Sport & Horsemanship United
Uit je hoofd, naar je ruitergevoel! Deel 2: Je rit hardop vertellen
In de vorige blogpost over “Focus op 3 woorden” vertelde Cindy Deman hoeveel sneller ze met haar paarden de “Sweet Spot of Healthy Biomechanics” kan vinden met behulp van focus op 3 woorden. 3 woorden die de belangrijkste kwaliteiten beschrijven die ze met haar paard nodig heeft om het paarden rechter, nageeflijker en losser in de beweging te maken.
In deze blog gaan we nog een stapje dieper, naar meer detail.
Hoe snel heb jij door wat er in je paard gebeurt?
De meeste ruiters blijven lang hangen in een situatie die niet zo goed voelt. Ze voelen wel het ongemak, maar ze weten niet zo goed wat er precies aan de hand is. Het is een belangrijke rol van de instructeur om je te helpen dat ruitergevoel te ontwikkelen en steeds verder te verfijnen. Je kan het ook niet leren uit een boek.
Omdat ruiters zich vaak niet bewust zijn van wát er nou precies niet zo goed voelt zijn ze ook niet in staat om gericht in actie te komen om een verandering te maken.
Bewust worden van wat je voelt is de sleutel
Je ruitergevoel ontwikkelen kost natuurlijk heel wat uurtjes in het zadel. Weten wat je voelt in je lichaam en je intuïtie leren vertrouwen is voor velen best een uitdaging! Kan je benoemen wat je voelt, dan neemt dat veel onzekerheid weg en dan kan je je paard beter helpen. Ik geef je zometeen een simpele oefening waardoor je ruitergevoel snel groeit maar ik wil eerst dat je begrijpt waarom dit zo belangrijk is.
“Hardnekkige” problemen in de basis kan je oplossen – mits je ze (h)erkent
Als je niet precies kan duiden wat er niet goed voelt blijven belangrijke obstakels onopgelost en dat is frustrerend voor paard én ruiter. Het WOW! gevoel waar je van droomt blijft weg en je paard verliest zijn motivatie.
Paarden blijven te traag of te gehaast, het teugelcontact blijft ongelijk, te zwaar, trekkerig, te rond of te strak. Je paard blijft scheef en je blijft zelf ook scheef. Allemaal dingen die plezier, gezond bewegen en verdere vooruitgang in de weg staan. Je krijgt dan vaak te maken met blessures (ja, ook van de ruiter!) of dat het maar niet lukt die winstpunten te halen op wedstrijd.
Work in progress… je voelt het wel maar het duurt even voordat je het doorhebt
Als je al wat verder bent en begint door te krijgen dat je je paard echt voelt, dan is het normaal dat je pas een poosje later doorhebt wat er precies in het paard gebeurt. Dit is overigens ook dikwijls bij (heel) ervaren ruiters het geval!
Je moet leren voelen als hij vertraagt, versnelt, zich spant of juist meer ontspant, of hij uit balans raakt, over de schouder valt of de teugeldruk verandert …
Als de ruiter zich pas bewust wordt van de verandering als die al heel groot is dan kost het natuurlijk meer moeite en grotere hulpen om het goede gevoel terug te vinden.
Verderop geef ik je een oefening waardoor je je veel sneller bewust wordt van wat er gebeurt.
Van voelen en bewustworden naar helpen
Als alles klopt en WOW! voelt moet je natuurlijk niets veranderen maar genieten en belonen met je stem. Op zo’n moment hoef je geen hulpen te geven en laat je je paard ongestoord doen wat hij zo goed doet.
Als het gevoel nog niet helemaal tot je doordringt of je bent er zo aan gewend dat je het niet meer echt opmerkt dan moet je vaak veel grotere “correcties” maken of zelfs voortdurend blijven compenseren, inhouden, drijven of begrenzen. Dat is een ongewenste en doodlopende weg.
Als je echter direct opmerkt als het minder goed begint te voelen dan kan je nog met een kleine hulp je paard helpen. Zo raak je minder ver verwijderd van dat WOW! gevoel van die Sweet Spot of Healthy Biomechanics en kan je naar een steeds hoger niveau doorgroeien zonder die basiskwaliteit van bewegen te verliezen.
Voorwaarde: fijn aan de hulpen
Persoonlijk investeer ik veel tijd en aandacht aan het echt fijn aan de hulpen krijgen van mijn paarden. Go, ho, voorhand naar links of rechts, achterhand naar links of rechts, hele paard zijwaarts naar links of rechts. Dit zijn – even heel snel gezegd – “knoppen” die mijn paarden in alle gangen goed begrijpen en kunnen uitvoeren. En als ik merk dat er een “knop” niet werkt doe ik even een stap terug om het opnieuw uit te leggen en als isolatie te oefenen.
