Dressuur
Hoefkatrol… en dan…
Binnen de groep professionals van HorseConnect werd gevraagd hoe wij tegen hoefkatrol problemen aankijken. Wat ik daar geantwoord heb leek me leuk om ook met jullie hier te delen.
Even voor het goede begrip: HK = hoefkatrol (dat is het gewrichtje zelf en heeft elk paard in elk been), HKO = hoefkatrolonsteking (ontsteking van het HK gewricht).
Laat ik beginnen met te zeggen dat ik zelf 2 paarden heb die ik met 3tjes op de HK in beide voorbenen heb gekocht op 6 jarige leeftijd (let wel: dus zonder O op dat moment), dus formeel "afgekeurd". Met één daarvan heb ik vervolgens de hele ORUN opleiding doorgereden en tegen de tijd dat men zijn HK gewrichten op 4tjes of erger beoordeelde liep hij vrolijk op Z2 niveau en hoger.
Slechte HK gewrichten is wat mij betreft totaal niet interessant zolang die O (van ontsteking) er niet aan te pas komt en die O komt denk ik doorgaans door 1 of meer van deze 3 dingen:
- ongezond rijden
- ongezond management
- ongezonde hoefverzorging
Mijn beide paarden zijn nu resp 23 en 27 en lopen goed met zo nu en dan (lees eens per jaar of paar jaar) een dipje in de regelmaat van de beweging. Op basis van de foto's van het HK gebied snappen de dierenartsen niet waarom ze nog zo goed lopen, maar voor mij is het simpel: HK gebied is slecht maar zonder O geen probleem. Beide paarden hebben vroeger op ijzers gestaan vanwege het gebruiksdoel maar zonder speciale correcties.
Ik heb nog nooit een paard met HKO duurzaam zien verbeteren met keggen of zooltjes. Wel tijdelijk door de ontlasting of vering die dat geeft, maar nooit duurzaam als niet ook die 3 factoren verbeterden die de O veroorzaken.
Over die drie factoren die naar mijn idee en ervaring een grote rol spelen:
- gezonde training betekent "uit de voorbenen rijden" dus zorgen dat ze in balans en niet op de voorhand lopen (dát vraagt goede begeleiding want dat kan niet iedereen zomaar!!) en ook niet overdrijven met springen en andere dingen die de voorbenen sterk belasten zoals zware bodems.
- gezond management: jaarrond hele dagen buiten op een manier waarbij ze voldoende bewegen (een paddock van 5 bij 5 is dus niet genoeg, liever pp of weide in de groep). Verder 1 keer per dag hooi hoog voeren zodat ze vierkant staan. Hierdoor worden de voeten meer gelijk en de proprioceptie op een meer symmetrische manier ontwikkeld. En ook: NAF superflex geven, bij intensieve sport ook preventief. En als er eens een mindere periode is: een osteopaat laten helpen om vicieuze compensatiecirkels te voorkomen en een poosje Devils Relief geven om de onsteking te helpen verdwijnen. Ook de tijd geven voor herstel natuurlijk, die wedstrijdring wacht wel.
- die voeten: zooltjes voor extra vering kan tijdelijk helpen, maar de vraag is of dat tegen de nadelen van ijzers opweegt (naar mijn idee op den duur niet). Keggen leiden "zegt men" tot verkorting van pezen en maken het probleem dus erger op den duur ipv minder. Heb ik ook nog nooit tot langdurige verbetering zien leiden, eerder het tegengestelde. Ik heb er de voorkeur aan gegeven om zo veel mogelijk ijzerloos te doen en daarbij vooral te zorgen dat ze gemakkelijk over de toon rollen. Een DA die per definitie iets heeft tegen natuurlijk bekappen vind ik onwetend en bevooroordeeld (dat was in het voorbeeld het geval). Ik denk meer aan functioneel bekappen en mijn hoefsmid Gregor Maas doet dat zonder formeel "natural" te zijn.
Nou lijken dit een heleboel dingen die we hebben gedaan of gelaten om die paarden blijvend goed te houden en dat klopt ook. Het betekent soms dat iemand grote veranderingen moet doorvoeren zoals andere plek voor zijn paard, andere instructeur, voeren van supplementen, even geen wedstrijdambitie hebben, osteopaat erbij en goed overleg met de smid (of die nou natural is of niet doet er wat mij betreft niet eens zo toe, als hij maar kennis heeft en op basis van logica mee wil denken).
Kortom een een slechte HK of een HK(O) diagnose is niet het einde. Waar een wil is, is meestal een weg. Niet altijd, maar meestal wel. En dat begint met de vraag: “Hoeveel hou je van je paard?"
Natural Horsemanship voor (wedstrijd)ruiters
Serie van 12 artikelen van leiderschap tot en met verzameling waarin Liesbeth uitlegt wat Natural Horsemanship inhoudt en hoe het de dagelijkse training van je paard makkelijker en leuker kan maken.
Leerversnellers voor je paard: Positieve, Negatieve en Neutrale Bekrachtiging (R+, R- en R0)
Hoe leert een paard eigenlijk? Dat zou elke ruiter of instructeur moeten weten!
Een paar quotes … herkenbaar?
- Leert hij het nou noooooiiiitt? (Hallo! Eerlijk? Dat zou ik zelf kunnen zijn jaren geleden …)
- Straffen is soms echt wel nodig, maar alleen onmiddelijk gevolgd op het vergrijp
- Voor belonen hoef je geen moment te kiezen, dat kan altijd wel
- Als ik mijn been eraf doe stopt hij gelijk
- Ik krijg pijn in mijn schouder doordat ik de linkerteugel strak moet houden
- Werken met negatieve bekrachtiging is fout
- Mijn paard is stout en opdringerig
- Mijn paard heeft geen zin in de training of laat zich niet vangen
- Sommige mensen kunnen ongelooflijke dingen met paarden. Het is net magie! Dat is niet voor mij weggelegd …
Gebrek aan kennis over gedragsleer oorzaak nr. 1 van “probleempaarden” en blessureleed
Ik kom in mijn bestaan als instructeur enorm veel situaties tegen waar problemen zijn ontstaan door onbewust aangeleerd ongewenst gedrag.
Onbewust omdat het erin geslopen is zonder dat de eigenaar dit heeft bedoeld. Het wordt pas opgemerkt als die zich eraan gaat storen of als er problemen ontstaan. De oorzaak is doorgaans dat de eigenaar zich er niet van bewust is dat een paard net zo simpel gewenste als ongewenste dingen aanleert en dat een paard op elk moment en van elke situatie leert.
Aangeleerd doordat de eigenaar geen kennis heeft van hoe een paard leert of die kennis niet juist toepast.
De invloed van gebrek aan kennis over hoe een paard leert gaat echter verder dan je denkt! Bij onduidelijkheid in het aanleren van hulpen ontstaat dikwijls een situatie waarbij de ruiter voortdurend zonder effect dezelfde hulpen blijft geven of een paard voortdurend blijft helpen, compenseren of begrenzen. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot steeds ergere scheefheid of tot blokkades door een onnatuurlijke houding en beweging. Die scheefheid en blokkades kunnen leiden tot blessures waarvoor langdurige revalidatie trajecten nodig zijn.
Daarnaast kan het ongewenste gedrag natuurlijk leiden tot onveilige situaties. Zeker met de gemiddeld toegenomen sensibiliteit en beweeglijkheid van onze paarden heeft dat tot gevolg dat veel vaker dan nodig paarden als stout, onhandelbaar of gevaarlijk stilletjes van het toneel verdwijnen.
Deze kennis maakte voor mij en mijn paarden veel verschil
Bij gedragstraining van paarden wordt veel gesproken over R+ en R-
De R staat voor het woord reinforcement en dat vertalen we als bekrachtiging of bevestiging van gewenst gedrag.
De + betekent dat je iets toevoegt.
De – betekent dat je iets weghaalt.
