Nageeflijkheid
Uit je hoofd, naar je ruitergevoel! Deel 2: Je rit hardop vertellen
In de vorige blogpost over “Focus op 3 woorden” vertelde Cindy Deman hoeveel sneller ze met haar paarden de “Sweet Spot of Healthy Biomechanics” kan vinden met behulp van focus op 3 woorden. 3 woorden die de belangrijkste kwaliteiten beschrijven die ze met haar paard nodig heeft om het paarden rechter, nageeflijker en losser in de beweging te maken.
In deze blog gaan we nog een stapje dieper, naar meer detail.
Hoe snel heb jij door wat er in je paard gebeurt?
De meeste ruiters blijven lang hangen in een situatie die niet zo goed voelt. Ze voelen wel het ongemak, maar ze weten niet zo goed wat er precies aan de hand is. Het is een belangrijke rol van de instructeur om je te helpen dat ruitergevoel te ontwikkelen en steeds verder te verfijnen. Je kan het ook niet leren uit een boek.
Omdat ruiters zich vaak niet bewust zijn van wát er nou precies niet zo goed voelt zijn ze ook niet in staat om gericht in actie te komen om een verandering te maken.
Bewust worden van wat je voelt is de sleutel
Je ruitergevoel ontwikkelen kost natuurlijk heel wat uurtjes in het zadel. Weten wat je voelt in je lichaam en je intuïtie leren vertrouwen is voor velen best een uitdaging! Kan je benoemen wat je voelt, dan neemt dat veel onzekerheid weg en dan kan je je paard beter helpen. Ik geef je zometeen een simpele oefening waardoor je ruitergevoel snel groeit maar ik wil eerst dat je begrijpt waarom dit zo belangrijk is.
“Hardnekkige” problemen in de basis kan je oplossen – mits je ze (h)erkent
Als je niet precies kan duiden wat er niet goed voelt blijven belangrijke obstakels onopgelost en dat is frustrerend voor paard én ruiter. Het WOW! gevoel waar je van droomt blijft weg en je paard verliest zijn motivatie.
Paarden blijven te traag of te gehaast, het teugelcontact blijft ongelijk, te zwaar, trekkerig, te rond of te strak. Je paard blijft scheef en je blijft zelf ook scheef. Allemaal dingen die plezier, gezond bewegen en verdere vooruitgang in de weg staan. Je krijgt dan vaak te maken met blessures (ja, ook van de ruiter!) of dat het maar niet lukt die winstpunten te halen op wedstrijd.
Work in progress… je voelt het wel maar het duurt even voordat je het doorhebt
Als je al wat verder bent en begint door te krijgen dat je je paard echt voelt, dan is het normaal dat je pas een poosje later doorhebt wat er precies in het paard gebeurt. Dit is overigens ook dikwijls bij (heel) ervaren ruiters het geval!
Je moet leren voelen als hij vertraagt, versnelt, zich spant of juist meer ontspant, of hij uit balans raakt, over de schouder valt of de teugeldruk verandert …
Als de ruiter zich pas bewust wordt van de verandering als die al heel groot is dan kost het natuurlijk meer moeite en grotere hulpen om het goede gevoel terug te vinden.
Verderop geef ik je een oefening waardoor je je veel sneller bewust wordt van wat er gebeurt.
Van voelen en bewustworden naar helpen
Als alles klopt en WOW! voelt moet je natuurlijk niets veranderen maar genieten en belonen met je stem. Op zo’n moment hoef je geen hulpen te geven en laat je je paard ongestoord doen wat hij zo goed doet.
Als het gevoel nog niet helemaal tot je doordringt of je bent er zo aan gewend dat je het niet meer echt opmerkt dan moet je vaak veel grotere “correcties” maken of zelfs voortdurend blijven compenseren, inhouden, drijven of begrenzen. Dat is een ongewenste en doodlopende weg.
Als je echter direct opmerkt als het minder goed begint te voelen dan kan je nog met een kleine hulp je paard helpen. Zo raak je minder ver verwijderd van dat WOW! gevoel van die Sweet Spot of Healthy Biomechanics en kan je naar een steeds hoger niveau doorgroeien zonder die basiskwaliteit van bewegen te verliezen.
Voorwaarde: fijn aan de hulpen
Persoonlijk investeer ik veel tijd en aandacht aan het echt fijn aan de hulpen krijgen van mijn paarden. Go, ho, voorhand naar links of rechts, achterhand naar links of rechts, hele paard zijwaarts naar links of rechts. Dit zijn – even heel snel gezegd – “knoppen” die mijn paarden in alle gangen goed begrijpen en kunnen uitvoeren. En als ik merk dat er een “knop” niet werkt doe ik even een stap terug om het opnieuw uit te leggen en als isolatie te oefenen.
Vertellen van je rit: ik voel… ik denk… ik vraag…
Cindy reed op mijn paarden in de week dat ze hier was. Bresila Jane, Rio en Kubus zijn bekend met alle bovengenoemde “knoppen”. Ze begrijpen de hulp als die correct wordt gegeven. Ze kunnen de gevraagde verandering omzetten in een verandering van de energie of balans. Dat is een fijn uitgangspunt om nu voelen en bewustworden ook om te zetten in actie!
