Communicatie
Lessen uit de razendsnelle en blijvende transformatie van Sylvia en Goldie
De transformatie van Sylvia met Goldie is een van de meest bijzondere transformaties die ik ooit heb meegemaakt.
Toen Sylvia bij mij aanklopte schoot haar hart al in de keel bij een langzame stap. Tussen die eerste les en de dag dat ze mij en Manfred meenam voor een prachtige rit door het Dwingelderveld, waarbij we met z'n drieën in snoeiharde galop door het bos vlogen, zaten maar een paar weken! En nu, drie jaar later, vroeg ik haar hoe het gaat en was ik enorm blij om te horen dat ze samen nog altijd heerlijke buitenritten maken en veel plezier hebben.
Twee verhalen
Je gaat zowel het verhaal van Sylvia horen als dat van mij als instructeur en coach. We willen graag dit verhaal delen omdat het anderen kan inspireren. Omdat het veel ellende voor paard en mens kan voorkomen en ook omdat het verhaal van Sylvia en Goldie duidelijk maakt dat de oplossing voor problemen lang niet altijd in technische instructies zit. Mindset, emoties en leiderschap spelen een alles bepalende rol.
“Ik heb Goldie gekregen op een moment in mijn leven dat ik haar heel erg nodig had en ben er klakkeloos vanuit gegaan dat zij de plek zou innemen die ik miste door mijn zieke andere paard. Dat werd een enorme teleurstelling en wanhopig frustrerend.
Ze draaide zich van me af, wilde geen voetjes geven, ging behoorlijk bokken in elke versnelling meer dan stap en liep continu onzuiver. Er waren geen aanwijsbare afwijkingen en helaas hielp een nieuw aangepast zadel ook niet. We hebben haar drie maanden extern in training gebracht maar ook daar kwam ze niet verder dan stappen.
Ik huilde tranen met tuiten uit onmacht, twijfelde aan mezelf en had al heel wat digitale trainingen en tips uitgeprobeerd maar helaas we verwijderden steeds meer van elkaar. Alle emoties zijn voorbij gekomen. Onzekerheid, boosheid, opstandigheid en vaak tot aan de grens van opgeven.”
Liesbeth: Eén doorbraak is niet genoeg voor permanente verandering
Sylvia en Goldie hadden zich aangemeld voor een enkele privéles, als een soort allerlaatste strohalm. Ik heb niet vaak iemand gezien die zo angstig werd bij elke stap van haar paard! Maar ik oordeel niet, want het is wat het is. Dus we zijn begonnen bij wat er wél kon: slechts enkele langzame passen en blijven ademhalen. Samen bewegen, synchroon in lichaam én hart. Long story short: aan het eind van dat uur konden ze voorzichtig de hoefslag rond draven zonder dat Sylvia in de paniek schoot en Goldie was kalm en best happy. Een doorbraak voor allebei! Maar ik dacht … die zijn er nog lang niet … ik laat ze niet gaan! Dus ik heb ze overgehaald om direct aan de volgende 5 Day Intensive mee te doen…
“Eén week bij Liesbeth op locatie heeft ons op een mooi gezamenlijk spoor gebracht. Bij Liesbeth ben ik zo veel rijker geworden in het observeren en communiceren met mijn eigen paard. Kleine stapjes (figuurlijk) werden al snel grote stappen (letterlijk). Deze dames gingen na één week vol trots, plezier, zelfvertrouwen en nieuwe energie naar huis. Ik kan er wel uren over vertellen.
Niet normaal hoe je van wanhopig huilend naar gierend van het lachen met het zelfde paard in het leven kan staan. Nooit durven dromen/geloven dat dat echt nog zou gebeuren!”
Liesbeth: Het paard wordt vaak niet begrepen
Na enige observatie en ook nadat ik Goldie zelf in de hand had gehad was het voor mij glashelder dat Goldie zeer goed en gedetailleerd was opgeleid. Maar daar zat ook een groot probleem: zij wilde en verwachte duidelijke informatie zodat ze wist wat ze moest doen en dat kon Sylvia haar nog niet geven. Ze wilde het zo graag goed doen! Alles wat zij nodig had was iemand die haar taal sprak en de leiding nam. Dus het ging niet om het opleiden of trainen of manieren aanleren van Goldie maar om zorgen dat Sylvia Goldie kon gaan geven wat zij nodig had.