Vertellen van je rit: ik voel… ik denk… ik vraag…
Cindy reed op mijn paarden in de week dat ze hier was. Bresila Jane, Rio en Kubus zijn bekend met alle bovengenoemde “knoppen”. Ze begrijpen de hulp als die correct wordt gegeven. Ze kunnen de gevraagde verandering omzetten in een verandering van de energie of balans. Dat is een fijn uitgangspunt om nu voelen en bewustworden ook om te zetten in actie!
De oefening: hardop je rit vertellen
Terwijl je rijdt, bijvoorbeeld heel simpel in draf op een grote volte, ga je hardop alles zeggen wat je denkt, wat je voelt en wat je vraagt.
Waarom hardop? Dat houdt je echt goed bij de les en maakt dat je helemaal in het HIER en NU bent met je paard. Daardoor zet je je gevoelsantenne echt aan en maak je ook telkens de verbinding van voelen en denken naar doen.
Voorbeeld
In de rit van Cindy op Rio ging dat zo ongeveer zo (mijn woorden hoor Cindy :o):
“Eerst de lijn (woordje 1), precies rond, ja dit is goed!, oei schouder komt niet mee de bocht om, kom schouder!, niet aan binnenteugel, schouder!, ja, goed, goed. Check energie (woordje 2), ietsje meer, ja dit!, goed, goed, ietsje meer, goed, goed. Check lijn, volte nog rond? Even precies zijn. Check balans (woordje 3), valt over buitenschouder, tegen de hand, oei, niet goed, gewicht naar binnenschouder graag, ja dit, beetje teveel, weer terug naar buitenschouder, okee, nog een keer naar binnenschouder, goed, goed, let op iets terug naar binnenschouder, juist, hij geeft na en swingt lekker, goedzo! Check energie, ha! Hij ontspant, vertraagt wat, iets meer power graag? Ja dit! Lekker! Check balans, millimeter naar buitenschouder, millimeter terug naar binnen, naar binnen!, ja dit, naar binnen, energie reminder, yes dit is goed, WOW! Niets aan veranderen, goed, goed, goed, energie reminder, goedzo, mooi, hallo schouders!, ja precies, WOW! Even genieten …. Thanks! Game over en belonen. En een schouderklopje voor mezelf :o)”
DO try this at home!
Nu heb je dus twee oefeningen die je ruitergevoel helpen ontwikkelen én die ervoor zorgen dat je met meer harmonie en kwaliteit kunt rijden:
- 3 woorden kiezen en daar telkens op checken (zie de vorige blog)
- Je rit hardop vertellen: ik voel… ik denk… ik vraag
Happy Trails!
Liesbeth Jorna
*****
Lees ook deel 1, geschreven door Cindy Deman: Focus op 3 Woorden
*****
Wil jij ook zo'n handige en zelfstandige ruiter worden?
In de Jaaropleiding Blokkadevrij Trainen en in de Dressage Naturally cursussen besteden we veel aandacht aan het fijn aanleren van hulpen, het vinden van dat WOW! gevoel en het ontwikkelen van je ruitergevoel en ruiterbewustzijn. De “the sky is the limit” als de basis goed is!
*****
Delen van dit artikel?
Als je dit artikel of delen daarvan wil delen is dat goed, mits je de bron en titel zo vermeldt:
“Bron: “titel” van Liesbeth Jorna op de website van Sport & Horsemanship United (www.sporthorsemanshipunited.nl)”
Uit je hoofd, naar je ruitergevoel! Deel 1: Focus op 3 Woorden
Denken en analyseren zijn nuttige vaardigheden. Weet wel dat hoe meer je in je hoofd zit, hoe minder je op je gevoel voortgaat. Het is belangrijk om een balans te vinden tussen die twee.
Hoe bepaal je nu wanneer het nuttig is om in je hoofd te zitten en wanneer best in je gevoel? Hoe balanceer je die twee zaken concreet?
Cindy Deman in horsemanship instructeur in België en Sport & Horsemanship United Recommended Trainer. Haar specialisme is horsemanship, grondwerk, gedrag en zadelmak maken. Zij traint meerdere keren per jaar enkele dagen bij Liesbeth om zich verder te bekwamen in dressuur en springen en neemt je in deze blog mee in haar ontdekkingsreis naar een verfijnd ruitergevoel.
In je hoofd
Eerst en vooral is het heel erg nuttig om op voorhand te bepalen wat je focus is met je paard. Je kan daarvoor jaardoelen, maanddoelen en weekdoelen opstellen voor zowel jezelf als je paard. Je kan zelfs per dag een plannetje opstellen die in de lijn van die doelen ligt.