De oefening: hardop je rit vertellen
Terwijl je rijdt, bijvoorbeeld heel simpel in draf op een grote volte, ga je hardop alles zeggen wat je denkt, wat je voelt en wat je vraagt.
Waarom hardop? Dat houdt je echt goed bij de les en maakt dat je helemaal in het HIER en NU bent met je paard. Daardoor zet je je gevoelsantenne echt aan en maak je ook telkens de verbinding van voelen en denken naar doen.
Voorbeeld
In de rit van Cindy op Rio ging dat zo ongeveer zo (mijn woorden hoor Cindy :o):
“Eerst de lijn (woordje 1), precies rond, ja dit is goed!, oei schouder komt niet mee de bocht om, kom schouder!, niet aan binnenteugel, schouder!, ja, goed, goed. Check energie (woordje 2), ietsje meer, ja dit!, goed, goed, ietsje meer, goed, goed. Check lijn, volte nog rond? Even precies zijn. Check balans (woordje 3), valt over buitenschouder, tegen de hand, oei, niet goed, gewicht naar binnenschouder graag, ja dit, beetje teveel, weer terug naar buitenschouder, okee, nog een keer naar binnenschouder, goed, goed, let op iets terug naar binnenschouder, juist, hij geeft na en swingt lekker, goedzo! Check energie, ha! Hij ontspant, vertraagt wat, iets meer power graag? Ja dit! Lekker! Check balans, millimeter naar buitenschouder, millimeter terug naar binnen, naar binnen!, ja dit, naar binnen, energie reminder, yes dit is goed, WOW! Niets aan veranderen, goed, goed, goed, energie reminder, goedzo, mooi, hallo schouders!, ja precies, WOW! Even genieten …. Thanks! Game over en belonen. En een schouderklopje voor mezelf :o)”
DO try this at home!
Nu heb je dus twee oefeningen die je ruitergevoel helpen ontwikkelen én die ervoor zorgen dat je met meer harmonie en kwaliteit kunt rijden:
- 3 woorden kiezen en daar telkens op checken (zie de vorige blog)
- Je rit hardop vertellen: ik voel… ik denk… ik vraag
Happy Trails!
Liesbeth Jorna
*****
Lees ook deel 1, geschreven door Cindy Deman: Focus op 3 Woorden
*****
Wil jij ook zo'n handige en zelfstandige ruiter worden?
In de Jaaropleiding Blokkadevrij Trainen en in de Dressage Naturally cursussen besteden we veel aandacht aan het fijn aanleren van hulpen, het vinden van dat WOW! gevoel en het ontwikkelen van je ruitergevoel en ruiterbewustzijn. De “the sky is the limit” als de basis goed is!
*****
Delen van dit artikel?
Als je dit artikel of delen daarvan wil delen is dat goed, mits je de bron en titel zo vermeldt:
“Bron: “titel” van Liesbeth Jorna op de website van Sport & Horsemanship United (www.sporthorsemanshipunited.nl)”
Uit je hoofd, naar je ruitergevoel! Deel 1: Focus op 3 Woorden
Denken en analyseren zijn nuttige vaardigheden. Weet wel dat hoe meer je in je hoofd zit, hoe minder je op je gevoel voortgaat. Het is belangrijk om een balans te vinden tussen die twee.
Hoe bepaal je nu wanneer het nuttig is om in je hoofd te zitten en wanneer best in je gevoel? Hoe balanceer je die twee zaken concreet?
Cindy Deman in horsemanship instructeur in België en Sport & Horsemanship United Recommended Trainer. Haar specialisme is horsemanship, grondwerk, gedrag en zadelmak maken. Zij traint meerdere keren per jaar enkele dagen bij Liesbeth om zich verder te bekwamen in dressuur en springen en neemt je in deze blog mee in haar ontdekkingsreis naar een verfijnd ruitergevoel.
In je hoofd
Eerst en vooral is het heel erg nuttig om op voorhand te bepalen wat je focus is met je paard. Je kan daarvoor jaardoelen, maanddoelen en weekdoelen opstellen voor zowel jezelf als je paard. Je kan zelfs per dag een plannetje opstellen die in de lijn van die doelen ligt.
Tijdens je rit kun je zelfs pauzes inlassen waarin je even reflecteert over wat er goed gaat tijdens je rit en wat je eventueel zou willen veranderen.
Terwijl je communiceert met je paard wil je echter zoveel mogelijk in je gevoel zitten. Dat geeft je de ruimte om instinctieve reacties te ontwikkelen en erop te leren vertrouwen.
In je gevoel
Denken is een veel trager proces dan voelen, het vereist een proces van afwegingen, beslissingen en een handelingen uitsturen.