“Als ik het proces achteraf onder de loep neem besef ik dat ik iets wilde afdwingen zonder stil te staan bij wat Goldie nodig had. Zonder geduld en zonder verdieping ben ik een reis begonnen die zonder de “routekaart” van Liesbeth waarschijnlijk geëindigd was met afscheid nemen van dit geweldige paard. Nu rijden mijn Golden Girl en ik met z’n tweetjes uren lang buiten op zoek naar steeds weer nieuwe avonturen en uitdagingen. Ik voel me vrij en trots omdat ik durf te vertrouwen op onze communicatie en mij niet meer van de wijs laat brengen door de vele omstanders die zich er destijds ongevraagd mee bemoeid hebben en mij daarmee alleen maar onzekerder en ongelukkig maakten.”
Een belangrijke les voor iedereen
Ik kom enorm veel onbegrepen paarden tegen. Paarden die getraind worden op hoe ze bewegen maar waarbij geheel voorbij wordt gegaan aan hoe ze zich voelen, hoe ze leren en wat ze zelf willen geven. Veel paarden raken zodanig verward dat ze bestempeld worden als te sensibel, gevaarlijk, ongemanierd, dom en nog veel meer onzinnige oordelen die er uiteindelijk in resulteren dat ze verdwijnen naar onbekende bestemming en dan echt veel geluk moeten hebben om weer een fijn leven te vinden.
Liesbeth: De ruiter wordt vaak niet begrepen
Sylvia is één van de vele voorbeelden van ruiters die niets liever willen dan het goed doen voor hun paard. Net als veel andere paardeneigenaren kreeg ze allerlei trainingsmethoden over zich uitgestort. Niet alleen de ruiter maar ook het paard raken dan in verwarring.
Wat er in dit geval aan de hand is, heeft niets met trainingsmethoden te maken. De kern van het probleem zit - en dat is ongelooflijk vaak het geval! - in horsemanship, mindset, emotie en leiderschap. Er is hier geen trainer nodig maar een coach, zowel voor het paard als voor de ruiter.
“Er waren vrienden die zeiden: “Sylvia dit paard lijkt niet wat jij nodig hebt en maakt je diep ongelukkig. Geef haar alsjeblieft weer terug en hou op met jezelf zo te straffen. Het voelde ook echt heel vaak als een proces van mezelf willen bewijzen tegenover de buitenwereld. Dat het me allemaal wel zou lukken. Maar dat was echt niet de juiste instelling. Super dom ook. Er zijn altijd zoveel dingen in het leven die meespelen.
Er waren paardentrainers die allemaal hun eigen kijk op de situatie hadden en in mijn ogen met verstand van zaken spraken en die allemaal een andere richting in duwden. Mensen die al hun hele leven in de paardenwereld zitten, en dan sta ik daar, een volwassene die alleen maar kon teren op de ervaring van drie koudbloeden waarmee alles altijd op gevoel ging en ik nooit meer nodig had dan gewoon doen en dat kwam het goed.”
Een belangrijke les voor iedereen
Ik heb mij naast de training van paarden ook verdiept in horsemanship, NLP, interventies en coaching technieken. Dat is als instructeur van onschatbare waarde gebleken voor het begrijpen en coachen van paard en ruiter. Het is bovendien essentieel om de ruiter de inzichten en vaardigheden te geven om de partner, trainer en coach te zijn die het paard nodig heeft. Want alleen het fysieke paard trainen is als het rijden met een auto met 3 lekke banden: het rolt aan alle kanten van de weg af. De huidige discussies rond welzijn in de sport zijn daar een regelrecht gevolg van.
Liesbeth: Als de ruiter verandert, verandert ook het paard
Waar staat het paard? Waar staat de ruiter? Hoe bouw je een brug zodat het weer samen komt?
Het ging hier helemaal niet over het fixen van het paard. Het was hier heel duidelijk hoe belangrijk het is om eerst te kijken wat er in het lichaam, hoofd en hart van zowel paard als ruiter gebeurde. Eerst te begrijpen hoe hun belevingswereld in elkaar zat, in plaats van standaard methode of oefening erop los te laten.
In dit geval kwam ik na enige observatie er achter dat het paard op zeer hoog niveau was opgeleid, dus daaraan lag het zeker niet. Eigenlijk wachtte Goldie op het moment waarop haar ruiter haar duidelijk leiding gaf, haar duidelijk informatie gaf en gewoon vertelde wat ze van haar wilde. Sylvia bleek met haar paard een heel afwachtende en onzekere houding aan te nemen, gepaard gaand met angst dat ze geen controle zou hebben. Zij is in het dagelijks leven echter een vrouw die voor zichzelf opkomt en er echt staat als de situatie dat vereist, dus ze had al wat nodig was! In iedereen zit een goede leider en de paarden geven ons een goede reden om die te vinden en te ontwikkelen. We hebben oefeningen gedaan die Sylvia in staat stelden om die zelfverzekerder versie van zichzelf mee te nemen naar haar samenwerking met Goldie. Duidelijk in wat ze wil, duidelijk in woorden én duidelijk in haar houding.