Tijdens je rit kun je zelfs pauzes inlassen waarin je even reflecteert over wat er goed gaat tijdens je rit en wat je eventueel zou willen veranderen.
Terwijl je communiceert met je paard wil je echter zoveel mogelijk in je gevoel zitten. Dat geeft je de ruimte om instinctieve reacties te ontwikkelen en erop te leren vertrouwen.
In je gevoel
Denken is een veel trager proces dan voelen, het vereist een proces van afwegingen, beslissingen en een handelingen uitsturen.
Als je in je gevoel zit kan je als het ware het denkproces op ‘wacht’ zetten en de voelprikkel zonder onderbreking door je laten stromen en op die manier een handeling uitsturen. Op die manier komt je vraag of antwoord veel sneller aan bij je paard.
Als je op een hoger niveau wil communiceren met je paard, dan is die snelheid van groot belang. Je wilt nú de schouder opzij, je wil nú meer activiteit, je wil nú meer gedragenheid,… drie passen later wil je namelijkl misschien al over iets anders communiceren.
Ik hoor je al denken: ‘even mijn gedachten uitschakelen, jaja’. Het is inderdaad niet gemakkelijk, ik heb het daar zelf ook heel moeilijk mee. Als ik iets vraag van mijn paard gaat daar soms een heel verhaal in mijn hoofd mee ge-paard (hihi, leuke woordspeling; die meteen ook aantoont hoe mijn brein dan weer wegloopt van het onderwerp) X-D
DO try this at home: Focus op 3 woorden
Ik gebruik nu al een tijdje een strategie die heel goed werkt voor mij om in mijn gevoel te blijven en daardoor heel efficiënt en helder met mijn paard te kunnen communiceren. Ik bepaal een aantal dingen die ik wil verbeteren en plak daar één woord op, met een maximum van drie focuspunten per keer.
Ik merkte laatst hoe sterk dit werkt voor mij toen ik les nam bij Liesbeth Jorna afgelopen januari. Ze coachte mij o.a. op Bresila Jane - één van haar paarden - om balans te vinden op een cirkel. Het duurde een eeuwigheid tegen dat ik iets van verbetering kon maken. Daarop ben ik op deze strategie overgegaan; ik haalde uit haar aanwijzingen een aantal kernwoorden die ik luidop uitsprak en binnen een cirkel of twee vonden we de balans!
Het ging in dit geval over:
- de achterhand wou ik iets meer naar buiten vragen
- de schouder gaat dan vaak mee met de achterhand, dus die wou ik weer naar binnen, e
- ik wilde een steady ritme, niet te traag en niet gehaast
Mijn 3 woorden werden dus: ‘achterhand, schouders, ritme’.
Met Jack ben ik momenteel veel bezig met overgangen, daarbij denk ik bijvoorbeeld aan de volgende drie zaken:
- Blijft hij mooi rond en stretchy, ipv met een holle rug de overgang te maken?
- Draagt hij wat gewicht op de achterhand?
- Behoud hij een nuttig energielevel?
Moest ik mezelf constant deze vragen moeten stellen, dan kun je je voorstellen dat het lang kan duren tegen dat ik die drie dingen samen voor elkaar heb. Ik maak er dus ‘rond, achterhand, energie’ van. Die woorden zeg ik luidop na elkaar, indien het antwoord ‘ja’ is dan kan ik meteen naar het volgende woord, indien ‘nee’, dan probeer ik er in recordtempo een ‘ja’ van te maken.
Er komt dan meestal na verloop van tijd een moment waarop ik driemaal ‘ja’ kan antwoorden, dat is dan ook een moment waarop alles beter voelt en waarop ik kan mijn paard belonen.
En mijn paard(en) veel kunnen belonen, daar ga ik voor!
Groetjes van Cindy Deman
*****
Lees ook de volgende blogpost naar aanleiding van de trainingen met Cindy:
“Uit je hoofd, in je gevoel (2): “Ontwikkel je ruitergevoel door hardop “je rit te vertellen”
*****
Wil jij ook zo'n handige en zelfstandige ruiter worden?
In de Jaaropleiding Blokkadevrij Trainen en in de Dressage Naturally cursussen besteden we veel aandacht aan het fijn aanleren van hulpen, het vinden van dat WOW! gevoel en het ontwikkelen van je ruitergevoel en ruiterbewustzijn. De “the sky is the limit” als de basis goed is!
*****
Delen van dit artikel?