R+ is positieve bekrachtiging van gedrag
Door het toevoegen van een beloning bij gewenst gedrag of een gewenste respons krijgt je paard een fijn gevoel. Dit nodigt hem uit om dat gedrag of die respons vaker te doen.
Wil je dit principe effectief toepassen dan zijn twee factoren van groot belang. In de eerste plaats moet je een duidelijk beeld hebben van wat jij het gewenste gedrag of de gewenste respons vindt, want je paard heeft geen idee! En daarnaast is een passende manier van belonen belangrijk. De grootste beloning, die het allerbeste voelt, is echte ontspanning. Meer informatie over beloningen die voor jouw paard effectief zijn vind je in de blogpost "10 Manieren om dankjwel te zeggen.
R- is negatieve bekrachtiging van gedrag.
Door je hulp of de druk weg te nemen zodra je paard doet wat je bedoelde krijgt hij een gevoel van opluchting en dit nodigt hem uit om de volgende keer dat gedrag te herhalen.
Ook hiervoor geldt dat dit alleen maar werkt als de toepassing goed is. De juiste vorm en volgorde in je hulpen en een goede timing van het weghalen van de druk zijn cruciaal. Het liefst bereik je niet alleen een gevoel van opluchting maar geef je je paard gelegenheid om echt tot ontspanning te komen. Het komt veel voor dat die timing off is waardoor paarden juist het tegenovergestelde leren van wat je wenst. Bijvoorbeeld je beloont een traag paard na de inspanning in plaats van op het moment van zijn grootste inzet.
In de natuur vormen zowel R+ als R- het gedrag van paarden. In beide gevallen is ontspanning de ultieme beloning. In de opvoeding van paarden om zich te kunnen handhaven in onze mensenwereld en in de training wordt ook van beide leerprincipes gebruik gemaakt. Het is daarbij wel heel duidelijk dat paarden sneller leren en een sterkere relatie met hun trainer ontwikkelen als R+ (het belonen) daarbij de overhand heeft. Net als in de mensenwereld creëert het vertrouwen en motiveert het paarden als je je waardering voor zijn inzet laat blijken.
Gedrag afleren of ontmoedigen door P+ en P-
De P staat voor punishment en dat vertalen we als straf of correctie.
P- betekent dat je een fijn gevoel of een beloning wegneemt zodat het ongewenste gedrag “uitdooft”. Bijvoorbeeld: als mijn paard tegen de staldeur schopt als ik ga voeren, dan loop ik weer weg met het voer. Daardoor ervaart hij dat niet schoppen ertoe leidt dat hij eerder voer krijgt en het schoppen verdwijnt. In de praktijk blijkt onbewust gegeven beloningen vaak een oorzaak van ongewenst gedrag.
P+ betekent dat je een onaangename prikkel toevoegt zodra je paard ongewenst gedrag vertoont. Bijvoorbeeld: je paard een tikje op de borst geven als hij je voorbij loopt.
Op het eerste gezicht lijkt punishment wreed maar op precies de juiste manier toegepast hoeft dat dus niet per definitie altijd zo te zijn. En ook deze vormen van leren tref je aan in het natuurlijk gedrag van paarden.
Enkele voorbeelden van uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek
- De meeste gedragsproblemen kunnen voorkomen of verbeterd worden door een goede analyse van de factoren die het gedrag beïnvloeden. (Note: Let dus op patronen en vaste volgordes in gedrag. Wat gebeurt er voorafgaand aan ongewenst gedrag? En wat gebeurt daar weer voor?)
- Paarden die leerden om halt te houden aan de lange teugel met behulp van een combinatie van R- (teugeldruk ontspannen) en vervolgens R+ (belonen) deden dit met minder onrust in de hoofd/halshouding en nageeflijker dan paarden die dit leerden met alleen R-.
- Jonge paarden die werden beloond met voer (R+) als ze juist reageerden op een commando hadden aanzienlijk minder tijd nodig om een aantal vaardigheden te leren dan een groep die niet met voer werd beloond. Bovendien bleken de met voer beloonde paarden na langere tijd zich het aangeleerde beter te herinneren en vormden zij een sterkere band met de trainer.
- Bij alleen het gebruik van straffen (P+) neemt ongewenst gedrag weliswaar af maar leert het paard niet het gewenste alternatieve gedrag. Straffen leidt vaak tot onduidelijkheid en onzeker gedrag want het paard krijgt geen informatie over wat hij wél moet doen.
Nieuw? Neutrale Bekrachting oftewel “R0”
Er is wat mij betreft nog een extra vorm van bekrachting die niet onder de voorgaande leerprincipes te vangen valt. Een leerversneller die bijzonder effectief is en die ik nog niet in wetenschappelijke literatuur heb kunnen vinden: R0 oftewel neutrale bekrachtiging.
Neutrale bekrachtiging houdt in dat je gewenst gedrag – gevraagd of ongevraagd – laat gebeuren en voortduren zonder het te beïnvloeden. Je synchroniseert ermee, zoekt harmonie ermee, je past je aan, je beweegt of zit mee. Je geeft geen hulpen om het te behouden, ondersteunen, begrenzen of aan te passen. Je voegt niets toe en je haalt niets weg. Er is ontspanning! Je gaat mee in wat gebeurt zonder het te betuttelen of bekritiseren. Je neemt aan wat je paard aanbiedt zonder het op dat moment te (willen) beïnvloeden.
Het tegengestelde van R0 is micromanagement: voortdurend hulpen blijven geven, drijven, begrenzen, ondersteunen, helpen, corrigeren etc. Daarbij is nooit een moment van ontspanning! Wij mensen vinden het van nature moeilijk om niet te willen beïnvloeden wat gebeurt :)
Enkele voorbeelden:
- Matador springt tijdens een demonstratie onbedoeld aan in de “verkeerde galop”. Ik corrigeer hem niet maar help hem ook niet. Ik schakel om in mijn hoofd en ga met hem mee. Het voelt goed, hij ontspant en hij springt zelfverzekerd door. Het wordt de beste contragalop ever en sindsdien gaat de contragalop stukken beter.
- Op Ivo heb ik altijd van intructeurs gehoord “drijf, drijf, drijf!”, maar hij kreeg meer en meer tegenzin. Sinds ik stopte met hem voortdurend achter de broek zitten ging alles (alles!) beter. Bij de warm-up draafde hij graag maar voor een 5 en ik synchroniseerde mijn energie met die van hem. Ik wilde traag zijn niet belonen, maar ook niet pushen. Doordat hij zich kon ontspannen nam zijn motivatie toe, hij werd vlotter, verzameling werd veel makkelijker, mijn sporen konden in de kast en áls ik dan wat vroeg was hij er ook! Hij bleek veel sensibeler en sneller te leren dan ik ooit had verwacht en hij vergat het ook niet meer.
In bijgaand videosnapshot zie je een voorbeeld van zo’n moment waarin ik een travers inzet en er helemaal niets meer aan doe behalve meezitten. Had ik mee er wel mee bemoeid dan had ik daarmee hoogstwaarschijnlijk zijn beweging, houding en vooral het ritme verstoord.
Het gevolg van werken met neutrale bekrachtiging is duidelijk: meer ontspanning, meer inzet, meer zelfvertrouwen, meer in zijn eigen houding en balans (blokkadevrij), meer op eigen benen lopen, sneller en duurzamer leren. Waarom? Het voelt goed en wat goed voelt groeit.
Les 1 voor instructeurs in opleiding: hoe leert een paard?
In een onderzoek onder 830 trainers en instructeurs in Australië werd pijnlijk duidelijk dat zij geen goed begrip hadden van de werking en toepassing van manieren waarop een paard leert (zie kader). In de praktijk hier zie ik dat patroon ook erg vaak bij de regulier opgeleide instructeurs en jonge mensen die een paardenopleiding doen. In mijn eigen ORUN opleiding ontbrak deze kennis ook. Onlangs bij een lezing op de HBO opleiding Hippische Bedrijfskunde in Dronten zag ik tot mijn verbazing ook veel glazige blikken toen ik over R+ en R- sprak.