Op het moment dat Sylvia inzag wie haar paard werkelijk was en we zonder paard hadden gewerkt aan duidelijk leiderschap, konden we met grote stappen en zonder stress het vertrouwen, de communicatie en ook het tempo snel uitbouwen. Toen Goldie eenmaal in de gaten kreeg dat Sylvia met helderheid haar kon vertellen ging er echt een knop om! Geen spoor meer van stress en verzet, een happy pony! Binnen enkele dagen gingen zij samen van totaal geblokkeerd naar joelend van plezier in rengalop door de bak!
Een laatste duwtje in de rug
Omdat we zo’n plezier aan dit traject hadden beleefd hebben we aan het eind van die week afgesproken dat Manfred en ik een paar weken later naar Sylvia toe zouden komen om met zijn drietjes een rit te maken in het Dwingelderveld. Stiekem hoopte ik dat dat genoeg “druk” zou geven om nu in haar eentje thuis ook door te zetten. Nou, geloof me, dat hadden ze gedaan!! We hebben een geweldig mooie rit gemaakt en laten we zeggen … die was niet voor beginners!
P.S.
Als je dit artikel of delen daarvan wil delen is dat goed, mits je dit erbij vermeldt: “Bron: “Sylvia en Goldie: lessen uit een razendsnelle en blijvende transformatie” van Liesbeth Jorna en Sylvia Kamman op de website van Sport & Horsemanship United (www.sporthorsemanshipunited.nl)”
TIP 1: In de Jaaropleiding Blokkadevrij Trainen leer je niet alleen biomechanisch correct trainen maar ontwikkel je ook om deze positieve Trainer’s Mindset!
TIP 2: In het Intuitive Leadership Retreat van 14-16 september 2024 (en voorjaar 2025 …) krijg je de inzichten en tools voor leiderschap over je eigen leven én leiderschap voor je paard, je werk, relaties met anderen en voor het waar maken van je dromen en je missie. Een baanbrekende ervaring voor zowel paardenmensen als managers, leraren, teamleiders, ondernemers, vaders en moeders.
Je paard "voor het been rijden"... maar hoe dan? (Bit-Cap Magazine)
Je paard “voor het been rijden” … maar hoe dan?
Wat is dat eigenlijk “voor het been rijden”? Gaat het eigenlijk wel om het been? En hoe creëer je dat gevoel eigenlijk?
Bit-Cap Magazine interviewde Liesbeth over dit onderwerp en maakte er een leerzaam artikel van in Bit-Cap Magazine van december 2022.
Ademtaal spreken met je paard: puur natuur!
Ademtaal: de meest subtiele en natuurlijke "hulp" in grondwerk en rijden
Eén van de grootste uitdagingen waar je voor staat als ruiter is het steeds subtieler en onzichtbaarder maken van de hulpen. Niet alleen omdat dat er mooi uitziet maar vooral:
"Hoe subtieler en natuurlijker je hulpen,
hoe minder je je paard stoort
en hoe vrijer hij kan bewegen"
Wijze lessen van Mark Rashid over softness, meebewegen en ademhalen
Het is vele jaren geleden dat ik met Matador inschreef voor een clinic in Hamburg met Mark Rashid.
Op dat moment - kersvers net uit de dressuursport gestapt en op zoek naar hoe het anders kan - was dat op zijn zachtst gezegd een Life Changing experience!
Ik was de enige deelnemer met een "dressuurpaard", de enige die niet in een Western zadel reed, de enige "dressuurmiep" en er zaten meer dan 100 toeschouwers op de tribune. Ik hield mijn adem in want ik had letterlijk geen idee wat me te wachten stond. Zo'n moment waarop alleen pure nieuwsgierigheid je redding is :o)
Hij veranderde dat weekend mijn hele leven maar als ik het even beperk tot het rijden was het allerbelangrijkst wat ik van hem leerde de "softness" in mind&body, de beheersing van mijn ademhaling en de kunst van het meebewegen, zowel rond het paard als op het paard.