Als je in je gevoel zit kan je als het ware het denkproces op ‘wacht’ zetten en de voelprikkel zonder onderbreking door je laten stromen en op die manier een handeling uitsturen. Op die manier komt je vraag of antwoord veel sneller aan bij je paard.
Als je op een hoger niveau wil communiceren met je paard, dan is die snelheid van groot belang. Je wilt nú de schouder opzij, je wil nú meer activiteit, je wil nú meer gedragenheid,… drie passen later wil je namelijkl misschien al over iets anders communiceren.
Ik hoor je al denken: ‘even mijn gedachten uitschakelen, jaja’. Het is inderdaad niet gemakkelijk, ik heb het daar zelf ook heel moeilijk mee. Als ik iets vraag van mijn paard gaat daar soms een heel verhaal in mijn hoofd mee ge-paard (hihi, leuke woordspeling; die meteen ook aantoont hoe mijn brein dan weer wegloopt van het onderwerp) X-D
DO try this at home: Focus op 3 woorden
Ik gebruik nu al een tijdje een strategie die heel goed werkt voor mij om in mijn gevoel te blijven en daardoor heel efficiënt en helder met mijn paard te kunnen communiceren. Ik bepaal een aantal dingen die ik wil verbeteren en plak daar één woord op, met een maximum van drie focuspunten per keer.
Ik merkte laatst hoe sterk dit werkt voor mij toen ik les nam bij Liesbeth Jorna afgelopen januari. Ze coachte mij o.a. op Bresila Jane - één van haar paarden - om balans te vinden op een cirkel. Het duurde een eeuwigheid tegen dat ik iets van verbetering kon maken. Daarop ben ik op deze strategie overgegaan; ik haalde uit haar aanwijzingen een aantal kernwoorden die ik luidop uitsprak en binnen een cirkel of twee vonden we de balans!
Het ging in dit geval over:
- de achterhand wou ik iets meer naar buiten vragen
- de schouder gaat dan vaak mee met de achterhand, dus die wou ik weer naar binnen, e
- ik wilde een steady ritme, niet te traag en niet gehaast
Mijn 3 woorden werden dus: ‘achterhand, schouders, ritme’.
Met Jack ben ik momenteel veel bezig met overgangen, daarbij denk ik bijvoorbeeld aan de volgende drie zaken:
- Blijft hij mooi rond en stretchy, ipv met een holle rug de overgang te maken?
- Draagt hij wat gewicht op de achterhand?
- Behoud hij een nuttig energielevel?
Moest ik mezelf constant deze vragen moeten stellen, dan kun je je voorstellen dat het lang kan duren tegen dat ik die drie dingen samen voor elkaar heb. Ik maak er dus ‘rond, achterhand, energie’ van. Die woorden zeg ik luidop na elkaar, indien het antwoord ‘ja’ is dan kan ik meteen naar het volgende woord, indien ‘nee’, dan probeer ik er in recordtempo een ‘ja’ van te maken.
Er komt dan meestal na verloop van tijd een moment waarop ik driemaal ‘ja’ kan antwoorden, dat is dan ook een moment waarop alles beter voelt en waarop ik kan mijn paard belonen.
En mijn paard(en) veel kunnen belonen, daar ga ik voor!
Groetjes van Cindy Deman
*****
Lees ook de volgende blogpost naar aanleiding van de trainingen met Cindy:
“Uit je hoofd, in je gevoel (2): “Ontwikkel je ruitergevoel door hardop “je rit te vertellen”
*****
Wil jij ook zo'n handige en zelfstandige ruiter worden?
In de Jaaropleiding Blokkadevrij Trainen en in de Dressage Naturally cursussen besteden we veel aandacht aan het fijn aanleren van hulpen, het vinden van dat WOW! gevoel en het ontwikkelen van je ruitergevoel en ruiterbewustzijn. De “the sky is the limit” als de basis goed is!
*****
Delen van dit artikel?
Als je dit artikel of delen daarvan wil delen is dat goed, mits je de bron en titel zo vermeldt:
“Bron: “titel” van Liesbeth Jorna op de website van Sport & Horsemanship United (www.sporthorsemanshipunited.nl)”
Een stille hand ... is voortdurend in beweging
Een stille hand is voortdurend in beweging
en enkele hand oefeningen die de kwaliteit van de gangen verbeteren
“Houd je handen stil!"
Heb jij dat wel eens - of vaak - te horen gekregen van je instructeur?
En wat deed je dan? Ja, je handen stiller houden natuurlijk … meestal ten opzichte van je eigen lichaam.
Keurig in de houding is mooi voor het plaatje maar niet zo mooi voor je paard!
Laten we alsjeblieft niet vergeten dat je paard beweegt. Dat heeft tot gevolg dat als jij je handen stilhoudt VOOR JOU de druk in de mond van je paard voortdurend wisselt. Vaak zijn we zelf zo gewend aan de wisselende druk dat we het niet eens meer opmerken.
Met andere woorden: een echte “stille hand” is voortdurend in beweging! Je handen moeten meebewegen met de beweging van je paard zodat de teugelverbinding stil is VOOR HET PAARD.