In het onderzoek in Australië (2008) antwoorde ca. 80% van hen dat ze positieve bekrachtiging erg nuttig vonden maar slechts 3% kon uitleggen hoe je het toepast in de training. 80% zei ook dat weghalen van de druk (hulp) de belangrijkste beloning was voor een paard maar slechts 20% vond negatieve bekrachtiging nuttig … terwijl dat hetzelfde is. Bovendien kon slechts 12 % uitleggen hoe negatieve bekrachtiging precies werkt. Minder dan 5% kon uitleggen wat de functie en toepassing van straffen is maar het werd wel toegepast.
Dit zou juist één van de eerste dingen moeten zijn die alle paardenprofessionals in opleiding zouden moeten leren! Door de International Society of Equitation Science (ISES) wordt hierop sterk aangedrongen. En leren van de theorie is natuurlijk niet genoeg. Je moet het je letterlijk eigen maken. Zo grondig dat het een automatisme wordt. Als instructeur moet je het bovendien ook herkennen en kunnen uitleggen aan je leerlingen.
Op de één of andere manier lijken veel wedstrijd- of sportgerichte ruiters te denken dat dit alleen belangrijk is voor mensen die hun paarden trucjes leren of voor vrijheidsdressuur.
Als álle instructeurs en trainers deze kennis aan hun leerlingen zouden doorgeven zorgt dat ervoor dat …
- er veel minder paarden en ruiters in de problemen komen
- je sneller en duurzamer trainingsresultaten bereikt
- minder paarden “weggedaan” worden vanwege gedrag
- minder paarden blessures krijgen
- je meer plezier beleeft aan je paard en aan de sport en
- dat het welzijn van paarden in training en sport enorm toeneemt!
“An idea that is developed and put into action
is more important than an idea that
exists only as an idea.”
Buddha
Zelf leren om deze leerversnellers in de praktijk toe te passen?
Een succesvolle toepassing van de leerprincipes in de praktijk vraagt om meer detail dan in een artikel even uit te leggen is. Er zijn ook nog meer leerprincipes dan alleen R+, R- en R0. Wil jij je dit ook eigen maken? Neem dan deel aan een 5 Day Intensive, aan een Jaaropleiding van Sport & Horsemanship United, of combineer de online cursus van Dressage Naturally met live begeleiding van Liesbeth Jorna.
Gratis Ebook met o.a. 10 manieren om je paard te belonen
Vraag het Ebook HIER aan[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
Een blij en blokkadevrij paard? Word goed in simpel rijden!
In deze blog:
- Verpruts niet wat moeder natuur cadeau geeft!
- 2 fouten die bijna iedereen maakt
- Blokkadevrij rijden houdt je paard gezond
- 4 sleutels om daar goed in te worden
- Een succesverhaal: transformatie in 5 minuten
Op eigen benen lopen is een cadeau van moeder natuur
Een aantal jaren geleden stond ik te kijken bij de les van de lokale ponyclub. Er reed een meisje mee met een jonge pony. Een meisje uit een gezin met veel ambitie in de dressuursport. Het was een prachtige pony met van nature goede bewegingen en hij deed enorm zijn best. Het meisje reed met een slofteugel, strak. Er werd wat cavalettiwerk gedaan maar de pony mocht daar niet aan meedoen. Ik herinner me dat ik me hardop afvroeg waarom niet en waarom die slof eraan zat, en kreeg een verassend antwoord van één van de ouders: “Hij moet eerst maar eens leren om op eigen benen te lopen”. De verwondering schoot door mij heen maar ik deed er het zwijgen toe (toen nog wel ;)). Ik dacht: “Volgens mij kon hij prima op eigen benen lopen … totdat ze hem met een slofteugel “in de houding” ging rijden en hem zijn natuurlijke coördinatie en bewegingsvrijheid ontnam. En ja … dan zal hij inderdaad problemen hebben met cavaletti …”
Een omgekeerde wereld! Je gooit eerst alles overboord wat je paard zelf kan en gaat vervolgens vinden dat alleen jij, de mens, het paard kan leren hoe hij op eigen benen moet lopen. Is het niet veel effectiever, leuker en gezonder als we de manier waarop het paard zijn eigen lichaam en beweging coördineert als uitgangspunt nemen? Als we hem zijn eigen balans LATEN ontwikkelen en hem dan gaan HELPEN om nog beter, rechter, sterker en slimmer te worden?
2 fouten die bijna iedereen maakt: micromanagement en zijwieltjes
Heb jij een paard dat wiebelig aanvoelt, onzeker of met wisselend tempo voorwaarts gaat, slingert, scheef loopt, een holle rug maakt, op de teugel hangt, tegen de hand loopt of anderszins geen fijne aanleuning opzoekt bij het rijden? Dan komt het je vast bekend voor dat je erop zit met een niet zo prettig of oncomfortabel gevoel. Je gebruikt het liefst alle mogelijke “hulpen” tegelijk om het zo snel mogelijk beter te laten voelen. We gaan dan “micromanagen” in plaats van gewoon simpel goed rijden.
Dit micromanagen leidt ertoe dat je voortdurend je paard blijft corrigeren en ondersteunen. Zodra je daarmee stopt valt het paard terug in zijn ongemakkelijke manier van bewegen, dus je moet je hulpen voortdurend “eraan houden”. Of … je verwacht dat hij terugvalt en daarom blijf je hem “helpen” waardoor hij niet echt de kans krijgt om te laten zien dat hij zelf goed in balans kan lopen. Kortom: we geven het paard niet de tijd en gelegenheid om zichzelf te organiseren en herbalanseren. Het is als een kind leren fietsen: als je de zijwieltjes er nooit afhaalt, leren ze nooit om zelfstandig overeind te blijven.
Blokkadevrij rijden in lichaam en geest
In onze behoefte om een paard zo snel mogelijk correct te laten bewegen zijn we dus prima in staat om zijn natuurlijke coördinatie ook ernstig te ontregelen. Daardoor ontstaan gemakkelijk compensatiemechanismen en blokkades in zijn lichaam. Dat leidt vervolgens tot grotere blessuregevoeligheid en dikwijls ook tot gedragsproblemen. Tenslotte zijn dan revalidatietrainers nodig die paarden en ruiters weer in goede banen moeten leiden.
Het liefst zou ik willen dat al die revalidatietrainers straks helemaal geen werk meer hebben. Dat er geen paarden meer in de blokkades geraken omdat iedereen zijn paard blokkadevrij kan trainen. Trainen op een manier waarbij het paard de kans krijgt om écht op eigen benen te lopen: in een houding en balans die hij zelf creëert en coördineert met zijn eigen brein en met zijn eigen spieren.
Hoe meer hij in een houding of beweging geforceerd of vastgehouden wordt, hoe groter zijn neiging om het tegenovergestelde te ontwikkelen. Hij ontwikkelt de spieren en mindset die uit die houding weg willen in plaats van de spieren en mindset die hem helpen aan eigen balans, eigen houding, zelfstandigheid en medewerking. Het tegengestelde dus van wat je eigenlijk wil.
De boodschap is dus: forceer niets en blijf hem ook niet voortdurend ondersteunen, maar geef hem juist gelegenheid om steeds meer zijn eigen houding en eigen balans te laten ontwikkelen.