Als je dit artikel of delen daarvan wil delen is dat goed, mits je de bron en titel zo vermeldt:
“Bron: “titel” van Liesbeth Jorna op de website van Sport & Horsemanship United (www.sporthorsemanshipunited.nl)”
Zijgangen rijden om recht te richten - Equiday Magazine 2017
Ze zeggen dat je zijgangen moet rijden om je paard recht te richten. Hmm, hoezo logisch? Heb jij geen idee welk been waarheen moet? Zijn zijgangen ingewikkeld voor jou en je paard? Dan is dit artikel voor jou!
Nieuwe kennis over horsemanship, bewegingsleer en anatomie met Sharon May Davis, ademhalen, schriktraining
Oké, ik ben een Learnholic. Leer mee en bekijk interessante links!
Het algemene kennisniveau in de paardenwereld neemt een enorme vlucht. Belangrijk dus voor trainers en paardeneigenaren om bij te blijven. Om je even een idee te geven in welke richtingen ik verder gestudeerd heb dit jaar even een kort overzichtje...
Lees verder en vindt leuke links naar meer info!
Dressage Naturally Coaches Conference in Florida
In maart waren we met alle DN Coaches bij Karen Rohlf in Florida en hebben zowel klassieke dressuur als coaching en businessideeën onder de loep genomen. Ook hebben we weer nieuwe oefeningen geleerd, zowel van elkaar als van Karen en Bruno Gonzales en Tina Veder. Eén van mijn favoriete oefeningen voor buigzaamheid en verzameling: rechte hoeken rijden. Hiernaast ook een tip over positionering van de schouders in relatie tot verzameling. Link: http://baroquegames.net/index.php/about/founders-bio
Check out Karen's online courses! Enorm uitgebreide cursus met heel veel kennis, voorbeelden en persoonlijke support. Aanrader!
Horsemanship clinic met Berni Zambail
In juli was ik met Skoki een paar dagen in de leer bij Berni Zambail, doorgewinterde horseman pur sang en 5 ster Parelli instructeur. Ik had Skoki meegenomen en Berni was de eerste instructeur ooit die echt begreep hoe Skoki in elkaar zat. Hij heeft me weer aan een extra diepere laag horsemanship geholpen. Skoki heeft veel tijd nodig om dingen in zijn hoofd te verwerken. Je kan je zo gemakkelijk vergissen in hem omdat zijn lijf zo enorm atletisch is, maar zo snel als zijn lijf is, zo langzaam is zijn hoofd. Wachten, wachten, herhalen, herhalen totdat hij ontspant. Voor inspiratie ga naar Youtube en zoek op Berni Zambail.
Mental Connection clinic met Silke Vallentin
In augustus heb ik de reis met Skoki voortgezet bij Silke Vallentin. http://www.silkevallentin.de/en/. Ik was nieuwsgierig naar hoe zij vanuit de Parelli achtergrond invulling geeft aan een beter bewegingsmechanisme van het paard. Ook dat was leuk en leerzaam, al doorzag zij Skoki's karakter niet helemaal, en onderschatte ze zijn fysieke mogelijkheden. We hebben een paar leuke en nuttige grondwerkoefeningen erbij geleerd. Wat ik al wist maar hier ook weer heb ervaren is dat directe communicatie over "hoofd laag" er wel voor kan zorgen dat we onze "active stretch" en "sweet spot" juist kwijtraken. Goed om een duidelijk onderscheid hiertussen te maken dus: een echte stretch komt voort uit een combinatie van ontspanning+energie+balans en het verzoek om hoofd en hals te laten zakken zou liefst vooral ondersteunend moeten zijn vooral voor het vinden van ontspanning.
Dissectie paard en biomechanica - 7 dagen met Sharon May Davis en Raquel Butler
In september ben ik zeven dagen in de leer geweest bij Sharon May Davis en Raquel Butler, veterinair en therapeut uit Australië. Baanbrekend! http://www.equinestudies.nl
Eerst drie dagen dissectie van een paard, gevolgd door vier studiedagen over biomechanica van het paard, waarbij ik zelf Jane en Skoki meegenomen had. Die dissectie zouden eigenlijk alle trainers moeten doen! We hebben een heel paard spiertje voor botje voor peesje voor bandje voor bindweefselvlies uit elkaar gehaald en dan wordt enorm duidelijk hoe alles met alles verbonden is. Een paar voorbeelden:
Als je een bit op de tong drukt kan het voorbeen minder vrij bewegen! Dat komt doordat de tong via het tongbeen, spieren in de hals en fascia verbonden is met het voorbeen. Reden te meer om zo zuinig mogelijk te zijn met teugeldruk als je een bit gebruikt.- Bovenaan het schouderblad zit een dikke kraakbeenrand, die bij 100% van de bereden paarden (van alle honderden dissecties die Sharon tot nu toe heeft gedaan) beschadigd is door het zadel.