Da’s best een hele kunst, dus laten we eens kijken hoe dat zit in stap, draf en galop.
~ Even voor de duidelijkheid: als ik hier bit of mond zeg dan bedoel ik niet dat dit alleen geldt voor als je met bit rijdt. Voor bitloze optomingen geldt hetzelfde. ~
Boogje - stootje - boogje - stootje in stap
In stap schuift de hals van je paard bij elke pas uit naar voren en een beetje naar beneden. Met andere woorden: hij maakt bij elke pas zijn hals langer en korter. Zijn hoofd is dus niet stil ten opzichte van jou, maar gaat bij elke pas van je af en weer naar je toe.
Als jij je hand stil houdt VOOR JOU dan is de teugeldruk wisselend: boogje - stootje - boogje -stootje. Dat is storend voor je paard. Het blokkeert zijn hoofd-hals beweging en daarmee blokkeer je ook de bewegingsvrijheid van zijn hele lichaam.
Als gevolg daarvan ontstaan vaak telgang achtige bewegingen, verstrakking van de rug, houterig worden van de beweging en een minder diepe ademhaling. Dat is voor je paard - maar ook voor jou - onplezierig en ongezond.
In galop schuift de hals enigszins asymmetrisch in en uit
Ook in galop schuift de hals bij elke galopsprong uit en weer in. Dat gaat sneller dan in stap en is bovendien een asymmetrische beweging.
Als jouw hand stil is VOOR JOU dan is er net als in stap geen constante verbinding meer. De bewegingsvrijheid vermindert. Je paard zal minder mooi door kunnen springen, minder zweefmoment krijgen en zijn galop zal korter en stoterig aanvoelen in het zadel.
Hoe zit dat met die asymmetrie? Het paard springt met de binnenbenen verder naar voren dan met de buitenbenen en maakt in zijn lichaam enigszins een slingerbeweging gedurende de galopsprong. Met name als je binnenhand niet voldoende meeveert zullen zijn binnenbenen - zowel voorbeen als achterbeen - gehinderd worden en minder vrij naar voor kunnen grijpen.
Hoe kan je in stap en galop je handen stil maken VOOR JE PAARD?
Stel je voor dat je onderarmen deel uitmaken van de teugel en dat er een ononderbroken verbinding is tussen het bit en je ellebogen.
Laat je onderarmen door je paard bij elke pas meenemen naar voren, zodat de teugeldruk niet vergroot in het moment dat de hals uitschuift. Zie de foto hieronder.
Er zit echter ook een moment in de beweging dat de hals weer inschuift en het hoofd weer dichterbij komt. Dan wil je ook de lichte verende verbinding bewaren en niet dat er telkens een boog in de teugels komt. Stel je voor: er zit een soepel elastiek van je beide ellebogen naar de staart van je paard. Door die elastiekjes veren je ellebogen weer naar achteren als de hals weer inschuift. Zo blijft de teugeldruk hetzelfde.
Dus bij elke pas neemt je paard je elleboog en onderarm mee naar voren en veren ze weer terug naar achteren. Op die manier blijft de teugeldruk door de hele beweging heen constant. Je hand is dan allesbehalve stil voor jou, maar de verbinding is dan wel STIL VOOR HET PAARD.
Vrij scharnieren in schouder en elleboog
Om die beweging in je eigen lichaam toe te staan moet je arm dus vrij kunnen scharnieren in je schouder- en ellebooggewricht en je pols moet losjes recht blijven, zonder knik erin. En dat zijn nu juist de punten waar de meeste ruiters verstrakken als ze denken aan een stille hand!
Laat dus los in je schouders. Laat je ellebogen “vallen door zwaartekracht” en laat je onderarm bewegen door je paard. Laat ook je pols ontspannen recht. Kortom: hoe vrijer je hele armen, van schouderbladen tot en met je pols, kunnen bewegen, hoe constanter en verender de teugelverbinding wordt. En wil je dan je hand een keer sluiten, probeer dat dan te doen terwijl je blijft meeveren in je schouder- en ellebooggewricht.
Je zal zien dat dan ook je rug en nek losser aanvoelen en je ademhaling vrijer wordt; een niet onaardige bijwerking.
Oefening voor een meeverende hand in galop
Kijk terwijl je galoppeert eens naar de beweging van het binnenschouder van je paard. Je zit een min of meer cirkelvormige beweging: omhoog, naar voren, omlaag en weer terug (als een fietswiel). Zie de foto helemaal bovenaan.
Doe nu je beide teugels in je buitenhand en maak met je binnenhand diezelfde cirkelbeweging. Overdrijf de cirkel gerust en doe dit net zolang tot de beweging van je hand synchroon loopt met die van zijn schouder!
Veel ruiters maken bijna vanzelf precies de tegengestelde beweging: hand gaat naar achter als zijn voorbeen naar voren gaat en andersom. Dat is natuurlijk niet bevorderlijk voor de galopsprong. Als dat zo is moet je echt even dooroefenen totdat de cirkels gelijk op gaan.