4 sleutels om goed te worden in simpel en blokkadevrij rijden
Hieronder kun je de transformatie zien van Arumba en haar amazone Anita. Arumba is een energieke, enorm ruim bewegende en loopgrage eventing merrie die een paar jaar weinig heeft kunnen doen als gevolg van blessures. Anita wilde haar opnieuw opstarten nu zij weer helemaal in orde is, maar zocht gezien de aard van het paard begeleiding bij deze herstart. We hebben eerst enkele dagen grondwerk gedaan en met begeleiding vanaf de grond gereden om ontspanning te vinden en de relatie en communicatie op te bouwen. De foto’s zijn genomen op dag 5, de tweede dag dat Anita en Arumba zelfstandig reden. Het tijdverschil tussen beide foto’s is ongeveer 5 minuten. In die 5 minuten had Anita maar één opdracht: in één constant ritme eenvoudige maar precieze lijnen rijden en onderweg een stil contact onderhouden met zit en teugels. Het resultaat was zo’n mooi voorbeeld van wat simpel en blokkadevrij rijden voor je paard kan doen dat ik jullie dat niet wilde onthouden.
De aanpak die we hebben gekozen is iets wat ik met heel veel combinaties toepas en die cruciaal is voor een solide en blokkadevrije basis. Ik noem het gemakshalve CRRC, oftewel rijden met Constant Ritme, Richting en Contact. Dat zijn 3 sleutels en de 4e is je mindset. Ik leg ze stuk voor stuk uit …
Sleutel 1: constant ritme
Rijden met één constant tempo en ritme: tik tak tik tak tik tak…. Een gelijkmatig tempo en ritme dat past bij je paard. Actief maar niet gehaast, kalm maar niet sloom.
In het geval van Arumba lag het tempo waarin zij comfortabel loopt behoorlijk hoog. Dat tempo was even wennen voor Anita, maar door het constant te houden volgde al gauw ontspanning en harmonie.
Sleutel 2: constante richting
Hierbij gaat het er om precies de lijnen te rijden die je van tevoren uitkiest. Weet over welke zandkorrels je wilt rijden en weet exact waar de lijn begint en eindigt. Kies simpele, makkelijk te rijden lijnen. Denk vooruit, kies de lijn die je wilt rijden en rijd die dan ook exact. Kies eenvoudige lijnen, zoals (halve) grote voltes, diagonalen en gewoon de (binnen)hoefslag.
Gebruik vooral je intentie om de lijnen te rijden. Intentie = energie + een richting. Doordat je je lijn vooraf kiest kun je met een “laserbeam focus” de energie in de goede richting brengen, van punt naar punt, zonder dat je heel veel je teugels hoeft te gebruiken.
Sleutel 3: constant contact
Om je paard de gelegenheid te geven om met Constant Ritme en Richting een fijne “groove” te vinden moet je natuurlijk zelf zo min mogelijk in de weg zitten. Dat kun je doen door het contact tussen jou en je paard zo constant mogelijk te maken, zowel met je zit als met je teugels.
Je zit: zo stil en gebalanceerd mogelijk. Jouw zwaartepunt volledig meebewegend met het zwaartepunt van je paard. Zittend in het midden met evenveel druk op beide beugels en zitbeenknobbels. Meebewegen met zo’n energiek paard als Arumba kan een uitdaging zijn. Anita was goed in staat om haar zwaartepunt boven dat van Arumba te houden waardoor ze niet achterbleef. Door het constante ritme hoefde ze daar ook steeds minder moeite voor te doen.
Extra tip: probeer adem te halen op een manier die synchroon is met de beweging van je paard. Vooral in galop doet dat wonderen voor het ritme en de ontspanning.
De teugels: een lichte, symmetrische en voortdurend gelijkmatige verbinding. Ook in wendingen! Ongeacht de bewegingen van het paard. Wil je daar meer over lezen? Kijk de blog "Een stille hand is voortdurend in beweging.
Sleutel 4: geen oordeel!
Het belangrijkst is dat je als ruiter niet allemaal fancy stuff gaat doen tussendoor of van alles gaat vinden van hoe je paard loopt. Schort kritiek op de houding en beweging van je paard even op, ook als toeschouwers vinden dat het allemaal anders moet. Het is wat het is. Is zijn basistempo niet jouw favoriete basistempo dan is dat oké, zolang het maar constant is. Als hij niet recht is dan is dat oké, zolang jij maar zo symmetrisch mogelijk contact onderhoudt. Als hij nog op de voorhand loopt dan is dat oké, zolang jij maar in je eigen balans blijft. Geen oordeel, geen ingrepen om iets te veranderen. Rijd CRRC gewoon een poos onverstoorbaar door zodat jij en je paard de kans krijgen om harmonie te vinden. Geef het tijd, soms véél tijd. Minstens 5 minuten (in galop evt. korter afhankelijk van jullie conditie). Soms doe ik het weken achter elkaar, totdat alles stabiel aanvoelt. Ook in de warming up is het fijn en geeft het veel informatie over de staat van je paard.
Rijd met CRRC totdat je merkt dat er een gevoel van harmonie en ontspanning zijn ontstaan. 10 tegen 1 dat je paard tegen die tijd al veel fijner is gaan lopen en de aanleuning vanzelf beter is geworden dan toen je begon. Hij beweegt soepeler, gezonder, in zijn eigen balans, op eigen benen. En daar zit het goud: blij en blokkadevrij!
Van hieruit kun je verder gaan ontwikkelen en preciezer de energie en balans van je paard gaan beïnvloeden, zodat hij vanzelf nageeflijk zal worden en zijn bovenlijn zal loslaten.
Constant Ritme, Richting en Contact brengen Balans, Ontspanning en Harmonie
Harmonie brengt BewegingsVrijheid
BewegingsVrijheid voelt Goed!
Wil je ook leren om blokkadevrij te rijden?
Neem dan eens deel aan een 5 Day Intensive of aan het Progressief Trainingjaar van Sport & Horsemanship United, of combineer de online cursus van Dressage Naturally met live begeleiding van Liesbeth Jorna.
Een gratis Ebook staat voor je klaar!
Klik HIER om het Ebook aan te vragen.
Online Workshopserie Blokkadevrij Trainen
Binnenkort gaan we weer van start met de Workshopserie Blokkadevrij Trainen waarin jij in 6 weken HEEL VEEL kennis op kunt doen over biomechanica, trainingsfysiologie, trainingspsychologie, Trainer's Mindset, Trainer's Body en het maken van een trainingsplan. Mis het niet!
Zijgangen rijden om recht te richten - Equiday Magazine 2017
Ze zeggen dat je zijgangen moet rijden om je paard recht te richten. Hmm, hoezo logisch? Heb jij geen idee welk been waarheen moet? Zijn zijgangen ingewikkeld voor jou en je paard? Dan is dit artikel voor jou!
5 Bewezen succesvolle stappen om je paard te helpen met zijn balans
Balans voelt goed! Dat is een onweerlegbaar feit. Wel eens gedanst met een echt goede danspartner? Zo één die duidelijk leidt maar je toch op eigen benen laat dansen? Vrij maar met verbinding. Met gevoel over en weer, energiek, losjes, lichtvoetig? Je durft en kan steeds meer: het laat je stralen!
“Balans is ergens in het midden tussen scheef naar de ene of naar de andere kant, ergens tussen natuurlijk evenwicht en verzameling.”
Een onbereden paard is prima in balans … tot wij er ons mee gaan bemoeien … en er een ruiter op zijn rug gaat zitten. Het paard zal zijn natuurlijke balans moeten hervinden met die ruiter op zijn rug. Als dat lukt groeit zijn bewegingsvrijheid en zelfvertrouwen en zal hij met plezier zijn ruiter dragen. De meeste paarden lopen echter niet vanzelfsprekend in balans met een ruiter op hun rug. Ze spannen spieren aan die ze beter los kunnen laten, lopen op de voorhand en scheef. Dat kan komen door én leiden tot pijn, emoties en onbegrip. En dát leidt op zijn beurt tot steeds meer scheefheid bij ruiter en paard, verminderde kracht en coördinatie of zelfs blokkades en blessures. Reden genoeg om te zorgen dat je je paard helpt om zijn eigen balans terug te vinden en waar nodig te verbeteren!