Die ademhaling, daarvan weet ik nu uit ervaring - met mezelf en met veel studenten - dat die vaak een prachtige sleutel is in de relatie en communicatie met je paard. Niet alleen op de grond maar ook ter vervanging van grotere hulpen in het zadel. Een prachtige kans dus om je rijden te verfijnen!
Ademtaal is puur natuur
Paarden zijn van nature heel gevoelig voor veranderingen in de ademhaling van hun soortgenoten. Daardoor kan je als ruiter of trainer ook heel goed met je paard communiceren door middel van je ademhaling. Als je controle hebt over je ademhaling kan je ademtaal spreken met je paard!
Die ademtaal kan je gebruiken voor het krijgen van meer harmonie en ritme, voor ontspanning of juist voor aanspanning. Zelfs letterlijk als hulp, soms hoorbaar voor je paard, soms alleen voelbaar.
Hoe adem jij?
Let eerst eens op hoe je gewoonlijk ademhaalt. Hoe oppervlakkig of diep haal je adem? Hoe snel of hoe langzaam? Hoe losjes of hoe strak?
Als je inademt beweegt dan alleen je borst of kan je ook dieper ademen, tot aan je middenrif, tot in je buik of vult je je longen zo diep en ontspannen dat ook je rug en "flanken" zich vullen rondom?
Om goed te kunnen communiceren met je ademhaling is het belangrijk om losjes, diep en ritmisch te leren ademhalen. Dat kan je leren door middel van allerlei oefeningen zoals je wel tegenkomt in bijvoorbeeld yoga, meditatie of martial arts zoals aikido.
Een simpele oefening is ook om je vingers op je borstbeen te leggen, je aandacht naar dat punt te brengen en dan daarnaartoe te ademen. Dan je handen op je middenrif (net onder je ribben), op je onderbuik, je rug of in je zij om te oefenen om daarnaartoe te ademen. Hoe je uitademt is ook belangrijk: adem rustig en diep uit vanaf die plek waar je hand ligt.
Het resultaat van een diepe kalme ademhaling is ontspanning van jezelf en je paard, soepeler meebewegen in je zit, beter voelen wat er in het paard onder je gebeurt, zachtere schouders, armen en handen en dus ook fijner teugelcontact. Je wordt vrijer en meer gebalanceerd in je lichaam en kan je ledematen onafhankelijk van elkaar bewegen.
Leuke tip: Zoek eerst een diepe rustige ritmische ademhaling en glimlach daarbij. Voelt goed he? Vervolgens trek je een ernstig gezicht met een frons op je voorhoofd. Kan je nu nog steeds zo fijn ademhalen? Waarschijnlijk niet! Hoe mooi is het dus om een glimlach op je gezicht te toveren voor jezelf en voor je paard!
Wat kan je allemaal zeggen met je ademhaling?
Ho! De handigste hulp die ik mijn paarden heb geleerd is dat ze afremmen of een overgang naar een lagere gang maken als ik mijn navel intrek en enigszins hoorbaar uitadem: “wwvvvv”. Het voelt alsof je vanuit je buik een ballon leeg laat lopen. Die hulp is niet alleen bij dressuur, maar ook bij grondwerk, springen en buitenrijden super handig en duidelijk voor je paard. Zo heb ik veel minder vaak mijn teugel nodig voor ophoudingen of remmen en het hele rijden voelt dan veel fijner.
In de film "Grondworkexercises for Riding with Lightness" hoor je mij dit ook doen bij het aan de hand lopen en stoppen met Jane.
Go! Voorwaarts, meer energie of meer impuls of een overgang naar een hogere gang. Hoe? Adem in en adem dan uit met duidelijke intentie voorwaarts in de bewegingsrichting. Ik zeg het soms letterlijk, bijvoorbeeld als Jane even twijfelt tijdens een buitenrit: Go!
Relax! Voor het overbrengen van ontspanning terwijl je paard beweegt. Hoe? Door een diepere en langzamer ademhaling. Door vanuit je buik dieper uit te ademen en je spieren te ontspannen en je uitademing iets langer te laten voortduren.
Handige tip: Gaat het vooral erom zelf te ontspannen dan kan je gaan "passen tellen". Tel eens terwijl je rondstapt hoeveel passen jouw uitademing duurt. Is het bijvoorbeeld 3 passen? Probeer daar dan eens 4, 5 of 6 van te maken door rustiger, geleidelijker en dieper uit te ademen. Een vergeet niet: een glimlach op je gezicht of praten tegen je paard helpen ook om beter te ademen.
