meer voor een beetje tempo.
- het draagt bij aan het atletisch vermogen van je paard. Hij ontwikkelt uithoudingsvermogen, galoppeervermogen, kracht en lenigheid. Hij wordt sterker en buigzamer in het achterbeen en kan daardoor meer ondertreden. Daardoor kan hij ook zijn bovenlijn - rug, schoft, hals - meer liften en op lengte brengen. Ook voor dressuurpaarden dus bijzonder waardevol!
- het draagt enorm bij aan de intelligentie en het plezier van je paard!
Wat kun je bereiken met cavaletti
Cavaletti worden vaak gebruikt om paard en ruiter vertrouwd te maken met de beginselen van springen. Ik gebruik het ook ter verbetering van achterbeen- en ruggebruik en voor de afwisseling tijdens dressuur.
Je kan cavaletti of balken gebruiken op rechte lijnen of in waaiers. Dat laatste heeft als voordeel dat je zowel in stap als draf erover kan zonder dat je het aan hoeft te passen. Erg handig als je alleen bent. Je kunt bovendien kiezen hoe ver naar binnen of buiten je over de waaier rijdt en daardoor je paard uitdagen zijn passen groter of kleiner te maken. Tegelijkertijd leer je dan om je aanrijdlijn heel precies te kiezen.
Op de foto zie je blokken liggen onder de balken aan de buitenkant. Hierdoor moet het paard zijn gewrichten nog meer buigen en met meer veerkracht gaan bewegen. Uiteraard kan je cavaletti op een rechte lijn ook op verschillende hoogtes gebruiken, zowel in stap en draf als in galop.
Begin je nog maar net met cavaletti? Leg dan eerst wat enkele balken verspreid neer en stap of draaf daar lekker ongedwongen overheen. Er is best een kans dat je paard er in het begin een reuzesprong overheen maakt, maar dat is niet erg. Als hij eenmaal gewoon doordraaft neem je twee balken met een ca. 1 meter ertussen. Dat past eigenlijk altijd. De afstanden tussen cavaletti luisteren nauwer zodra je 3 of meer balken achter elkaar gaat leggen. Dan pas je de afstanden aan zodat het bij je paard past ... óf je gaat ermee spelen om je paard uit te dagen meer op te letten en zijn paslengte aan te passen. Er zijn eindeloos veel mogelijke patronen om te spelen met cavaletti!
2 Manieren voor een goede opbouw naar springen
Je kan op twee manieren met springen aan de slag
(1) je maakt een lijntje waar je begint met cavaletti of balken en van daaruit volgt een kruisje, een sprongetje of een combinatie van sprongetjes. Hierbij gaat het om het springen zelf, om het vertrouwd maken van je paard met het materiaal, om de coördinatie van je paard of om het ontwikkelen van een goede ruiterbalans en -techniek voor en over de sprong. Een drafbalkje of meerdere drafbalken voor de eerste sprong bevordert het rustig aanrijden. Gebruik van kruisjes maakt het makkelijker om door het midden te springen.
(2) je maakt een parcoursje van verschillende hindernissen. Zo laag als nodig - balken op de grond of simpele kruisjes - tot zo hoog als nodig, afhankelijk van de ervaring van jou en je paard. Met lijnen tussen de hindernissen die wat meer uitdaging bieden op het gebied van sturen, ritme en balans: cirkels, gebroken lijnen, schuin geplaatste hindernissen of langere tussenruimtes waarin je het aantal galopsprongen kunt variëren. Hiermee kun je meer de focus leggen op de vaardigheid van fijn rijden tussen de hindernissen. Aandachtspunten zijn dan regelmaat, basiskwaliteit van de galop, vloeiende lijnen en snel herstel van balans en ritme na elke sprong zodat je weer goed voorbereid bij de volgende komt.
Crossen en andere fun stuff
Als je de basis van springen onder knie hebt kun je ook buiten de rijbaan gerust eens wat andere dingen gaan springen. Pak ook eens een omgevallen boom in het bos mee. Zelf hebben wij een speelweide met allerlei crosshindernissen om te oefenen. Er zijn bovendien steeds meer oefencrossen en oefenterreinen waar je kunt oefenen. Een echte aanrader!
Dit kan jij ook! Begin NU met de Jump & Play Challenge!
Ik heb inmiddels honderden ruiters en paarden geholpen om deze stappen met succes te volbrengen. Sommigen vonden precies die ene goldnugget die hét verschil maakte. Anderen noemden het een "life changing journey". Bijna altijd was er een doorbraak die ze vooral zelf niet hadden kunnen bedenken.