“Balans is dynamiek, altijd in beweging. Hoe meer je bang bent om de balans kwijt te raken hoe minder je het vindt. Hoe beter je met je paard kunt communiceren, hoe minder erg het is als hij de balans even kwijt is … want je kan hem altijd helpen om het terug te vinden!”
5 Stappen om je paard te helpen aan balans
Er bestaat geen standaardrecept voor balans want alle paarden en ruiters zijn verschillend. Om balans te vinden moet je op zoek, maar het helpt om dat met een logische opbouw te doen.
1. STABILITEIT IN RITME, RICHTING EN SYMMETRIE (SRRS)
Begin met met je paard in een constant tempo te laten lopen waarbij je eenvoudige lijnen precies rijdt (hoefslag volgen, binnenhoefslag, diagonalen, grote volte). Als ruiter ben je zo symmetrisch mogelijk en midden boven je paard: gelijke druk op beide beugels, zitbeenknobbels en teugels. Het paard mag hier in een natuurlijke eigen houding lopen.
Als je dit aan de longe doet: loop niet mee, draai hooguit mee op een vaste plaats. Uiteraard zonder je te bemoeien met zijn houding, dus ook zonder hulpteugels.
Consequente hulpen geven én echt geheel stoppen met je hulp als het tempo en de lijn goed zijn, is de sleutel.
2. COMMUNICATIE EN COÖRDINATIE OPBOUWEN VANAF DE GROND EN IN HET ZADEL
Leer je paard om op een lichte vraag zijdelings te buigen, afzonderlijk zijn voor- of achterhand naar links of rechts te verplaatsen, zijwaarts of achterwaarts te bewegen. Ja … dat was maar één zin maar het zijn al een heleboel stukjes afzonderlijke communicatie om aan je paard te leren.
De meeste ruiters geven gewoon hulpen "uit het boekje" en verwachten dat hun paard dan doet wat wordt bedoeld. Dat is natuurlijk vaak helemaal niet het geval als ze niet eerst (a) de hulpen aan het paard hebben uitgelegd en (b) het paard heeft geleerd wat hij met zijn lichaam en benen moet doen. We zien dus veel gewring, geduw, geworstel en getrek, vooral bij pogingen om zijgangen te rijden.
De tijd die je besteedt aan het opbouwen van communicatie en coördinatie verdien je later in 1000voud terug in de vorm van lichtheid en gemak!
3. RIJDEN MET EEN STILLE NEUTRALE VERBINDING IN ZIT EN TEUGEL
Een stil contact voor je paard betekent dat je volledig met hem meebeweegt, dus niet dat je hand op één plek vaststaat. Een neutrale hand is een hand die voelt naar het paard, die niets eist of vraagt. Een hand die ontvangt en niet zendt. Dit vraagt beheersing van je natuurlijk grijp-, knijp- en trekreflexen! Kies eerst eenvoudige lijnen: hoefslag volgen, grote voltes … nothing fancy! Blijf dit doen totdat hij zelf zijn natuurlijke balans heeft hervonden en vertrouwd is geraakt met het ruitergewicht. En, zeker zo belangrijk: wij moeten zelf een goede passagier zijn en onze eigen balans aanpassen aan zijn manier van bewegen.
4. SPELENDERWIJS BALANS ZOEKEN DOOR VERANDERING IN JE EIGEN HOUDING EN BALANS
Het is onze bedoeling het paard zoveel mogelijk zelf te laten ontdekken wat goed voelt. Zodat hij die balans steeds meer zelf opzoekt en niet voortdurend “micromanagement” nodig is. Om samen die balans te vinden moet je een heel creatief en nieuwsgierig zijn. Het is zoeken naar een beweging die goed voelt, ook voor je paard. Begin altijd bij jezelf! Als je erop zit kun je variaties in je eigen balans testen: wat gebeurt er als ik iets meer gewicht op de linker of rechter beugel breng, iets meer naar voor of achter zit, mijn linker- of rechterschouder naar voor draai, etc. Iedereen die wel eens op de flexchair heeft geoefend weet dat kleine houdingsveranderingen grote impact hebben!
5. SPELENDERWIJS EXPERIMENTEREN MET DE LICHAAMSPOSITIE VAN JE PAARD
Als je de communicatie over zijdelings buigen, voorhand verplaatsen en achterhand verplaatsen ook vanuit het zadel goed hebt opgebouwd kun je spelen met de lichaamspositie van je paard. We vragen bijvoorbeeld om het gewicht van de voorhand meer naar het buitenvoorbeen te verplaatsen en voelen wat er verandert.
Stel je het voor als een gesprek: “Kun je je gewicht meer naar de buitenschouder verplaatsen? Dankjewel. Hoe voelt dat?” Het moment dat goed voelt is misschien niet het moment van die positie zelf maar een momentje als je paard weer terug “veert” en door het midden komt. Als je dat moment vindt kun je een volgende vraag stellen: “Zou je deze positie een paar passen kunnen volhouden?” Eerst zal hij vaak naar zijn oude voorkeurspositie terugveren (zou je zelf ook doen!!). Je kunt hem dan even snel herinneren: “Die schouder, weet je nog?” Die herinneringen worden steeds kleiner en minder vaak. Hij gaat het langer zelf volhouden. Durf ook eens met opzet “lekker fout” je paard de achterhand uit te laten zwaaien of juist over de binnen- of buitenschouder te “laten vallen”. Niet wild, maar voelend naar wat er precies gebeurt en op welk moment je paard kan ontspannen of juist in zijn kracht komt.
Balans voelt goed en maakt alles makkelijker
Vertrouw op je gevoel en op de feedback van je paard! Je paard zal zich ook fijn voelen als hij balans gevonden heeft: hij wil dan doorgaans graag zijn bovenlijn strekken en geeft vanzelf na. Sommigen ontspannen dan zo dat je ze even moet herinneren aan energie. Sommigen komen ineens echt in hun kracht! Natuurlijk geef je je paard de gelegenheid om van zijn nieuw gevonden balansmomenten te genieten en wordt zijn succes nadrukkelijk beloond. Met de deze nieuwe eigen balans als “thuisbasis” wordt alles wat erna komt veel makkelijker! En dat niet alleen: als je paard goed in balans loopt en je niet voortdurend hoeft te begrenzen of ondersteunen loopt hij ook minder risico op chronische blessures!
Meer informatie of leren hoe je dit in de praktijk brengt?
- Jaaropleiding “Progressief Trainingsjaar”
- 4 weekse training
- 5 Day Intensive trainingsweken
Complete training voor een Happy Athlete
Happy Athlete… Twee woorden… En allebei belangrijke doelen in de training van je paard. Het maakt niet uit welke discipline van paardensport of recreatief rijden je beoefent. Of je alleen maar buitenritten maakt of in de hoogste klassen wedstrijden rijdt. Dat maakt geen verschil. Een fit en blij paard kan alles beter.
Train het HELE paard – fysiek, mentaal en emotioneel
Voor mij komt de relatie met mijn paarden op de eerste plaats. Alles start vanuit mijn hart voor het paard. Dat betekent niet dat ik geen ambitie heb, maar wel dat ik mijn doelen zoveel mogelijk in samenwerking met mijn paard wil bereiken. Ik streeft ernaar om mijn paard niet alleen fysiek, maar ook mentaal en emotioneel sterker en veerkrachtiger te maken.
Wat mij betreft mogen paarden een mening hebben. De feedback die de paarden geven bepaalt het pad van de training. Het is onze taak om het onze paarden zo gemakkelijk mogelijk te maken om te doen wat wij van ze willen. Alles te doen vanuit de gedachte: “Hoe kan ik je helpen om dit goed te doen? Fysiek soepel en sterk, met begrip en zelfvertrouwen.”
Fysiek
Een beetje kennis van biomechanica en trainingsfysiologie helpt hierbij. Heb je de kans om je daar eens wat in de verdiepen? Ik zou willen dat elke trainer en ruiter dat doet! Kennis en inzicht helpen enorm om je paard vrij te houden van blessures en blokkades en om hem steeds fitter, soepeler, sterker of sneller te maken.