Game over! Om je paard te vertellen dat de oefening geheel ten einde is adem je hoorbaar diep uit vanuit je buik, rug en flanken. Pfffffffff. Of zucht. Zo weet je paard dat hij niets meer hoeft te doen en klaar is met de oefening. Dat hij mag stoppen en ontspannen.
Ritme en sprong in de galop! Een echte eye opener was voor mij en Matador hoe het aanpassen van je ademhaling aan het ritme van de galop die galop enorm kan verbeteren: meer sprong en meer ontspanning. Nu is het niet voor iedereen te doen om in- en uit te ademen in één galopsprong zoal.s je paard ook doet maar je kan bijvoorbeeld beginnen met twee galopsprongen inademen en twee galopsprongen uitademen. In in - uit uit.
Kortom er is een wereld te winnen in de communicatie met je paard door gebruik van je Ademtaal!
Happy Breathing!
Liesbeth Jorna
P.S.
Als je dit artikel of delen daarvan wil delen is dat goed, mits je dit erbij vermeldt: “Bron: “Ademtaal spreken met je paard: puur natuur!” van Liesbeth Jorna op de website van Sport & Horsemanship United (www.sporthorsemanshipunited.nl)”
TIP: In de Jaaropleiding Blokkadevrij Trainen leer je deze oefeningen ook in de praktijk!
Game of Energy
Eén van belangrijkste voorwaarden voor fijn rijden is dat je kunt communiceren over energie, of impuls zoals dat in dressuurtermen heet. Dat je een energieniveau kunt kiezen en dat je paard het kan behouden zonder dat je hem er voortdurend aan moet herinneren.
Wat is energie?
Energie heeft iets te maken met snelheid maar gaat vooral om het actief ondertreden van de achterbenen waardoor de beweging meer uitdrukking en veerkracht krijgt en ‐ in draf of galop ‐ meer zweefmoment. Een paar voorbeelden:
- Weinig energie: je paard is traag, hij sloft en gebruikt zijn spieren nauwelijks. Dit is belastend voor zijn pezen en banden. De beweging voelt voor de ruiter stotend aan.
- Veel energie maar vooral bestaand uit snelheid: de beweging is haastig, vlak, niet in evenwicht en op de voorhand. De regelmaat gaat verloren en je paard is moeilijk te stoppen.
- Energie met veel snelheid en draagkracht: uitgestrekte draf met veel balans en zweefmoment.
- Energie met weinig snelheid en veel draagkracht: verzamelde gangen, (arbeids)pirouettes en passage.
Maak er een spel van!
Kun je op elk moment energie vragen? En het op elk moment het weer laten smelten naar ontspanning? Om met de reglementen van de KNHS te spreken: impuls moet door de ruiter opgewekt én beheerst zijn. Maar hoe doe je dat nou? De Game of Energy bestaat uit vier stappen: verbeelden, creëren, behouden en variëren van de energie. Als voorbeeld de arbeidsdraf want die is een belangrijke "thuisbasis" voor je training.
Verbeelden
Als jij niet weet wat je van je paard verwacht, hoe moet je paard dat dan weten? Zorg dus dat je een plaatje of gevoel in je hoofd hebt voor je iets vraagt. Verbeeld je hoe de arbeidsdraf moet voelen: actief vanuit de achterhand, jou in evenwicht meenemend, gelijkmatig en elastisch. Met een energie van bijv. een 7 op een schaal van 1 tot 10. Een energie die voor jou en je paard gemakkelijk vol te houden is (misschien nu nog niet, maar op termijn).
Creëren
Creëer het: draaf aan en doe wat nodig is om die 7 te krijgen (zie de droomhulp). Benoem het moment waarop het een 7 is zodat je dat gevoel kunt onthouden. Superbelangrijk: laat je paard weten als hij een goed antwoord gaf!
Behouden
Als je met gemak een goede respons van je paard krijgt kun je naar de volgende stap: volhouden van de arbeidsdraf. Vraag je zelf steeds af: "is het nog een 7?" Nee? Doe direct wat nodig is om die 7 te herstellen. Schiet je daarbij even je doel voorbij dan is dat niet erg. Ja? Check dan: ben ik neutraal? Heb je het gevoel dat je moet inhouden of drijven, dan ben je niet neutraal. Pas als je paard zelfstandig zijn arbeidsdraf volhoudt heb je een fijne basis voor verdere ontwikkeling.