Als je binnenhand goed mee kan galopperen vervolgens hetzelfde gaan doen met de teugel in je hand. Dan ga je de cirkelbeweging geleidelijk kleiner maken totdat de teugeldruk echt gelijk blijft door de galopsprong heen en je paard dus niet meer “tegen je binnenhand aanloopt”.
Een gelijkmatige verbinding in draf
De draf is een heel ander verhaal. Hier is de hoofd-hals houding veel constanter dan in de stap en galop. Maar … jij als ruiter beweegt op en neer! Bij doorzitten niet zoveel maar bij lichtrijden zeker.
Als jij je handen stil houdt VOOR JOU terwijl je lichaam op en neer gaat, terwijl het hoofd van je paard stabiel blijft, ontstaat er dus ook een wisselende druk op je teugel die door het paard als heel hinderlijk kan worden ervaren.
Oefening voor lichtrijden met een stille hand
Om te voelen hoe je een stille verbinding kunt maken bij lichtrijden kun je een simpele oefening doen. Zet tijdens de draf (lichtrijden) maar eens de punt van je beide pinken op de voorboom van je zadel, schoft of hals (afhankelijk van waar je het makkelijkst bij kan zonder voorover te gaan zitten). Merk op hoe je ellebogen buigen als je gaat zitten en hoe je onderarmen weer omlaag moeten vallen als je gaat staan. Als het goed lukt om je pinken tegen je paard aan te houden kan je hetzelfde doen terwijl je handen op gelijkblijvende hoogte “zweven”.
Wil je dit zonder paard eens voelen? Als je op een stoel zit aan tafel, leg dan je pinken op tafel. Sta op en ga weer zitten terwijl je pinken op tafel blijven. Dan voel je ook hoe je ellebogen openen en sluiten om je handen stil te houden.
Terwijl je lichaam dus omhoog en omlaag gaat moeten je handen op dezelfde hoogte hoogte blijven. Als je handen dus op en neer gaan voor jou zijn ze STIL VOOR JE PAARD!
Kortom: een “stille hand” beweegt juist heel veel!
De essentie is dat je hand stil is VOOR JE PAARD. En dat betekent dus dat je hand beweegt voor jou! Dat je los en veerkrachtig bent in je schoudergewrichten en ellebogen en dat je onderarmen en polsen neutraal zijn. Elke verstrakking in je schouders, ellebogen, onderarmen en polsen voelt voor je paard aan als een blokkade en leidt tot verlies aan kwaliteit van zijn beweging.
Dus: als je waarde hecht aan de takt, bewegingsvrijheid, cadans, losgelatenheid en ontspanning, dan is het echt de moeite waard om te oefenen met het gelijkmatig houden van de teugelverbinding door de beweging van je handen aan te passen aan de beweging van je paard!
Happy Trails!
L*
Met dank aan Ayla Marcinski van The Future's Rehab en Ingrid Dekker
P.S.
Als je dit artikel of delen daarvan wil delen is dat goed, mits je dit erbij vermeldt: “Bron: “Een stille hand … is voortdurend in beweging” van Liesbeth Jorna - Sport & Horsemanship United (www.sporthorsemanshipunited.nl)”
TIP: In de Workshopserie Blokkadevrij Trainen leer je alles wat je moet weten over biomechanica, trainingsfysiologie en nog veel meer absoluut onmisbare kennis
Levenslessen te Paard - Progressief Trainingsjaar ervaringen van Katie
Door Katie Minderhoud - 2 januari 2019
Levenslessen te paard
Wij mensen zijn vaak bezig met het verleden of de toekomst. Waar kom je vandaan? Waar ga je naar toe? Een paard is in het hier en nu. Dus als je gaat paardrijden is het belangrijk om bezig te zijn met: Wat is er nu? Wat voel ik? En wat kan ik met deze informatie doen?
In februari 2018 kwam ik voor het eerst lessen bij Liesbeth Jorna. Ik liep tegen meerdere problemen aan bij het rijden, maar het ergste was eigenlijk dat ik het plezier in de manier waarop ik bezig was begon te verliezen. Als je paard niet voorwaarts is en je gaat meer en harder drijven, met een spoortje porren en steeds vaker je zweep gebruiken, daar worden zowel paard als ruiter niet gelukkig van. Voor mij was de harmonie ver te zoeken en dan slaat de twijfel toe.
Die ene les in februari zorgde al voor de nodige eye-openers, die ik in een notitie boekje onder de titel “Levenslessen te paard” heb genoteerd:
-
- “Don’t just sit there wishing it was something else.” Het was even wennen om niet direct aangestuurd te worden (Normaal hoor je: linkerbeen erbij, iets meer naar rechts stellen - ik noem maar wat). Liesbeth laat je zelf nadenken, zodat je bewust wordt van wat je voelt, snapt wat dat betekent en daarnaar kan handelen. In mijn geval: ik kan het allemaal wel aardig benoemen wat er mis gaat, maar handel er niet (snel genoeg) naar.