PRAKTISCHE TIP:
Doe het zelf! Doe eerst eens zelf precies – op je eigen benen – wat je vraagt van je paard. Je zult zien dat bijvoorbeeld een volte lopen met correcte stelling, buiging en impuls al heel wat coördinatie en kracht vraagt!
Mentaal
Heldere communicatie is waardevoller dan manipulatie. Een paard dat jou goed begrijpt kan zich fysiek sneller ontwikkelen en is emotioneel sterker. Onbegrip en verwarring, de allergrootste oorzaak van een gebrek aan progressie, van blessures en van verlies van (zelf)vertrouwen. Consequent zijn, herhalen van patronen en veel positief belonen helpen om mentale stress weg te nemen en van jouw paard een betrokken meedenker te maken.
PRAKTISCHE TIP:
Verplaats je in zijn belevingswereld! Als je paard niet doet wat jij wilt, denk dan eens na: zou jij jouw hulpen begrepen hebben als jij je paard was? Pas je hulpen zo nodig aan en leg ze eventueel in slow motion uit aan je paard, zo nodig eerst vanaf de grond.
Emotioneel
Vertrouwen en zelfvertrouwen zijn topprioriteit. Angst en frustratie zijn vormen van emotionele stress. Er wordt in de wereld van paardensport nogal eens gezegd “hij moet …”, “hij mag niet …”, maar een paard met emotionele stress wil maar één ding: Weg! Eruit! Sommigen doen dat door te vluchten of zich te verzetten. Anderen worden heel stil en sluiten zich af, gaan als het ware in “survival mode”. Ik vind het belangrijk dat we ons ervan bewust zijn dat ons paard nergens om heeft gevraagd en alleen maar veiligheid, comfort, vertrouwen en eten wil, en ook wil spelen.
PRAKTISCHE TIP:
Observeer en voel! Spanning duidt op emotionele stress. Dit zijn tekenen van ontspanning: rustige diepe ademhaling, zachte spieren, losse bewegingen, ontspannen oogopslag, likken, kauwen met een ontspannen mond, kalme aandacht voor jou of de omgeving. De tekenen van spanning zijn precies tegenovergesteld. Neem extra tijd om wat je ziet en voelt tot je door te laten dringen. Zorg dat alles begint en eindigt met ontspanning! Ook voor jezelf.
Combinatie van horsemanship en dressuur vormt basis voor complete training
Als je de doelen van Natural Horsemanship (NH) en dressuur bekijkt valt het op dat ze elkaar aanvullen. Lees ze nog eens goed, woord voor woord! Een slimme combinatie van principes en werkwijzen uit deze beide invalshoeken helpt je om van je paard een echte Happy Athlete te maken: een gezond en blij paard. Een fundament voor elke discipline van paardensport.
Het doel van Natural Horsemanship is onze paarden te begrijpen zodat we partners kunnen worden en samen kunnen werken op basis van psychologie, communicatie en begrip in plaats van kracht, angst of hulpmiddelen. Het doel van de dressuur, volgens de FEI, is de ontwikkeling van het paard tot een ‘happy athlete’ door een harmonieuze en systematische opleiding. Deze opleiding maakt het paard soepel, ontspannen en los, maar ook tevreden en oplettend. Het paard en de ruiter begrijpen elkaar volledig; er is harmonie.
1 + 1 + 1 = 111
Het is je inmiddels waarschijnlijk wel duidelijk geworden dat de fysieke, mentale en emotionele toestand elkaar sterk beïnvloeden. Hoe sterker het één, hoe sterker het ander. Het geheel is meer dan de som der delen.
Hoe doe ik dat en waar kan ik dit leren?
Natuurlijk zijn er nog ontelbare andere praktische en leuke tips voor de fysieke, mentale en emotionele ontwikkeling van jou en je paard als team. Zowel hier op deze website als op de Facebookpagina van Sport & Horsemanship United kun je daar voorbeelden van vinden.
Happy trails!
Nieuwe kennis over horsemanship, bewegingsleer en anatomie met Sharon May Davis, ademhalen, schriktraining
Oké, ik ben een Learnholic. Leer mee en bekijk interessante links!
Het algemene kennisniveau in de paardenwereld neemt een enorme vlucht. Belangrijk dus voor trainers en paardeneigenaren om bij te blijven. Om je even een idee te geven in welke richtingen ik verder gestudeerd heb dit jaar even een kort overzichtje...
Lees verder en vindt leuke links naar meer info!
Dressage Naturally Coaches Conference in Florida
In maart waren we met alle DN Coaches bij Karen Rohlf in Florida en hebben zowel klassieke dressuur als coaching en businessideeën onder de loep genomen. Ook hebben we weer nieuwe oefeningen geleerd, zowel van elkaar als van Karen en Bruno Gonzales en Tina Veder. Eén van mijn favoriete oefeningen voor buigzaamheid en verzameling: rechte hoeken rijden. Hiernaast ook een tip over positionering van de schouders in relatie tot verzameling. Link: http://baroquegames.net/index.php/about/founders-bio
Check out Karen's online courses! Enorm uitgebreide cursus met heel veel kennis, voorbeelden en persoonlijke support. Aanrader!
Horsemanship clinic met Berni Zambail
In juli was ik met Skoki een paar dagen in de leer bij Berni Zambail, doorgewinterde horseman pur sang en 5 ster Parelli instructeur. Ik had Skoki meegenomen en Berni was de eerste instructeur ooit die echt begreep hoe Skoki in elkaar zat. Hij heeft me weer aan een extra diepere laag horsemanship geholpen. Skoki heeft veel tijd nodig om dingen in zijn hoofd te verwerken. Je kan je zo gemakkelijk vergissen in hem omdat zijn lijf zo enorm atletisch is, maar zo snel als zijn lijf is, zo langzaam is zijn hoofd. Wachten, wachten, herhalen, herhalen totdat hij ontspant. Voor inspiratie ga naar Youtube en zoek op Berni Zambail.
Mental Connection clinic met Silke Vallentin
In augustus heb ik de reis met Skoki voortgezet bij Silke Vallentin. http://www.silkevallentin.de/en/. Ik was nieuwsgierig naar hoe zij vanuit de Parelli achtergrond invulling geeft aan een beter bewegingsmechanisme van het paard. Ook dat was leuk en leerzaam, al doorzag zij Skoki's karakter niet helemaal, en onderschatte ze zijn fysieke mogelijkheden. We hebben een paar leuke en nuttige grondwerkoefeningen erbij geleerd. Wat ik al wist maar hier ook weer heb ervaren is dat directe communicatie over "hoofd laag" er wel voor kan zorgen dat we onze "active stretch" en "sweet spot" juist kwijtraken. Goed om een duidelijk onderscheid hiertussen te maken dus: een echte stretch komt voort uit een combinatie van ontspanning+energie+balans en het verzoek om hoofd en hals te laten zakken zou liefst vooral ondersteunend moeten zijn vooral voor het vinden van ontspanning.
Dissectie paard en biomechanica - 7 dagen met Sharon May Davis en Raquel Butler
In september ben ik zeven dagen in de leer geweest bij Sharon May Davis en Raquel Butler, veterinair en therapeut uit Australië. Baanbrekend! http://www.equinestudies.nl
Eerst drie dagen dissectie van een paard, gevolgd door vier studiedagen over biomechanica van het paard, waarbij ik zelf Jane en Skoki meegenomen had. Die dissectie zouden eigenlijk alle trainers moeten doen! We hebben een heel paard spiertje voor botje voor peesje voor bandje voor bindweefselvlies uit elkaar gehaald en dan wordt enorm duidelijk hoe alles met alles verbonden is. Een paar voorbeelden:
Als je een bit op de tong drukt kan het voorbeen minder vrij bewegen! Dat komt doordat de tong via het tongbeen, spieren in de hals en fascia verbonden is met het voorbeen. Reden te meer om zo zuinig mogelijk te zijn met teugeldruk als je een bit gebruikt.- Bovenaan het schouderblad zit een dikke kraakbeenrand, die bij 100% van de bereden paarden (van alle honderden dissecties die Sharon tot nu toe heeft gedaan) beschadigd is door het zadel.