Variëren
Dan kun je gaan spelen met energie. Bijv. door tempowisselingen en overgangen op rechte lijnen en in steeds moeilijker manegefiguren en zijgangen. Voel! Naar dingen als paslengte, ritme, losgelatenheid, op de voorhand vallen, afdruk, haastig of juist terughoudend zijn etc. Rijd niet door rood licht: houd rekening met wat je paard aankan want de motivatie van je paard mag niet verloren gaan. Wees nieuwsgierig, experimenteer en beloon je paard voor elke goede poging.
Leer meer!
Een gedetailleerde uitleg van hoe je het in de praktijk kan opbouwen leer je in dit e-book.
Je paard heeft geen idee! Grondwerk helpt!
Hoe meer je je paard leert in grondwerk, hoe makkelijker het rijden!
Licht aan de hulpen en fluitend zijgangen rijden? Het begint in grondwerk!
Gedrags issues met je paard? Grondwerk is de beste manier om je achterstand in horsemanship in te halen
Ik wist niet wat ik nog niet wist, maar nu weet ik dat grondwerk alles met je paard makkelijker kan maken.
Je paard heeft GEEN IDEE!
Onze paarden hebben geen keus over de situatie waarin ze leven. Het zijn kudde-, prooi- en vluchtdieren. Naast de primaire levensbehoefte van fysieke gezondheid zijn sociale relaties en een gevoel van veiligheid en zelfvertrouwen hun allergrootste behoefte.
Zodra wij mensen in de buurt komen maken wij deel uit van de sociale omgeving van het paard, maar paarden hebben GEEN IDEE waarom wij ze vragen bepaalde dingen te doen! Ze hebben GEEN IDEE van onze drijfveren, verwachtingen en ambities, zelfs al zouden deze geheel in het belang van het paard zijn. Ze zijn ons niets verschuldigd en als wij mensen op dat paard willen rijden - en ik ben zo’n mens - zijn wij het aan hen verschuldigd om het ze zo makkelijk mogelijk te maken.
Naar een "nieuw normaal" voor paarden en ruiters
Toen ik nog in de – laten we zeggen – traditionele paardenwereld actief was, wedstrijden reed, de instructeurs opleiding van de KNHS deed en zelfs jarenlang als ZZ-licht dressuurjury optrad, drong het meer en meer tot me door dat er iets cruciaals ontbrak.
Ik vond het eigenlijk helemaal niet normaal dat zoveel ruiters gefrustreerd raken door gebrek aan dagelijks plezier, vooruitgang of herhaald lage scores. Of dat er zo vaak angst is bij paard of ruiter. Of dat er gevechten plaatsvinden tussen ruiter en paard en paarden op hun kop krijgen omdat ze “het” niet doen of “stout” zijn.
Het meest verdrietig is dat zoveel ruiters uiteindelijk hun droom met hun paard zien vervliegen en hem verkopen naar een onzekere toekomst … om soms vervolgens weer in dezelfde valkuil te lopen met het volgende paard. Dat is niet alleen jammer voor het paard overigens. Het is ook jammer voor de ruiter … en vaak niet nodig.
Paarden met mensenproblemen
Ik krijg dagelijks te maken met paarden die in de problemen zijn gekomen doordat ze zich bang, onzeker en onbegrepen voelen. Doordat ze hun eigenaar of trainer niet begrijpen en door fysieke problemen veroorzaakt door de manier van trainen.
Het zijn vaak juist de paarden met de meeste potentie en paarden die sensibel zijn en het heel graag goed willen doen, die emotioneel, mentaal en/of fysiek het allemaal niet bij kunnen houden.
Ik ontmoet paarden die in hun hoofd, hart en/of lichaam overnomen zijn, hun zelfvertrouwen hebben verloren of “ongewenst” gedrag (ook ongewenst door het paard meestal!) zijn gaan vertonen.
En dat is helemaal niet altijd omdat mensen kwaad willen! Het is doorgaans een kwestie van geen andere wegen kennen. In de reguliere paardensport leren ruiters over het algemeen zeer weinig over de natuur en het gedrag van paarden, laat staan hoe ze daar op een positieve manier gebruik van kunnen maken.
Ik ben daar ook geweest en ben flinke uitdagingen tegen gekomen. “Been there, done that!” Maar ik was ook nieuwsgierig naar hoe het anders kon en ben sindsdien niet meer gestopt met verder leren.
Als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg
Als je als ruiter opmerkt dat je paard iets niet kan, niet wil, niet durft of niet naar wens doet, of je verliest het plezier, dan sta je op een belangrijk keuzemoment:
Blijf je hetzelfde doen met hetzelfde resultaat of ga je onderzoeken hoe je je paard kan helpen?