- Je zit als ruiter op een grote peesplaat die de spieren rond de schoft en schouder verbindt met de spieren van de achterhand. Duidelijk dus hoe belangrijk een vrije beweging van de rug is en hoe dat de losgelatenheid in de schouder en achterhand direct beïnvloedt.
- Blessures leiden al binnen weken tot maanden tot compensatie op andere plaatsen in het lichaam, vaak aan het diagonale been. Dat is te zien aan asymmetrische ontwikkeling van spieren en zichtbare slijtage aan gewrichten. Dat hebben we ook echt bij de dissectie kunnen zien.
De groeischijven van de bovenste gewrichten en van de wervelkolom verdwijnen pas rond 6 a 7 jaar. Tot die tijd heb je bijzonder veel invloed op hoe hij zich voor de rest van zijn leven ontwikkelt. Je kan hem voorbereiden op een lang gezond leven of hem verprutsen voor het leven. Rechtrichten, in balans staan en bewegen, en voorkomen van overbelasting van het skelet en gewrichten zijn voor jonge paarden van het grootste belang. Als je daar geen rekening mee houdt onstaan gemakkelijk vervormde beenderen en gewrichten met scheefheid en beschadiging van botten en gewrichten tot gevolg, ook in de wervelkolom (van schedel tot staart!). Als je die groeischijven in realiteit ziet ga je echt zuinig zijn op je jonge paard! Hiernaast de groeischijven van de lendewervels. Zie ook mijn post over de halswervels bij rollkur op Facebook.- De onderste twee halswervels van het paard worden niet gesteund door sterke lamellen vanuit het ligament nuchae. Dit is een plek waar gemakkelijk blokkades ontstaan. Dit is ook een reden waarom in het rijden zoveel aandacht moet worden besteed aan de "schoftlift". Ook één keer per dag hooi geven uit een hooghangend hooinet versterkt o.a. de spieren die dit gedeelte van de wervelkolom dragen en leidt bovendien tot een meer symmetrisch paard. Ik zie zelf de bespiering van onze paarden al mooi veranderen. Zie dit artikel: https://www.horsesandpeople.com.au/article/the-mystery-the-missing-lamellae#.WrpRDYhuZD8
Tijdens de vier biomechanica dagen heb ik geleerd om nog veel gedetailleerder de stand en beweging van een paard te doorzien en wat voor gevolgen blessures of onbalans kunnen hebben in het hele lichaam. Dit is een artikel over één van de voorbeelden die voorbij kwam: http://thehorsesback.com/equine-arthritis/
Heel duidelijk werd ook hoe je aan de beweging van hoofd en hals in stap en draf veel af kunt lezen over de fysieke staat van je paard. Hier zal ik voortaan zowel in het rijden als bij het aan de hand tonen van een paard bijzonder goed op letten!
En omdat geen paard perfect is waren ook de ideeën voor gerichte stretches, oefeningen en training enorm waardevol. Stretches maken nu standaard deel uit van ons dagelijks werk met de paarden. Check out Gillian Higgins: http://www.horsesinsideout.com
En: ik weet nu echt zeker dat Dressage Naturally echt goed is voor je paard!
Verder was er nog
... een interessante studie avond bij Natascha Bos van de Blauwe hengst over voeding en lymfe drainage. http://www.blauwehengst.nl
... een cursus over ademhaling van Stig Severinsen https://www.breatheology.com .
.. en kijk ik ook nog even mee in de nieuwe online cursus van Tristan Tucker. http://www.trtmethod.com/?lang=nl
Zijn methode verschilt slechts in details met wat ik al doe maar het is zeker een handige en overzichtelijke cursus. Hij gaat niet heel diep in op de achterliggende theorie maar demonstreert vooral de praktijk. Ook hij kijkt goed naar de biomechanica en balans tijdens de grondoefeningen. Ik merk echter wel dat het voor veel mensen die geen horsemanship achtergrond hebben in de praktijk nog niet zo gemakkelijk is om dit zonder begeleiding te doen omdat beheersing van je lichaamstaal en emoties zo'n grote rol speelt. En daar kan ik je natuurlijk wel bij helpen :o)
Sport & Horsemanship United, onlosmakelijk verbonden
Introductie
Liesbeth Jorna, eigenaar en instructeur van Sport & Horsemanship United, is Licensed Dressage Naturally Instructor, ORUN instructrice, (voormalig) ZZ-licht jury en heeft zich gespecialiseerd in de integratie van natural horsemanship, positieve bekrachtiging en rijkunst. In haar werkwijze combineert zij het beste van deze werelden en zij doet dat met veel respect en liefde voor zowel het paard als de ruiter. Zij streeft ernaar sportruiters meer gebruik te laten maken van de werkwijzen van natural horsemanship en van recreatie- en horsemanshipruiters de rijvaardigheid te vergroten. Met als doel de paarden gymnastisch optimaal te ontwikkelen terwijl tegelijk de band tussen ruiter en paard groeit. Een interessante uitdaging waarin zij ruiters en paarden uit allerlei disciplines ontmoet die een bron zijn van inspiratie.