Wil jij dat ook? Maak dan gelijk een start met de Jump & Play Challenge! Kijk op https://www.sporthorsemanshipunited.nl/website/challenge/
en meld je snel aan!
Happy trails!
Liesbeth Jorna
Kisss
Als je merkt dat je paard moeite heeft met een oefening onthoud dan deze regel:
************************ 3 X MIS? KISSS IT! **********************
3 keer MIS? Als iets 3 keer niet goed lukt moet er een alarmbelletje in je hoofd afgaan! Er is namelijk altijd een reden voor als je paard niet doet wat jij had bedacht.
In plaats van steeds opnieuw te proberen met steeds hetzelfde resultaat, denk even na welk deel van de beweging voor je paard moeilijk is en bouw het opnieuw op met de strategie van “3 x MiS? KISSS IT!”
***Keep It Short***
Vraag slechts enkele passen en rijd er dan ontspannen weer uit zodat je paard zelfvertrouwen opbouwt.
***Keep It Slow***
Doe het eerst in stap totdat het soepel gaat en vraag dan pas weer dezelfde oefening in draf.
***Keep It Specific***
Isoleer dat stukje dat niet werkt of de hulp die paard niet begrijpt. Oefen dat apart, eerst uit halt, dan in stap etc. en probeer daarna de oefening opnieuw.
***Keep It Simple***
Oefen bijvoorbeeld een zijgang aan 1 kant totdat het goed gaat (en doe de andere kant morgen). En kies een slimme plek, bijvoorbeeld vanuit een wending, hoek of volte zodat je de buiging en positie al hebt en alleen de lijn hoeft te veranderen.
***Keep It Small***
Vraag wat minder buiging, wat minder verzameling, een makkelijker lijn, een lagere sprong en bouw dan weer geleidelijk op.
*** Keep It Soft***
Probeer met zeer lichte hulpen te beginnen. Check je energie, je ademhaling, je intentie en je uitdrukking of lichaamsspanning. Gebruik die bewust. Houd het zo licht mogelijk, zonder duwen en trekken.
Veel plezier, ook voor je paard!
L*
(Delen? Leuk!)
Het pilonnen kruis – tip uit de België clinic
Op de foto zie je een groot kruis van pilonnen in het midden van de rijbaan. De afstanden zijn zo uitgemeten dat je mooi cirkels kunt rijden van verschillende afmetingen. Je kunt met dit kruis veel fijne oefeningen rijden, waarbij de pilonnen je helpen aan een duidelijke focus en constante cirkel.
Door een cirkel van een bepaalde afmeting meerdere keren te rijden, ontstaat een constante lijn, met een constante buiging, daardoor een constant ritme, daardoor een fijne balans, daardoor cadans, daardoor ontspanning etc…… Rijd dus lang genoeg door totdat je flow voelt ontstaan.
Als je de draagkracht en buigzaamheid van je paard in de draf of galop verder wil ontwikkelen kun je telkens naar een kleinere cirkel. De pilonnen zorgen ervoor dat je lijn niet gaat dwarrelen en dat je samen met je paard sneller balans vindt. Voel daarbij hoe kleine cirkel je paard nog net aankan, laat hem eventjes doorgaan op die kleine cirkel en ga dan weer naar een grotere zodat hij weer wat kan ontspannen. Als je dat een paar keer herhaalt krijg je er samen snel handigheid in. Ga nooit kleiner dan je paard aankan maar daag hem wel een beetje uit. Daarna altijd weer terug naar de grotere cirkel zodat je paard er vertrouwen in krijgt en gemotiveerd blijft. Voor de Horsemanship mensen: dit is trainen met "approach & retreat"!
Natural Horsemanship voor (wedstrijd)ruiters
Serie van 12 artikelen van leiderschap tot en met verzameling waarin Liesbeth uitlegt wat Natural Horsemanship inhoudt en hoe het de dagelijkse training van je paard makkelijker en leuker kan maken.
Leerversnellers voor je paard: Positieve, Negatieve en Neutrale Bekrachtiging (R+, R- en R0)
Hoe leert een paard eigenlijk? Dat zou elke ruiter of instructeur moeten weten!
Een paar quotes … herkenbaar?