"Paard, hoe kan ik je helpen"
Omdat onze paarden geen vrije keuze hebben en geen idee hebben van onze wensen, is het onze verantwoordelijkheid om ze te helpen zodat ze blij en succesvol kunnen zijn als rijpaard. En dat niet alleen: je houd je paard, toch? Dan wil je hem toch ook graag helpen om de beste versie van zichzelf te worden zodat je samen geweldige dingen kan doen?
Als je vanuit die positieve mindset samenwerkt, opleidt en traint, dan heb je alle dagen plezier met je paard. Ook als het eens anders gaat dat je van te voren hebt bedacht. En dat is niet alleen voor recreatieruiters belangrijk maar het is zeker zo belangrijk als het je dagelijkse werk is! En helemaal als je prestaties van je paard gaat vragen, want als je paard zich top voelt presteert beter!
Met een voorbereiding vanaf de grond is alles met rijden makkelijker
Bij het opleiden van je rijpaard is een goede voorbereiding het halve werk!
Om samen een succesvolle combinatie te worden en om dagelijks samen plezier te beleven is het nodig om in de samenwerking, communicatie en coördinatie te investeren. Grondwerk geeft enorm veel mogelijkheden om dat leerproces te versnellen. Zoals in het KNHS magazine Paard & Sport werd gezegd: “Grondwerk is de beste manier om je achterstand in horsemanship in te halen”.
Je kan grondwerk toepassen bij het starten van een paard maar net zo goed als je al op hoog niveau rijdt en je wil je paard iets nieuws leren of een “gat in zijn opleiding” vullen.
Wat kan je allemaal opbouwen met grondwerk?
- Harmonie en partnerschap ontwikkelen
Het opbouwen van een ontspannen relatie zodat je paard je kent, aardig vindt en vertrouwt. En zodat jij hem goed kent en daardoor weet hoe je hem het beste kan helpen om succesvol te zijn. - Lichtheid aan de hulpen en nieuwe bewegingen
Het uitleggen van hulpen aan je paard zodat hij op een lichte hulp direct de juiste respons geeft is super belangrijk voor het rijden. Ook is het fijn als hij als hij handig wordt en weet wat hij moet doen met zijn lichaam en benen. Niet alleen voor “go” en “ho” maar ook achterwaarts, zijwaarts, de voorhand en de achterhand verplaatsen, opletten waar hij zijn voeten neerzet en de positie van hoofd en hals. Lichtheid aan de hulpen en een goede coördinatie geven jou een je paard een enorme voorsprong als je erop zit! En minstens zo belangrijk: als ruiter ontwikkel je met grondwerk de vaardigheid om bewust met minimale maar effectieve hulpen te werken - Een gezonde biomechanica ontwikkelen
Om duurzaam gezond en blessurevrij te blijven als rijpaard is het belangrijk om je paard een gezond bewegingspatroon aan te leren. Een bewegingspatroon met de juiste mix van ontspanning, energie en balans en waarbij hij zijn lichaam optimaal kan gebruiken. Zodanig dat je niet voortdurend die buitenteugel eraan hoeft te houden of voortdurend moet drijven. - Smart hacks aanleren voor de dagelijkse omgang
Behalve doelgerichte grondwerkoefeningen gericht op het rijden, kan je je paard ook een heel aantal dingen leren die de dagelijkse samenwerking makkelijker en leuker maken. Met het gedrag van je paard krijg je immers elke dag te maken! Je kan hem leren kalm stil te staan, aan een los touw naast je te lopen en nog veel meer maar ook fun stuff waar je samen plezier aan beleeft.
Vraag de gratis "Grondwerk film" aan!
In de film Groundwork Exercises for Riding with Lightness kan je meer dan 20 voorbeelden zien van grondwerkoefeningen over de hierboven genoemde thema’s. Met drie verschillende paarden zie je oefeningen in verschillende stadia van ontwikkeling. Daarbij wordt uitgelegd waarom we die oefeningen doen en op welke punten je moet letten. VRAAG DE FILM NU AAN EN GA ZELF AAN DE SLAG!
STUDIETIP: In de Workshopserie Blokkadevrij Trainen leer je alles wat je moet weten over de psychologie van je paard, over gezonde en ongezonde beweging, over je eigen trainers' mindset en nog veel meer absoluut onmisbare kennis!
Van angst en stress naar onbevangen rijden, een voorbeeld van hoe het WEL kan
Hoe een cadeaubon voor een uur les bij Liesbeth uiteindelijk
de onbevangen blijdschap in paardrijden weer terugbracht in mij.