- “Je twijfel zegt genoeg. Als het goed voelt, dan weet je dat zeker.” Je geeft je paard voortdurend hulpen en aanwijzingen, maar wanneer is het eigenlijk goed? Of goed genoeg? Daarvoor heb je drie dingen nodig: duidelijkheid over wat je wil (intentie/doel), goeie communicatie om het aan je paard te vragen en reactie! Als de reactie en/of het resultaat tegenvalt - twijfel zegt genoeg - kun je op zoek naar wat er beter kan.
- “Staar je niet blind op het plaatje (ideaal) of hoe het gister ging (verleden). Uit het hier en nu kun je veel meer nuttige informatie halen!” Stel jezelf de simpele vragen: Wat is er nu? Wat voel je? en: Wat heb ik nodig? Zo ben je actie-gericht en kun je met een heldere intentie richting geven aan zowel jezelf als je paard.
- Je moet een plan hebben om doelen concreet te maken. The horse has a baby-mind, keep it simple! Als ruiter heb je veel verantwoordelijkheid: je paard heeft geen idee van nut of noodzaak van de rondjes, figuurtjes of sprongetjes die wij als mens willen maken. Het is onze taak om eerlijk en duidelijk te zijn, met name door te weten wat we willen, hoe we het kunnen vragen en wanneer het goed is. Als je paard het goed doet, vertel hem dat!
- Alles draait om balans. Als ruiter wil je je paard helpen (niet hinderen) in balans, vrij & krachtig te bewegen.
Na die eerste les in februari was er de mogelijkheid om mee te doen aan het Progressief Trainingsjaar. Een jaar lang leren, samen met een kleine groep ruiters, 10 lesdagen vol theorie en praktijk, een ontdekkingsreis op zoek naar betere communicatie met mijn paard en meer harmonie. Ik was zeker nieuwsgierig naar meer: gemotiveerd vanuit liefde en respect voor mijn paard en gedreven door het ultieme plezier wat ik uit de omgang met mijn paard haal.
Er is altijd wel een reden om iets niet te doen, maar even zoveel reden om het wel te doen. So we did it!
Wat het Progressief Trainingsjaar 2018 mij heeft gebracht
Met stip op 1. Ik heb opnieuw naar mijn paard leren kijken en wat ik nu zie is nog mooier dan wat ik altijd zag. Zijn intelligentie, energie en speelsheid. Er is zoveel om mee te werken en zoveel om te waarderen als je er maar oog voor hebt en leert hoe!
De opbouw in het trainingsjaar was voor ons heel waardevol, omdat je begint met een basis (die je al denkt te hebben, maar toch nog mist):
- Grondwerk: dit deed ik eerder nooit bewust maar ik besef nu de onschatbare waarde van werken aan communicatie met je paard vanaf de grond, het aanleren van hulpen en het samen ontdekken van een nieuwe houding of beweging voor je paard. De invloed van je eigen houding en energie, hoever reikt je “leiderschap”? Als Flynn als een bommetje afgaat, sla ik nog wel eens dicht, maar ik leer ook mijn grenzen te verleggen en hoe ik kan werken met de energie die hij te geven heeft.
- Rijden zonder teugels, rijden vanuit intentie en energie. Het idee en de praktijk van “actief neutraal” op je paard zitten. De ware betekenis van “meebewegen”. Allemaal ontdekkingen die je doen inzien hoe passief, actief en dynamisch een ruiterzit kan zijn. Wanneer ben je een passagier? Wanneer ben je “aan het stuur” zonder je paard te blokkeren of hinderen? Dit is de neverending journey van het ontwikkelen van een goeie houding en zit, maar ik heb nu meer aanknopingspunten om te werken aan verbetering!
- Finding the sweetspot. In plaats van de focus richten op het ideale plaatje, ligt de aandacht op alle verschillende ingredienten die je nodig hebt om je paard in balans, vrij en krachtig te laten lopen. Dit betekent dat je controle hebt over en richting kunt geven aan zijn hoofd en hals houding, zijn schouders, zijn achterhand, zijn tempo, zijn energie en dat je door het rijden van patronen - met variatie van figuren, overgangen en zijgangen - op zoek gaat naar de sweetspot in de gouden driehoek van ontspanning, energie en balans. Niet star en stijf gefrustreerd op zoek naar een ideale lichaamshouding, maar met een gezonde afwisseling van oefeningen werken aan wat je paard nodig heeft om in balans te lopen. Next level is riding the sweetspot, but for now we are happy finding the sweetspot.
Aan het einde van het jaar wist ik 2 dingen zeker: het Progressief Trainingsjaar heeft ons heel veel gebracht, namelijk veel plezier, nieuwe inzichten & skills, vertrouwen en trots - op mijn paard, op cursusgenoten, op deze manier van met paarden werken. En het tweede: We are ready for the Next Level!
Met dank aan Judith Paard Vadim voor het vinden van Liesbeth Jorna en met dank aan Sport & Horsemanship United (Liesbeth!) voor het organiseren van deze leuke jaaropleiding!
