Souplesse
Hoe vrijheid van tongbeen en kaak de beweging van je hele paard beïnvloedt
Verbinding tussen hyoid (tongbeen) en beweeglijkheid van je paard
en het belang van teugelloos rijden
Op dit beeld kun je een mooi voorbeeld zien van hoe het hyoid, oftewel tongbeen, en het kaakgewricht (TMJ) van je paard door spierketens direct verbonden zijn aan schouderblad, bovenarm, borstbeen en via buikspieren en psoas aan de achterhand.
Zonder te vervallen in alle mooie Latijnse namen van al deze belangrijke spieren kun je je wel voorstellen dat door deze verbindingen elke belemmering of spanning in tong of kaken van je paard direct invloed heeft op de bewegingsvrijheid van de voorbenen. Tijdens de dissectie op een paard, die ik heb gedaan met Sharon May Davis, een bekende bewegingswetenschapper uit Australië, hebben we dit letterlijk kunnen voelen. Als iemand de tong op de onderkaak vastklemde (zoals een bit dat doet) was de bewegingsruimte van het voorbeen voelbaar minder. Datzelfde gold voor het achterbeen!
Dit betekent dus ook dat elke vorm van spanning en van vastheid (bijvoorbeeld door neusriemen, stang met kinketting, bijzetteugels of vasthoudende strakke ruiterhand) niet alleen leidt tot een verstrakking of ontwijkende beweging in de tong, kaken en nek! Het heeft ook invloed op de bewegingsvrijheid van schouder, voorbenen en achterbenen!
Die invloed loopt door het hele lichaam van je paard omdat via spier- en fasciaketens (bindweefselstructuren) de tong, het tongbeen en de kaken met de voorhand, romp en achterhand zijn verbonden.
Verlies van bewegingsvrijheid in tong en kaak betekent niet alleen fysiek een blokkade maar ook minder balans, minder ruime bewegingen en een verhoogd risico van blessures door compensatie op andere plaatsen in het lichaam. Het fysieke ongemak en verlies van bewegingsvrijheid veroorzaakt ook stress en weerstand in het hoofd van je paard. Een paard dat niet kan ontspannen of gefrustreerd is maakt adrenaline en cortisol aan, wat er o.a. toe leidt dat hij moeilijk kan leren en nadenken (dat geldt overigens net zo voor mensen).
Als je dit weet snap je ook hoe belangrijk het is dat je teugelverbinding geen weerstanden of blokkades veroorzaakt … maar we weten ook allemaal hoe gemakkelijk dat toch gebeurt. Daarom is het zoooo belangrijk om je teugels niet méér te gebruiken dan nodig.
Door zonder teugels te leren rijden ontdek je dat een heleboel “controle” ook op een andere manier is te verkrijgen dan alleen met je teugels. Met lichaamstaal – je energie, intentie, focus, balans, benen, ademhaling – kun je over tempo, richting en houding communiceren met je paard. Zowel in het zadel als vanaf de grond.
Als je dat leert – en je paard ook – dan komt dat de teugelverbinding enorm ten goede voor de rest van je leven. Je hand wordt stiller, zachter en subtieler. Je paard ervaart minder druk op tong en kaken en nek en kan daardoor makkelijker bewegen. Hij zal zich vrijer en beter voelen, je beter begrijpen en vertrouwen en nog meer voor je kunnen doen!
Wat betekent dit voor ons als ruiter?
Verdiep je in de biomechanica van het paard voordat je “zomaar” zegt: “hij moet loslaten” of “hij moet in een houding”.
Leer vooral ook zoveel mogelijk communiceren met gebruik van je lichaamstaal (zit, energie, focus, benen en ademtaal) en zonder gebruik van teugels (en zeker zonder bewegingsbeperkende hulpmiddelen) zodat je uiteindelijk de teugels nog maar heel weinig nodig hebt en met een lichte stille meebewegende hand kunt rijden.
TIP: In de Workshopserie Blokkadevrij Trainen leer je alles wat je moet weten over biomechanica, trainingsfysiologie en nog veel meer absoluut onmisbare kennis. Deze Workshopserie start 1 keer per jaar. De eerst volgende serie start op 26 oktober 2022!
(Delen? Leuk!)
NB. Bekijk ook dit korte filmpje van Castle House Horsemanship
Zijgangen rijden om recht te richten - Equiday Magazine 2017
Ze zeggen dat je zijgangen moet rijden om je paard recht te richten. Hmm, hoezo logisch? Heb jij geen idee welk been waarheen moet? Zijn zijgangen ingewikkeld voor jou en je paard? Dan is dit artikel voor jou!
Complete training voor een Happy Athlete
Happy Athlete… Twee woorden… En allebei belangrijke doelen in de training van je paard. Het maakt niet uit welke discipline van paardensport of recreatief rijden je beoefent. Of je alleen maar buitenritten maakt of in de hoogste klassen wedstrijden rijdt. Dat maakt geen verschil. Een fit en blij paard kan alles beter.