- Je zit als ruiter op een grote peesplaat die de spieren rond de schoft en schouder verbindt met de spieren van de achterhand. Duidelijk dus hoe belangrijk een vrije beweging van de rug is en hoe dat de losgelatenheid in de schouder en achterhand direct beïnvloedt.
- Blessures leiden al binnen weken tot maanden tot compensatie op andere plaatsen in het lichaam, vaak aan het diagonale been. Dat is te zien aan asymmetrische ontwikkeling van spieren en zichtbare slijtage aan gewrichten. Dat hebben we ook echt bij de dissectie kunnen zien.
De groeischijven van de bovenste gewrichten en van de wervelkolom verdwijnen pas rond 6 a 7 jaar. Tot die tijd heb je bijzonder veel invloed op hoe hij zich voor de rest van zijn leven ontwikkelt. Je kan hem voorbereiden op een lang gezond leven of hem verprutsen voor het leven. Rechtrichten, in balans staan en bewegen, en voorkomen van overbelasting van het skelet en gewrichten zijn voor jonge paarden van het grootste belang. Als je daar geen rekening mee houdt onstaan gemakkelijk vervormde beenderen en gewrichten met scheefheid en beschadiging van botten en gewrichten tot gevolg, ook in de wervelkolom (van schedel tot staart!). Als je die groeischijven in realiteit ziet ga je echt zuinig zijn op je jonge paard! Hiernaast de groeischijven van de lendewervels. Zie ook mijn post over de halswervels bij rollkur op Facebook.- De onderste twee halswervels van het paard worden niet gesteund door sterke lamellen vanuit het ligament nuchae. Dit is een plek waar gemakkelijk blokkades ontstaan. Dit is ook een reden waarom in het rijden zoveel aandacht moet worden besteed aan de "schoftlift". Ook één keer per dag hooi geven uit een hooghangend hooinet versterkt o.a. de spieren die dit gedeelte van de wervelkolom dragen en leidt bovendien tot een meer symmetrisch paard. Ik zie zelf de bespiering van onze paarden al mooi veranderen. Zie dit artikel: https://www.horsesandpeople.com.au/article/the-mystery-the-missing-lamellae#.WrpRDYhuZD8
Tijdens de vier biomechanica dagen heb ik geleerd om nog veel gedetailleerder de stand en beweging van een paard te doorzien en wat voor gevolgen blessures of onbalans kunnen hebben in het hele lichaam. Dit is een artikel over één van de voorbeelden die voorbij kwam: http://thehorsesback.com/equine-arthritis/
Heel duidelijk werd ook hoe je aan de beweging van hoofd en hals in stap en draf veel af kunt lezen over de fysieke staat van je paard. Hier zal ik voortaan zowel in het rijden als bij het aan de hand tonen van een paard bijzonder goed op letten!
En omdat geen paard perfect is waren ook de ideeën voor gerichte stretches, oefeningen en training enorm waardevol. Stretches maken nu standaard deel uit van ons dagelijks werk met de paarden. Check out Gillian Higgins: http://www.horsesinsideout.com
En: ik weet nu echt zeker dat Dressage Naturally echt goed is voor je paard!
Verder was er nog
... een interessante studie avond bij Natascha Bos van de Blauwe hengst over voeding en lymfe drainage. http://www.blauwehengst.nl
... een cursus over ademhaling van Stig Severinsen https://www.breatheology.com .
.. en kijk ik ook nog even mee in de nieuwe online cursus van Tristan Tucker. http://www.trtmethod.com/?lang=nl
Zijn methode verschilt slechts in details met wat ik al doe maar het is zeker een handige en overzichtelijke cursus. Hij gaat niet heel diep in op de achterliggende theorie maar demonstreert vooral de praktijk. Ook hij kijkt goed naar de biomechanica en balans tijdens de grondoefeningen. Ik merk echter wel dat het voor veel mensen die geen horsemanship achtergrond hebben in de praktijk nog niet zo gemakkelijk is om dit zonder begeleiding te doen omdat beheersing van je lichaamstaal en emoties zo'n grote rol speelt. En daar kan ik je natuurlijk wel bij helpen :o)
Waarom doet ie dat? ... of waarom doet ie het niet? Op zoek naar de oorzaak van ongewenst gedrag: het "Rijtje van Zeven"
[Update juli 2020]
Deze blog verscheen oorspronkelijk in 2014 als "rijtje van vijf", maar inmiddels is het - al doende leert men! - een "rijtje van zeven" geworden. Vraag jij je wel eens af waarom je paard niet doet wat je graag zou willen? Dan geven deze 7 punten je vast een goed aanknopingspunt.
Het komt regelmatig voor dat mensen mij vragen wat ze aan ongewenst gedrag van hun paard kunnen doen. Of hoe het komt dat iets telkens maar niet lukt. Soms doen paarden iets wat de ruiter helemaal niet gevraagd heeft of wat zelfs gevaarlijk is. En soms doet het paard juist iets niet terwijl de ruiter wel iets vraagt.
Het is natuurlijk een "oplossing" om dan maar hulpteugels of andere attributen te gebruiken waardoor het ongewenste gedrag onmogelijk wordt gemaakt of het gewenste gedrag wordt afgedwongen. Dat lijkt een "quick fix" maar eigenlijk is dat symptoombestrijding, want de oorzaak wordt dan niet weggenomen.
Liever ga je op zoek naar de oorzaak want als je die weet heb je de sleutel tot een permanente oplossing. Die oorzaak is niet altijd even duidelijk. Als je de lichaamstaal van je paard niet goed verstaat kom je al gauw in de verleiding om aannames te maken of blind adviezen van anderen te volgen. Elk paard en elk moment is anders en het is daarnaast altijd goed om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van wat er precies aan de hand is. Daarbij helpt dit "RIJTJE VAN ZEVEN"...
"If we understand that horses cannot separate the way they feel from the way they act, then we can start to see that unwanted behaviour is not bad behaviour at all."
Mark Rashid
Is het pijn, angst, onbegrip, disrespect, verveling, ongewenst aangeleerd gedrag of jouw state of mind?
Er kunnen zeven dingen aan de hand zijn als je paard "rood licht" geeft:
-
- Pijn: hij wordt gehinderd door pijn of fysiek ongemak. Dat kan allerlei oorzaken hebben. Fysieke blokkades, spierpijn, niet goed passend harnachement, tegengestelde hulpen, te zware ruiter, insecten, gebrek aan coördinatie etc.
- Angst: hij vertrouwt zichzelf, de ruiter, de omgeving of de situatie niet, of is bang dat iets pijn gaat doen. Een punt dus van (zelf)vertrouwen.
- Onbegrip: hij begrijpt niet wat je bedoelt. Hij doet wat hij denkt dat je bedoelt of doet een nog onvolmaakte poging om het goede antwoord te vinden. Sommige paarden maken er echt een chaos van: ze willen het zo graag goed doen! Ze bieden je van alles aan in de hoop dat dat het goede is, en raken helemaal in de war als ze het niet kunnen vinden. Anderen bevriezen en durven niets meer. Vergeet nooit dat je paard in beginsel GEEN IDEE heeft van wat jij bedenkt of verwacht! Een punt van communicatie.
- Disrespect: Je paard heeft 'andere plannen' dan jij, wil niet bij je zijn of komt juist te dichtbij, laat zich afleiden of biedt regelrecht weerstand. Een punt van leiderschap. Let wel: dat is iets anders dan "de baas" zijn!
- Verveling: de interesse van het paard verdwijnt door te veel herhaling, te weinig variatie of progressie. Vooral een punt bij extraverte paarden.