- Leert hij het nou noooooiiiitt? (Hallo! Eerlijk? Dat zou ik zelf kunnen zijn jaren geleden …)
- Straffen is soms echt wel nodig, maar alleen onmiddelijk gevolgd op het vergrijp
- Voor belonen hoef je geen moment te kiezen, dat kan altijd wel
- Als ik mijn been eraf doe stopt hij gelijk
- Ik krijg pijn in mijn schouder doordat ik de linkerteugel strak moet houden
- Werken met negatieve bekrachtiging is fout
- Mijn paard is stout en opdringerig
- Mijn paard heeft geen zin in de training of laat zich niet vangen
- Sommige mensen kunnen ongelooflijke dingen met paarden. Het is net magie! Dat is niet voor mij weggelegd …
Gebrek aan kennis over gedragsleer oorzaak nr. 1 van “probleempaarden” en blessureleed
Ik kom in mijn bestaan als instructeur enorm veel situaties tegen waar problemen zijn ontstaan door onbewust aangeleerd ongewenst gedrag.
Onbewust omdat het erin geslopen is zonder dat de eigenaar dit heeft bedoeld. Het wordt pas opgemerkt als die zich eraan gaat storen of als er problemen ontstaan. De oorzaak is doorgaans dat de eigenaar zich er niet van bewust is dat een paard net zo simpel gewenste als ongewenste dingen aanleert en dat een paard op elk moment en van elke situatie leert.
Aangeleerd doordat de eigenaar geen kennis heeft van hoe een paard leert of die kennis niet juist toepast.
De invloed van gebrek aan kennis over hoe een paard leert gaat echter verder dan je denkt! Bij onduidelijkheid in het aanleren van hulpen ontstaat dikwijls een situatie waarbij de ruiter voortdurend zonder effect dezelfde hulpen blijft geven of een paard voortdurend blijft helpen, compenseren of begrenzen. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot steeds ergere scheefheid of tot blokkades door een onnatuurlijke houding en beweging. Die scheefheid en blokkades kunnen leiden tot blessures waarvoor langdurige revalidatie trajecten nodig zijn.
Daarnaast kan het ongewenste gedrag natuurlijk leiden tot onveilige situaties. Zeker met de gemiddeld toegenomen sensibiliteit en beweeglijkheid van onze paarden heeft dat tot gevolg dat veel vaker dan nodig paarden als stout, onhandelbaar of gevaarlijk stilletjes van het toneel verdwijnen.
Deze kennis maakte voor mij en mijn paarden veel verschil
Bij gedragstraining van paarden wordt veel gesproken over R+ en R-
De R staat voor het woord reinforcement en dat vertalen we als bekrachtiging of bevestiging van gewenst gedrag.
De + betekent dat je iets toevoegt.
De – betekent dat je iets weghaalt.
R+ is positieve bekrachtiging van gedrag
Door het toevoegen van een beloning bij gewenst gedrag of een gewenste respons krijgt je paard een fijn gevoel. Dit nodigt hem uit om dat gedrag of die respons vaker te doen.
Wil je dit principe effectief toepassen dan zijn twee factoren van groot belang. In de eerste plaats moet je een duidelijk beeld hebben van wat jij het gewenste gedrag of de gewenste respons vindt, want je paard heeft geen idee! En daarnaast is een passende manier van belonen belangrijk. De grootste beloning, die het allerbeste voelt, is echte ontspanning. Meer informatie over beloningen die voor jouw paard effectief zijn vind je in de blogpost "10 Manieren om dankjwel te zeggen.
R- is negatieve bekrachtiging van gedrag.
Door je hulp of de druk weg te nemen zodra je paard doet wat je bedoelde krijgt hij een gevoel van opluchting en dit nodigt hem uit om de volgende keer dat gedrag te herhalen.
Ook hiervoor geldt dat dit alleen maar werkt als de toepassing goed is. De juiste vorm en volgorde in je hulpen en een goede timing van het weghalen van de druk zijn cruciaal. Het liefst bereik je niet alleen een gevoel van opluchting maar geef je je paard gelegenheid om echt tot ontspanning te komen. Het komt veel voor dat die timing off is waardoor paarden juist het tegenovergestelde leren van wat je wenst. Bijvoorbeeld je beloont een traag paard na de inspanning in plaats van op het moment van zijn grootste inzet.