Hoe vrijheid van tongbeen en kaak de beweging van je hele paard beïnvloedt
Verbinding tussen hyoid (tongbeen) en beweeglijkheid van je paard
en het belang van teugelloos rijden
Op dit beeld kun je een mooi voorbeeld zien van hoe het hyoid, oftewel tongbeen, en het kaakgewricht (TMJ) van je paard door spierketens direct verbonden zijn aan schouderblad, bovenarm, borstbeen en via buikspieren en psoas aan de achterhand.
Zonder te vervallen in alle mooie Latijnse namen van al deze belangrijke spieren kun je je wel voorstellen dat door deze verbindingen elke belemmering of spanning in tong of kaken van je paard direct invloed heeft op de bewegingsvrijheid van de voorbenen. Tijdens de dissectie op een paard, die ik heb gedaan met Sharon May Davis, een bekende bewegingswetenschapper uit Australië, hebben we dit letterlijk kunnen voelen. Als iemand de tong op de onderkaak vastklemde (zoals een bit dat doet) was de bewegingsruimte van het voorbeen voelbaar minder. Datzelfde gold voor het achterbeen!
Dit betekent dus ook dat elke vorm van spanning en van vastheid (bijvoorbeeld door neusriemen, stang met kinketting, bijzetteugels of vasthoudende strakke ruiterhand) niet alleen leidt tot een verstrakking of ontwijkende beweging in de tong, kaken en nek! Het heeft ook invloed op de bewegingsvrijheid van schouder, voorbenen en achterbenen!
Die invloed loopt door het hele lichaam van je paard omdat via spier- en fasciaketens (bindweefselstructuren) de tong, het tongbeen en de kaken met de voorhand, romp en achterhand zijn verbonden.
Verlies van bewegingsvrijheid in tong en kaak betekent niet alleen fysiek een blokkade maar ook minder balans, minder ruime bewegingen en een verhoogd risico van blessures door compensatie op andere plaatsen in het lichaam. Het fysieke ongemak en verlies van bewegingsvrijheid veroorzaakt ook stress en weerstand in het hoofd van je paard. Een paard dat niet kan ontspannen of gefrustreerd is maakt adrenaline en cortisol aan, wat er o.a. toe leidt dat hij moeilijk kan leren en nadenken (dat geldt overigens net zo voor mensen).
Als je dit weet snap je ook hoe belangrijk het is dat je teugelverbinding geen weerstanden of blokkades veroorzaakt … maar we weten ook allemaal hoe gemakkelijk dat toch gebeurt. Daarom is het zoooo belangrijk om je teugels niet méér te gebruiken dan nodig.
Door zonder teugels te leren rijden ontdek je dat een heleboel “controle” ook op een andere manier is te verkrijgen dan alleen met je teugels. Met lichaamstaal – je energie, intentie, focus, balans, benen, ademhaling – kun je over tempo, richting en houding communiceren met je paard. Zowel in het zadel als vanaf de grond.
Als je dat leert – en je paard ook – dan komt dat de teugelverbinding enorm ten goede voor de rest van je leven. Je hand wordt stiller, zachter en subtieler. Je paard ervaart minder druk op tong en kaken en nek en kan daardoor makkelijker bewegen. Hij zal zich vrijer en beter voelen, je beter begrijpen en vertrouwen en nog meer voor je kunnen doen!
Wat betekent dit voor ons als ruiter?
Verdiep je in de biomechanica van het paard voordat je “zomaar” zegt: “hij moet loslaten” of “hij moet in een houding”.
Leer vooral ook zoveel mogelijk communiceren met gebruik van je lichaamstaal (zit, energie, focus, benen en ademtaal) en zonder gebruik van teugels (en zeker zonder bewegingsbeperkende hulpmiddelen) zodat je uiteindelijk de teugels nog maar heel weinig nodig hebt en met een lichte stille meebewegende hand kunt rijden.
TIP: In de Workshopserie Blokkadevrij Trainen leer je alles wat je moet weten over biomechanica, trainingsfysiologie en nog veel meer absoluut onmisbare kennis. Deze Workshopserie start 1 keer per jaar. De eerst volgende serie start op 26 oktober 2022!
(Delen? Leuk!)
NB. Bekijk ook dit korte filmpje van Castle House Horsemanship
Alles wat je paard doet of denkt kun je voelen door je teugels
- Heb jij het gevoel dat je voortdurend je paard "aan de teugel" moet houden?
- Ben je bang dat hij direct niet meer "in de krul" loopt zodra je even je hand, been of zit ontspant?
- Zit je paard "vast" aan één kant en valt hij over binnen- of buitenschouder in de wending?
- Is de verbinding met de teugels erg strak of juist te los?
Bedenk dan dat de kwaliteit van de verbinding het resultaat is van wat er in de rest van je paard gebeurt. In zijn lichaam en in zijn emoties.
De oplossing voor wat je in handen voelt ligt dus vaak ergens anders dan in meer "dingen doen" met je handen!