Train het HELE paard – fysiek, mentaal en emotioneel
Voor mij komt de relatie met mijn paarden op de eerste plaats. Alles start vanuit mijn hart voor het paard. Dat betekent niet dat ik geen ambitie heb, maar wel dat ik mijn doelen zoveel mogelijk in samenwerking met mijn paard wil bereiken. Ik streeft ernaar om mijn paard niet alleen fysiek, maar ook mentaal en emotioneel sterker en veerkrachtiger te maken.
Wat mij betreft mogen paarden een mening hebben. De feedback die de paarden geven bepaalt het pad van de training. Het is onze taak om het onze paarden zo gemakkelijk mogelijk te maken om te doen wat wij van ze willen. Alles te doen vanuit de gedachte: “Hoe kan ik je helpen om dit goed te doen? Fysiek soepel en sterk, met begrip en zelfvertrouwen.”
Fysiek
Een beetje kennis van biomechanica en trainingsfysiologie helpt hierbij. Heb je de kans om je daar eens wat in de verdiepen? Ik zou willen dat elke trainer en ruiter dat doet! Kennis en inzicht helpen enorm om je paard vrij te houden van blessures en blokkades en om hem steeds fitter, soepeler, sterker of sneller te maken.
PRAKTISCHE TIP:
Doe het zelf! Doe eerst eens zelf precies – op je eigen benen – wat je vraagt van je paard. Je zult zien dat bijvoorbeeld een volte lopen met correcte stelling, buiging en impuls al heel wat coördinatie en kracht vraagt!
Mentaal
Heldere communicatie is waardevoller dan manipulatie. Een paard dat jou goed begrijpt kan zich fysiek sneller ontwikkelen en is emotioneel sterker. Onbegrip en verwarring, de allergrootste oorzaak van een gebrek aan progressie, van blessures en van verlies van (zelf)vertrouwen. Consequent zijn, herhalen van patronen en veel positief belonen helpen om mentale stress weg te nemen en van jouw paard een betrokken meedenker te maken.
PRAKTISCHE TIP:
Verplaats je in zijn belevingswereld! Als je paard niet doet wat jij wilt, denk dan eens na: zou jij jouw hulpen begrepen hebben als jij je paard was? Pas je hulpen zo nodig aan en leg ze eventueel in slow motion uit aan je paard, zo nodig eerst vanaf de grond.
Emotioneel
Vertrouwen en zelfvertrouwen zijn topprioriteit. Angst en frustratie zijn vormen van emotionele stress. Er wordt in de wereld van paardensport nogal eens gezegd “hij moet …”, “hij mag niet …”, maar een paard met emotionele stress wil maar één ding: Weg! Eruit! Sommigen doen dat door te vluchten of zich te verzetten. Anderen worden heel stil en sluiten zich af, gaan als het ware in “survival mode”. Ik vind het belangrijk dat we ons ervan bewust zijn dat ons paard nergens om heeft gevraagd en alleen maar veiligheid, comfort, vertrouwen en eten wil, en ook wil spelen.
PRAKTISCHE TIP:
Observeer en voel! Spanning duidt op emotionele stress. Dit zijn tekenen van ontspanning: rustige diepe ademhaling, zachte spieren, losse bewegingen, ontspannen oogopslag, likken, kauwen met een ontspannen mond, kalme aandacht voor jou of de omgeving. De tekenen van spanning zijn precies tegenovergesteld. Neem extra tijd om wat je ziet en voelt tot je door te laten dringen. Zorg dat alles begint en eindigt met ontspanning! Ook voor jezelf.
Combinatie van horsemanship en dressuur vormt basis voor complete training
Als je de doelen van Natural Horsemanship (NH) en dressuur bekijkt valt het op dat ze elkaar aanvullen. Lees ze nog eens goed, woord voor woord! Een slimme combinatie van principes en werkwijzen uit deze beide invalshoeken helpt je om van je paard een echte Happy Athlete te maken: een gezond en blij paard. Een fundament voor elke discipline van paardensport.
Het doel van Natural Horsemanship is onze paarden te begrijpen zodat we partners kunnen worden en samen kunnen werken op basis van psychologie, communicatie en begrip in plaats van kracht, angst of hulpmiddelen. Het doel van de dressuur, volgens de FEI, is de ontwikkeling van het paard tot een ‘happy athlete’ door een harmonieuze en systematische opleiding. Deze opleiding maakt het paard soepel, ontspannen en los, maar ook tevreden en oplettend. Het paard en de ruiter begrijpen elkaar volledig; er is harmonie.
1 + 1 + 1 = 111
Het is je inmiddels waarschijnlijk wel duidelijk geworden dat de fysieke, mentale en emotionele toestand elkaar sterk beïnvloeden. Hoe sterker het één, hoe sterker het ander. Het geheel is meer dan de som der delen.
Hoe doe ik dat en waar kan ik dit leren?
Natuurlijk zijn er nog ontelbare andere praktische en leuke tips voor de fysieke, mentale en emotionele ontwikkeling van jou en je paard als team. Zowel hier op deze website als op de Facebookpagina van Sport & Horsemanship United kun je daar voorbeelden van vinden.
Happy trails!
Presteren met Plezier - Equiday Magazine 2012
Horsemanship in de wedstrijdsport: presteren met plezier