In de natuur vormen zowel R+ als R- het gedrag van paarden. In beide gevallen is ontspanning de ultieme beloning. In de opvoeding van paarden om zich te kunnen handhaven in onze mensenwereld en in de training wordt ook van beide leerprincipes gebruik gemaakt. Het is daarbij wel heel duidelijk dat paarden sneller leren en een sterkere relatie met hun trainer ontwikkelen als R+ (het belonen) daarbij de overhand heeft. Net als in de mensenwereld creëert het vertrouwen en motiveert het paarden als je je waardering voor zijn inzet laat blijken.
Gedrag afleren of ontmoedigen door P+ en P-
De P staat voor punishment en dat vertalen we als straf of correctie.
P- betekent dat je een fijn gevoel of een beloning wegneemt zodat het ongewenste gedrag “uitdooft”. Bijvoorbeeld: als mijn paard tegen de staldeur schopt als ik ga voeren, dan loop ik weer weg met het voer. Daardoor ervaart hij dat niet schoppen ertoe leidt dat hij eerder voer krijgt en het schoppen verdwijnt. In de praktijk blijkt onbewust gegeven beloningen vaak een oorzaak van ongewenst gedrag.
P+ betekent dat je een onaangename prikkel toevoegt zodra je paard ongewenst gedrag vertoont. Bijvoorbeeld: je paard een tikje op de borst geven als hij je voorbij loopt.
Op het eerste gezicht lijkt punishment wreed maar op precies de juiste manier toegepast hoeft dat dus niet per definitie altijd zo te zijn. En ook deze vormen van leren tref je aan in het natuurlijk gedrag van paarden.
Enkele voorbeelden van uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek
- De meeste gedragsproblemen kunnen voorkomen of verbeterd worden door een goede analyse van de factoren die het gedrag beïnvloeden. (Note: Let dus op patronen en vaste volgordes in gedrag. Wat gebeurt er voorafgaand aan ongewenst gedrag? En wat gebeurt daar weer voor?)
- Paarden die leerden om halt te houden aan de lange teugel met behulp van een combinatie van R- (teugeldruk ontspannen) en vervolgens R+ (belonen) deden dit met minder onrust in de hoofd/halshouding en nageeflijker dan paarden die dit leerden met alleen R-.
- Jonge paarden die werden beloond met voer (R+) als ze juist reageerden op een commando hadden aanzienlijk minder tijd nodig om een aantal vaardigheden te leren dan een groep die niet met voer werd beloond. Bovendien bleken de met voer beloonde paarden na langere tijd zich het aangeleerde beter te herinneren en vormden zij een sterkere band met de trainer.
- Bij alleen het gebruik van straffen (P+) neemt ongewenst gedrag weliswaar af maar leert het paard niet het gewenste alternatieve gedrag. Straffen leidt vaak tot onduidelijkheid en onzeker gedrag want het paard krijgt geen informatie over wat hij wél moet doen.
Nieuw? Neutrale Bekrachting oftewel “R0”
Er is wat mij betreft nog een extra vorm van bekrachting die niet onder de voorgaande leerprincipes te vangen valt. Een leerversneller die bijzonder effectief is en die ik nog niet in wetenschappelijke literatuur heb kunnen vinden: R0 oftewel neutrale bekrachtiging.
Neutrale bekrachtiging houdt in dat je gewenst gedrag – gevraagd of ongevraagd – laat gebeuren en voortduren zonder het te beïnvloeden. Je synchroniseert ermee, zoekt harmonie ermee, je past je aan, je beweegt of zit mee. Je geeft geen hulpen om het te behouden, ondersteunen, begrenzen of aan te passen. Je voegt niets toe en je haalt niets weg. Er is ontspanning! Je gaat mee in wat gebeurt zonder het te betuttelen of bekritiseren. Je neemt aan wat je paard aanbiedt zonder het op dat moment te (willen) beïnvloeden.
Het tegengestelde van R0 is micromanagement: voortdurend hulpen blijven geven, drijven, begrenzen, ondersteunen, helpen, corrigeren etc. Daarbij is nooit een moment van ontspanning! Wij mensen vinden het van nature moeilijk om niet te willen beïnvloeden wat gebeurt :)
Enkele voorbeelden:
- Matador springt tijdens een demonstratie onbedoeld aan in de “verkeerde galop”. Ik corrigeer hem niet maar help hem ook niet. Ik schakel om in mijn hoofd en ga met hem mee. Het voelt goed, hij ontspant en hij springt zelfverzekerd door. Het wordt de beste contragalop ever en sindsdien gaat de contragalop stukken beter.