- Ongewenst aangeleerd gedrag: Misschien wel de MEEST VOORKOMENDE REDEN VAN PROBLEMEN: onbedoeld en onbewust aangeleerd gedrag. Je paard leert elk moment, ook als je even niet oplet. Een punt van kennis en inzicht voor elke paardeneigenaar!
- Jouw eigen State of Mind: Last but not least: wat is jouw invloed? Die is vaak groter dan je denkt. Een punt van authenticiteit en persoonlijke ontwikkeling.
Je moet je bedenken dat je paard in principe instinctief handelt, gemotiveerd door zijn behoefte aan veiligheid, ontspanning, spelen of eten. JE PAARD HEEFT IN BEGINSEL GEEN IDEE VAN JOUW PLAN, WENS, WAARDEN OF NORMEN! Beschouw het dus niet als ondeugd of ongehoorzaamheid als hij iets "fout" doet maar probeer je in de gevoelswereld van het paard te verplaatsen en check dit lijstje eerst aandachtig. Vraag je af wat hij je zegt:
"ik kan het niet"
"ik durf het niet"
"ik begrijp het niet"
"ik heb andere plannen"
"ik vind het saai"
"ik heb dit zo geleerd"
"ik hoop dat jij verandert"
Fysieke oorzaken altijd eerst uitsluiten
Het eerste punt is altijd als eerste aan de beurt. Als je oorzaken van pijn of fysiek ongemak niet uitsluit en behandelt blijven daardoor ontstane problemen natuurlijk altijd terugkomen. Een dierenarts, chiropractor, fysiotherapeut, osteopaat of andere deskundige kan je daarbij helpen. Wil je weten of je zadel of hoofdstel problemen veroorzaakt? Rijd dan eens met een barebackpad of ander hoofdstel (bijvoorbeeld bitloos).
Hoe herken je deze oorzaken?
Om er achter te komen wat mogelijke oorzaken zijn is het van belang om gedragspatronen en bewegingpatronen goed te observeren. Observeer vooral wat er precies gebeurt voorafgaand aan het moment dat er echt problemen ontstaan. En wat gebeurt er dáár weer voor? Neem echt de tijd en concentreer je hierop, elke keer weer, zodat je eventuele patronen en signalen gaat herkennen. Het kunnen grote dingen zijn zoals de lijn strak trekken, scheef gaan lopen, staart scheef houden, hoofd schudden etc. Het kunnen ook veel subtielere dingen zijn zoals iets vertragen of versnellen, een starende blik, een oor wegdraaien, neusgaten optrekken, strakke mond, toegknepen staart, verkorten van passen, blokkerende ademhaling etc. Hieronder staat nog een overzichtje van vaak voorkomende signalen bij angst en onzekerheid. In het geval van disrespect of verveling zie je deze tekenen meestal juist niet.
Op zoek naar oplossingen
Als je een idee hebt kunnen krijgen van de oorzaken heb je ook de sleutel naar mogelijke oplossingen. Het zijn altijd oplossingen op maat. Mocht je nog steeds geen idee hebben dan is het goed om een expert mee te laten kijken. Liefst eentje met een holistische blik: mentaal, emotioneel en fysiek.
In het algemeen kun je ervan uitgaan dat je paard geen weet heeft van het nut van wat jij met hem wil doen, dus het is belangrijk om te zorgen dat hij zich prettig en gewaardeerd voelt, ondanks de inspanning die je vraagt.
Gaat het om angst, gebrek aan (zelf)vertrouwen? Leer dan de basisprincipes van schriktraining en leer hoe je zelf je paard kunt laten ontspannen. Besef ook dat leiderschap een rol speelt. Je eigen angst of spanning kun je niet verbergen voor je paard. Vraag eventueel begeleiding voor verkleinen van je onzekerheid en het vergroten van je leiderschap.
Gaat het om onbegrip? Dan is de communicatie blijkbaar niet duidelijk. Het helpt dan om datgene wat je het paard wilt leren in kleine stukjes uiteen te halen en stap voor stap je paard te leren wat bepaalde hulpen betekenen. Vaak helpt het om hulpen of bewegingen eerst aan te leren vanaf de grond voordat je het vanuit het zadel vraagt. Altijd met een zo zacht mogelijke hulp beginnen maar ook doorgaan tot het echt duidelijk is. En vooral altijd precies op het goede moment (=bij het gewenste gedrag) belonen en stoppen!
Is het disrespect? Dan komt het op jouw rol als overtuigende en betrouwbare leider aan. Je moet uitzoeken wat de dingen zijn die de aandacht van je paard kunnen vasthouden en wat voor hem een echte beloning is. Maar je moet ook scherp, snel en soms onverbiddelijk zijn. Op een akkoordje gooien kan soms wel maar in de meeste gevallen moet je zeer consequent - en dus voorspelbaar - zijn.
Heb je paard dat gauw verveeld is? Eigenlijk zijn dit vaak erg leuke paarden, extravert, nieuwsgierig en met gevoel voor humor. Een spelletje tussen de training door, een sprongetje, spelen met een bal, maakt dat hij daarna wel weer even serieus mee wil doen. Ook afwisseling in het werk helpt. Rijd regelmatig buiten, longeer weinig, straf hem niet met stapmolens en zorg dat hij maatjes heeft en ruimte om te bewegen. Oefeningen tot vervelens toe herhalen is geen goed plan. Je moet een beetje creatief zijn en telkens nieuwe dingen doen of nieuwe vormen kiezen.
Merk je dat je paard dingen doet die jij echt vervelend vindt? Dan heb je wellicht te maken met gedrag dat jij zelf of iemand anders hem zonder het zo te bedoelen heeft aangeleerd. Veel mensen geven hulpen op een manier die er juist toe leidt dat paarden de hulp gaan negeren of verkeerd gaan uitleggen. De hulpen zijn aanhoudend en/of de timing van de beloning is precies verkeerd getimed of wordt niet als beloning ervaren. Ook wordt de boodschap die je paard je via lichaamstaal duidelijk probeert te maken vaak niet opgemerkt, in de wind geslagen of verkeerd geïnterpreteerd. Het goede nieuws is dat dit gedrag veelal ook weer te veranderen is. Hulp is hier vaak wel even voor nodig, want hier moet je heel precies voor zijn.
Je eigen state of mind is een punt apart. Paarden kunnen heel verschillend reageren op verschillende mensen. Ben je te druk, te snel, te flauw, te kribbig, onduidelijk, te luid of niet luid genoeg, onzeker of juist onverstoorbaar kalm, vriendelijk en helder? Klopt wat je aan de buitenkant doet met hoe je van binnen voelt (wat een paard voelt dat feilloos aan)? De meest belangrijke vaardigheid is dat je bewust kan schakelen in je gedrag zodat je kan zijn wie je paard op dat moment nodig heeft.
Tijd nemen levert tijd op!
Vaak nemen mensen niet de tijd om iets écht goed te doen terwijl ze wel tijd lijken te hebben om iets wat niet succesvol is telkens te herhalen ... en daar ook telkens weer van te balen!
Als je altijd doet wat je altijd deed, krijg wat je altijd kreeg en blijft je paard zoals hij altijd bleef.
Neem de tijd die nodig is om de oorzaken echt te onderzoeken en problemen vanaf de basis te verhelpen. De tijd die je daarin steekt verdien je later driedubbel terug. En wat is er nou mooier dan te zorgen dat je perfect samen kunt werken met je paard?
Happy Trails!
Liesbeth Jorna
Sport & Horsemanship United
P.S. Het delen van artikel wordt erg op prijs gesteld, maar doe mij een plezier: vermeld erbij waar het vandaan komt: www.sporthorsemanshipunited.nl
Game of Energy - Equiday Magazine 2014
Heb jij een paard dat altijd traag is of juist te snel? Vraag je je af wat een goed arbeidstempo is
voor jouw paard? Dan is de Game of Energy wat voor jou!