Partnerschap, harmonie en bewegingsvrijheid
Sport & Horsemanship United gaat over training van het paard én over ontwikkeling van de ruiter. Fysieke, mentale en emotionele ontwikkeling van ruiter en paard zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Partnerschap en atletische ontwikkeling gaan hand in hand. Hoe beter de relatie tussen ruiter en paard, hoe fijner en succesvoller de training verloopt.
Om je paard als rijpaard fysiek gezond te houden moet hij - net als wij - naar de "sportschool". En iedereen weet wel: op het moment dat je sport valt het niet altijd mee. Het is puffen en zweten of jezelf uitdagen om nieuwe mogelijkheden van je lichaam te ontdekken. Maar achteraf en op de lange termijn voel je je beter en blijf je gezond, sterk en flexibel. Alleen ... dat weet je paard niet als je met hem aan het trainen gaat! Dus moeten we zijn sportschool interessant, begrijpelijk en als het even kan leuk houden. Je paard enkel in een fysiek trainingsprogramma zetten voelt voor hem onnatuurlijk aan en onbegrijpelijk. Zeker bij gebruik van mechanische hulpmiddelen die hem in een bepaalde houding dwingen. Aan de andere kant: vanuit echtheid, aandacht en eerlijkheid communiceren is voor hem heel logisch en natuurlijk. Dan maak je bovendien veel meer gebruik van de intelligentie van je paard. Want hoe meer hij begrijpt en zelf kan en wil doen, hoe fijner de samenwerking. Ofwel: hoe meer communicatie hoe minder manipulatie en dwang.
Denken vanuit de belevingswereld van je paard
Paarden vragen van de ruiter zelfkennis, geduld en een grote beheersing van een oersterke menselijke eigenschap: hebberigheid!
Herken je dit? Er lukt iets ... eindelijk ... voor de eerste keer ... en je wil gelijk meer, mooier, groter, langer?
Kun je je voorstellen dat dat voor je paard voelt als "Ik geef je een vinger, maar je wil gelijk mijn hele hand en arm erbij"? Hij doet zijn best maar er volgt geen beloning. Hij bedenkt zich vervolgens wel twee keer om je die vinger weer te geven.
Leerprincipe nummer één is dat succesvol gedrag wordt herhaald maar voor zijn gevoel was het niet succesvol.
Jijzelf hebt echter inmiddels door dat hij het wél KAN ... maar hij WIL niet meer ... en dat is wanneer de hulpteugels en drillsessies meestal beginnen.
Je loopt dan het risico om verder van je doel verwijderd te raken dan daarvoor. Je paard werkt niet meer graag mee en dingen gaan moeilijker in plaats van makkelijker.
Maar als je even nadenkt ... heeft je paard gelijk: het is niet logisch om hem te vragen iets vol te houden als hij je dat (nog) niet geven wil.
Inlevingsvermogen, partnerschap, harmonie en bewegingsvrijheid zijn het fundament van de opleding van je paard. Zonder fundament is het moeilijk om te bouwen, dan stort je "gebouw" telkens weer in. Je paard loopt vast en jij wordt gefrustreerd.
Paardensport? Naturally!
Gelukkig kan ik met mijn hand op mijn hart zeggen dat de keren dat ik met hulpteugels heb getraind in mijn leven op de vingers van één hand zijn te tellen. En met aangesnoerde neusriemen heb ik al helemaal nooit iets gehad. Het leek me niet juist, niet eerlijk. Dan moest ik zelf maar beter leren rijden. Maar alle opleidingen van de ORUN en lessen van gerenommeerde instructeurs ten spijt, pas toen ik me intensief ging verdiepen in natural horsemanship, positieve bekrachtiging, biomechanica en psychologie van paarden en ruiters vielen veel stukken van de puzzel op hun plaats.
De emotionele en mentale opleiding van jezelf en van je paard is een onmisbaar deel van het geheel. Natuurlijk ben je nooit uitgeleerd en dat moet je ook niet willen, want de paardenwereld is enorm aan het vernieuwen en verbreden, dus het is bijblijven geblazen! Maar mijn grote plaatje van de opleiding van paard en ruiter stáát en daar binnen kan van alles, zolang het eerlijk en logisch is en koerst op harmonie en een gezond bewegend paard.