- Op Ivo heb ik altijd van intructeurs gehoord “drijf, drijf, drijf!”, maar hij kreeg meer en meer tegenzin. Sinds ik stopte met hem voortdurend achter de broek zitten ging alles (alles!) beter. Bij de warm-up draafde hij graag maar voor een 5 en ik synchroniseerde mijn energie met die van hem. Ik wilde traag zijn niet belonen, maar ook niet pushen. Doordat hij zich kon ontspannen nam zijn motivatie toe, hij werd vlotter, verzameling werd veel makkelijker, mijn sporen konden in de kast en áls ik dan wat vroeg was hij er ook! Hij bleek veel sensibeler en sneller te leren dan ik ooit had verwacht en hij vergat het ook niet meer.
In bijgaand videosnapshot zie je een voorbeeld van zo’n moment waarin ik een travers inzet en er helemaal niets meer aan doe behalve meezitten. Had ik mee er wel mee bemoeid dan had ik daarmee hoogstwaarschijnlijk zijn beweging, houding en vooral het ritme verstoord.
Het gevolg van werken met neutrale bekrachtiging is duidelijk: meer ontspanning, meer inzet, meer zelfvertrouwen, meer in zijn eigen houding en balans (blokkadevrij), meer op eigen benen lopen, sneller en duurzamer leren. Waarom? Het voelt goed en wat goed voelt groeit.
Les 1 voor instructeurs in opleiding: hoe leert een paard?
In een onderzoek onder 830 trainers en instructeurs in Australië werd pijnlijk duidelijk dat zij geen goed begrip hadden van de werking en toepassing van manieren waarop een paard leert (zie kader). In de praktijk hier zie ik dat patroon ook erg vaak bij de regulier opgeleide instructeurs en jonge mensen die een paardenopleiding doen. In mijn eigen ORUN opleiding ontbrak deze kennis ook. Onlangs bij een lezing op de HBO opleiding Hippische Bedrijfskunde in Dronten zag ik tot mijn verbazing ook veel glazige blikken toen ik over R+ en R- sprak.
In het onderzoek in Australië (2008) antwoorde ca. 80% van hen dat ze positieve bekrachtiging erg nuttig vonden maar slechts 3% kon uitleggen hoe je het toepast in de training. 80% zei ook dat weghalen van de druk (hulp) de belangrijkste beloning was voor een paard maar slechts 20% vond negatieve bekrachtiging nuttig … terwijl dat hetzelfde is. Bovendien kon slechts 12 % uitleggen hoe negatieve bekrachtiging precies werkt. Minder dan 5% kon uitleggen wat de functie en toepassing van straffen is maar het werd wel toegepast.
Dit zou juist één van de eerste dingen moeten zijn die alle paardenprofessionals in opleiding zouden moeten leren! Door de International Society of Equitation Science (ISES) wordt hierop sterk aangedrongen. En leren van de theorie is natuurlijk niet genoeg. Je moet het je letterlijk eigen maken. Zo grondig dat het een automatisme wordt. Als instructeur moet je het bovendien ook herkennen en kunnen uitleggen aan je leerlingen.
Op de één of andere manier lijken veel wedstrijd- of sportgerichte ruiters te denken dat dit alleen belangrijk is voor mensen die hun paarden trucjes leren of voor vrijheidsdressuur.
Als álle instructeurs en trainers deze kennis aan hun leerlingen zouden doorgeven zorgt dat ervoor dat …
- er veel minder paarden en ruiters in de problemen komen
- je sneller en duurzamer trainingsresultaten bereikt
- minder paarden “weggedaan” worden vanwege gedrag
- minder paarden blessures krijgen
- je meer plezier beleeft aan je paard en aan de sport en
- dat het welzijn van paarden in training en sport enorm toeneemt!
“An idea that is developed and put into action
is more important than an idea that
exists only as an idea.”
Buddha
Zelf leren om deze leerversnellers in de praktijk toe te passen?
Een succesvolle toepassing van de leerprincipes in de praktijk vraagt om meer detail dan in een artikel even uit te leggen is. Er zijn ook nog meer leerprincipes dan alleen R+, R- en R0. Wil jij je dit ook eigen maken? Neem dan deel aan een 5 Day Intensive, aan een Jaaropleiding van Sport & Horsemanship United, of combineer de online cursus van Dressage Naturally met live begeleiding van Liesbeth Jorna.
Gratis Ebook met o.a. 10 manieren om je paard te belonen
Vraag het Ebook HIER aan[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]