Alles wat je paard doet of denkt kun je door je teugels voelen.
Informatie ontvangen door je teugels kan alleen als je handen in de "ontvangststand" staan. Je voelt veel minder als ze druk bezig zijn met "zenden" of micromanagen van elke beweging of houdingsverandering van je paard. Daarnaast zitten veel ruiters onbedoeld met de teugelverbinding hun paard in de weg. Net iets te zware handen, te strakke schouders of ongelijke druk op te teugels komen veel voor.
Je eigen teugelvaardigheid ontwikkelen is een must en ook een hele kunst. Eerder heb ik een bericht geschreven over de 4 soorten teugelverbinding (zie HIER). Dit verhaal sluit daarop aan.
Als je even niet bezig bent met begrenzen of hulpen geven ... als je voelt NAAR je paard ... als je de feedback die je krijgt via je teugels tot je door laat dringen ... als je niet voelt met je handen maar DOOR je handen ... als je niet op elk kleine beweginkje met je hand reageert maar stil bent ...
... dan krijgt je paard de kans om zichzelf te organiseren en kun jij enorm veel informatie ontvangen over de "staat van je paard". En met die informatie kun je doelgericht op zoek naar een oplossing.
Vanzelf nageeflijk
Is je paard ONTSPANNEN, fysiek en mentaal?
Is je paard ENERGIEK, niet te veel en niet te weinig?
En is je paard in BALANS, in vertikale balans tussen links en rechts en horizontale balans tussen voor en achter?
Dan zal er vanzelf een zachte verende en symmetrische verbinding ontstaan, waarbij het paard ook VANZELF NAGEEFLIJK wordt.
Je paard nageeflijk laten worden zonder hem te laten nageven op het sluiten van je hand en zonder hem in een ronde houding te houden is echt mogelijk!
Niet vanzelf nageeflijk
Als je de nageeflijkheid probeert met je hand af te dwingen, merk je doorgaans dat het goede gevoel in je hand voortdurend de neiging heeft weer te verdwijnen. Dat komt dan omdat het paard in zijn lichaam en geest niet de juiste combinatie van ontspanning, energie en balans heeft. Oftewel: de hoofd en halshouding die je met je hand bewerkstelligt is niet in harmonie met de rest van je paard. Je paard wil dan graag uit die houding weg dus als je hem "rond" of nageeflijk wil houden dan zal je dat ook voortdurend moeten onderhouden met je handen.
Echte nageeflijkheid voelt altijd goed!
Voor je paard en ook voor jou. Je paard zal als hij het eenmaal gevonden heeft steeds gemakkelijker zelf aanbieden. Als alles in zijn lichaam en hoofd met elkaar in overeenstemming is zal hij niet hoeven compenseren in zijn lichaam en dus veel gemakkelijker bewegen. Als ruiter voelt het dan ook veel verender en vloeiender en bovendien symmetrisch.
Als de ontspanning, energie en balans met elkaar in overeenstemming zijn onstaat er bewegings-vrijheid: een beweging zonder blokkades of compensatiemechanismen. In Dressage Naturally termen noemen we dat "The Sweet Spot of Healthy Biomechanics".
Die zoektocht brengt een duurzaam resultaat
De meeste ruiters gaan voor het plaatje en nemen niet de tijd om het WOW! gevoel van een echt in balans lopend paard te zoeken. Er zijn talloze ruiters die jarenlang kampen met een ongelijke en zware aanleuning, ook op heel hoog wedstrijdniveau! Er zijn talloze paarden die hierdoor chronische problemen in het lichaam ontwikkelen. Talloze combinaties die ik zo enorm graag zou willen laten ervaren dat het anders kan zijn!
Als je de moeite neemt om te zoeken naar de juiste mate van onspanning, een goed passende energie of impuls en een goede balans dan kan je een nageeflijkheid ontwikkelen die enorm duurzaam is. Duurzaam omdat je paard daar ook wil zijn!
Dwing dus de nageeflijkheid niet af met je hand. Neem de tijd om je teugelgevoel en teugelvaardigheid te ontwikkelen. Neem de tijd om het vertrouwen en de communicatie over energie en balans op te bouwen. Voel en luister naar je paard en ook naar wat je voelt in je eigen lichaam. Zoek naar die extra laag ontspanning. Experimenteer om de best passende energie te vinden. Leer hoe je de balans van je paard in het midden kan brengen.
Investeer een paar maanden om dat goed op orde te maken want daarmee houd je je paard en jezelf blij en blokkadevrij voor de langere termijn.
Als je je paard kunt helpen om zo blokkadevrij te bewegen hebben jullie daar een leven lang plezier van. Bovendien is het een oersolide basis voor grote prestaties in alle disciplines van paardensport.
Happy Trails!
L*
P.S.
Hoe breng je je paard in balans? Daar zijn vele oefeningen voor!
Een paar voorbeelden vind je hier en hier en er is nog meer. En ja natuurlijk zijn er ook "teugeltechnieken" maar liever blijf ik stil zodat ik kan voelen.