Plezier en prestatie kunnen prima samengaan! Door mijn intensieve contacten met Karen Rohlf van Dressage Naturally leer ik nog altijd voortdurend bij over hoe je "Fair & Fun" kan trainen mét de ambitie van gezonde biomechanica en wedstrijdniveau in dressuur.
Natural horsemanship is de context geworden waarin ik mijn paarden en leerlingen opleid. Het gevoel, een manier van samen zijn en samen communiceren, een eerlijke en natuurlijke way of life.
Natural horsemanship en management hebben veel overeenkomsten
Als je nu nog denkt dat natural horsemanship zweverig is moet ik je teleurstellen. Ik heb zelden zoveel logische dingen geleerd als van mijn "natural" leermeesters. Jip en Janneke niveau zouden ze hebben gezegd in mijn jarenlange loopbaan bij Rijkswaterstaat. Heel veel management- en communicatiecursussen uit de wereld van overheid en bedrijfsleven geven je soortgelijke inzichten als horsemanship maar niemand kan het zo duidelijk maken als een paard.
Goede keuzes belonen op een manier die jouw paard leuk vindt, slechte keuzes niet belonen of omleiden naar iets beters. Lichaamstaal van je paard leren lezen, er écht naar luisteren, en je paard jouw lichaamstaal leren. Beginnen met aanleren van afzonderlijke hulpen, als de letters van het alfabet. Kleine natuurlijke hulpen, zoals intentie, focus, energie, ademhaling, zit ... zodat teugel- en beenhulpen meer ondersteunend zijn. Vervolgens twee hulpen samenvoegen, als tweeletter woordjes. En zo verder, zodat je paard elke volgende stap kan maken omdat hij de vorige stappen al begrijpt en in balans kan uitvoeren. Zo worden tweeletterwoordjes grote woorden, woorden worden samen een zin en zo kun je verder tot in de Grand Prix.
Tot zover de logica en de taal, maar dan is er ook nog zoiets als vertrouwen en leiderschap. Daar heb je echtheid voor nodig, authenticiteit noemen ze dat in managementtrainingen. En dáár raak je een teer punt van mensen. Want net zo goed als wij van nature hebberig zijn, kunnen we er ook niet zo goed tegen om onze zwakte of juist onze kracht te tonen. In de mensenwereld worden zwaktes zwak gevonden en toon je je kracht (ik bedoel mentale kracht, geen spieren!) dan wordt je verweten een betweter te zijn, op de troepen vooruit te lopen of arrogant te zijn.
Mag je stellen dat wij mensen zo gewend zijn aan poppekast dat we dat van elkaar niet altijd door hebben hoe de ander zich nu echt voelt? Is dit waarom veel instructeurs niet doordringen tot de essentie maar liever mechanisch en proefgericht oefeningen trainen? Eén ding is zeker: paarden kun je niet foppen! Die herkennen je lichaamstaal, kijken van nature in je ziel en houden je gelijk een spiegel voor. Confronterend maar ook bevrijdend als je het idee omarmt. Een paard doet nooit alsof, hij doet zoals hij zich voelt. Nieuwsgierig, relaxed, angstig, speels, etc. Voelt hij spanning bij jou, dan krijg je spanning van hem terug. Daarom zijn martial arts zoals aikido en tai chi zo ongelooflijk waardevol voor paardenmensen.
Ik heb van Mark Rashid, die zowel een geweldige horseman als aikido sensei is, enorm veel geleerd. Baanbrekend misschien zelfs. Het allerbelangrijkst is de "softness", de beheersing van mijn ademhaling en de kunst van het meebewegen, zowel rond het paard als op het paard. Ademhaling gebruiken voor ontspanning en aanspanning. Zelfs letterlijk als hulp, soms hoorbaar voor je paard, soms alleen voelbaar. Het leren beheersen van je mindset (zie ook mijn blogpost over Mizu no Kokoro) en bewust gebruiken van je ademhaling maken een ongelooflijk verschil voor de omgang en het rijden met je paard.
De synergie tussen horsemanship en rijden
Uiteindelijk, als je taal, vertrouwen en leiderschap goed kunt opbouwen - en daar zijn echt heel praktische stappenplannen voor - dan kun je dat ook toepassen in de fysieke training en het rijden. Zodat je paard niet alleen in de hand een fijne partner wordt, maar ook onder het zadel.
Het maakt niet uit wie of wat of hoe hoog geklasseerd je bent. Voor iedereen en voor elk paard geldt dat natural horsemanship veel goeds oplevert, vaak ook juist op punten waar je het niet voor mogelijk had gehouden, waar je vast bent gelopen. De waarheid van Karen Rohlf's quote "Never underestimate the possibility for things to improve in ways you cannot yet imagine." ervaar ik keer op keer opnieuw. Niet voor niets ben ik er trots op dat zij mij heeft gevraagd een Licensed Dressage Naturally Instructor te worden.
En verder ... ik ben gewoon zo blij dat ik Ivo, die ik op 16 jarige leeftijd op ZZ niveau terugtrok uit de sport, daarna als gevolg van mijn reis door "horsemanshipland" totaal opnieuw heb leren kennen ... terwijl ik hem toen al 13 jaar had. Om over de verandering voor mijn andere paarden maar te zwijgen. De als onhandelbaar gekenmerkte Matador werd een indrukwekkende vriend en partner voor het leven. Inmiddels zijn Ivo en Matador opgevolgd door Skoki, Raskanio (Rio), Kubus en Bresila Jane en ook met hen heb ik vele malen meer plezier en mooiere resultaten dan in de tijd dat ik "gewoon" wedstrijden reed, ORUN instructeur werd en jureerde. Ik geloof dus ook niet meer zomaar in "Hij is nu eenmaal zo". Onderschat dus nooit de mogelijkheid van verbetering op een manier die je je nog niet kunt voorstellen! Relax, wordt nieuwsgierig, zoek naar nieuwe inspiratie en vertrouw je gevoel.
Eénmaal geproefd? Geen weg meer terug!
Kortom: de combinatie van horsemanship en sport vind ik mooi en ik geloof dat mijn paarden en studenten het wel met me eens zijn. Ik heb veel mensen ontmoet die over horsemanship sceptisch zijn vanaf de zijlijn. Ze denken dat het zweverig is maar het is juist het tegenovergestelde. Om iets nieuws te onderzoeken en te gaan uitproberen moet je hier en daar wel even over een drempel. Tijd investeren. Dingen loslaten om nieuwe dingen uit te proberen. Dat is spannend en maakt je kwetsbaar. Maar opvallend genoeg: ik heb nog nooit iemand ontmoet die terug wilde of kon toen hij eenmaal goed in de gaten kreeg wat het kan brengen!
Liefs, voor jou en je paard,
Liesbeth Jorna
PS
Op de website van Sport & Horsemanship United vindt je veel inspiratie!
Vraag bijvoorbeeld het gratis e-boek Dressuur Meets Welzijn aan, de gratis film Groundwork exercises for Riding with Lightness, de gratis Jump & Play Challenge, de videotraining Riding Balanced Corners of de Webinarserie Fair & Fun Trainen.
Wat is Sport & Horsemanship United ...
… en wat kan dat voor jou en je paard betekenen?
Het gaat mij om een happy athlete én een happy ruiter die in harmonie en bewegingsvrijheid met elkaar samenwerken. Ongeacht de tak van paardensport of het niveau waarop je rijdt.
Het doel van Sport & Horsemanship United - kortweg SHU - is een evenwichtige lichamelijke en geestelijke ontwikkeling van paard en ruiter als team, om zo mooi mogelijke resultaten te bereiken en tegelijkertijd een sterke band met je paard te ontwikkelen.
Niet alleen het doel is belangrijk, maar vooral plezier voor mens en paard op de weg daar naartoe. Want iedereen weet: met paarden kun je je eindeloos blijven verwonderen en verbeteren! ... en wat kan dat voor jou en je paard betekenen?
Mijn manier van trainen en omgaan met paarden is gebaseerd op de ervaring dat paardensport en natural horsemanship (NH) elkaar versterken.
- NH maakt een fijne communicatie en een veilige samenwerking mogelijk door werkwijzen die perfect aansluiten bij het natuurlijke gedrag van je paard.
- Klassieke rijkunst en paardensport geven ons methoden om in harmonie te rijden en een gezond en sterk bewegend paard te ontwikkelen.
Paard en ruiter kunnen als team optimaal tot bloei komen als je je horsemanship, je rijkunst en de aanleg van je paard systematisch ontwikkelt. Doelgericht en logisch, maar zonder vaste regels. Op een natuurlijke en spelenderwijze manier. Je paard - hier en nu - bepaalt het pad van de training. Vanaf het eerste contact tot en met de wedstrijdsport of gewoon voor plezier van mens en paard.
Wedstrijdruiters kunnen veel waardevols leren van de "Naturals" én andersom, zelfs al streven ze gedeeltelijk verschillende doelen na. Ik kan je helpen om voor jou en je paard het beste te halen uit de combinatie van die werelden.
Met ambitie maar vooral ook met plezier!
Presteren met Plezier - Equiday Magazine 2012
Horsemanship in de wedstrijdsport: presteren met plezier