Gastblog van Mira J.
Gewoon doen? Hoe dan?
In 2017 botste ik voor de zoveelste keer tegen mezelf aan: Paardrijden … Ik heb het toch altijd gekund? … Gewoon doen!
Na mezelf moed in te praten, bekroop mij toch weer de angst voor het ergste. In het verleden had ik door een aantal ongelukken met het paard angst opgebouwd. Dat ik een gezin heb en een bedrijf, plus dat ik jarenlang niet heb gereden maakte het er niet makkelijker op.
Het verhaal van Nicole
Mijn dochter reed regelmatig op Nicole. We hadden Nicole laten beleren op een stal. Op een dag was mijn dochter helaas vergeten om goed na te singelen. Toen ze wilde aanspringen in galop ging het helemaal mis. Het zadel ging schuiven. Mijn dochter viel en het zadel belandde onder de buik van Nicole. Dikke trauma voor dochter en paard!
Gelukkig is mijn dochter er goed vanaf gekomen, maar ze besloot kort daarna te stoppen met rijden vanwege de spanning. Nicole bleef ook gespannen. Als de beugel los schoot wilde ze vluchten, omdat dat haar herinnerde aan die traumatische belevenis.
Verkopen of jezelf en je paard een nieuwe kans geven?
Ik stond voor de box van Nicole. Ik dacht “dan verkopen we haar maar”. Weg met de angst.
Tegelijk besefte ik dat dat niets op zou lossen. Nicole is zo’n fijne merrie en ik verlangde zo naar de onbevangenheid in paardrijden!
En toen kreeg ik van een vriendin voor mijn verjaardag een cadeaubon voor een uur les bij Liesbeth Jorna.
Het begin van de verandering!
De eerste les bij Liesbeth dacht ik “Wauw! Wat is dit mooi!” ook al snapte ik er nog niet veel van. Wel wist ik: Dit wil ik gaan snappen! Mijn oude denken moest om!
Liesbeth keek mij aan na een paar lessen en zei: “We gaan ervoor dat je straks een bomproof paard hebt! En dat je weer met plezier kan rijden.” Dat ontroerde mij …
Stap voor stap leerde Liesbeth mij om met Nicole helemaal terug te gaan naar het begin. Nicole en ik hadden het “opnieuw beleren” allebei nodig. Samen gingen we bouwen aan een vast fundament van vertrouwen.
Friendly Game +++
Los in de bak was de start. Staart hoog in de lucht! Waar zijn we?! Nicole mocht zelf even rondkijken en daarna mocht ik proberen om contact te maken. “Loop maar naar haar billen toe”.
Liesbeth leerde me om mee te gaan waar Nicole ging zodat er harmonie ontstond en we elkaar beter leerde kennen. De “friendly game” volgde. Zo geweldig! Als je paard dat eenmaal doorheeft!! Ze leren te ontspannen in plaats van vluchten als iets spannend is.
Zo maakten we zoveel dingen weer okee voor Nicole … maar ook voor mij! Ik leerde hoe ik zelf Nicole kon helpen om te kiezen en te ontspannen.
De friendly game begon klein en werd steeds groter. Tot Nicole zelfs grote zakken aan haar beugels had hangen en ik op een dag languit op haar rug lag. Als een Pennymeisje, zonder zadel, met mijn neus in haar manen en mijn voeten op haar billen.
Iedere les een nieuw cadeautje
Iedere les maakte ik een nieuw cadeautje open. Verrassingen waarmee ik met Nicole weer een stap verder kwam.
Eerst de friendly game +++ zodat ze nergens meer angst voor had, toen grondwerk om de communicatie op te bouwen, toen opnieuw - maar nu echt! - zadelmak en bitwijs maken, toen zelf weer erop …
Nu twee jaar later ben ik zo dankbaar voor het proces wat ik met Nicole heb doorgemaakt bij Liesbeth. Nu stap ik op Nicole en ben ik weer even kleine Mira. Ik geniet met volle teugen van het helemaal okee zijn met mijn paard!
Liesbeth dankjewel!!
Noot van Liesbeth
“Long term commitment” en leren om het ZELF te doen maken het hele verschil!
Het traject dat Mira, Nicole en ik met elkaar zijn aangegaan was echt bijzonder! Ik wil hierbij Mira een enorm compliment geven voor haar commitment om dit traject aan te gaan en zodanig door te zetten voor langere tijd dat “real magic happens”!
In de praktijk zoeken veel mensen de quick fix maar juist door de tijd te nemen en geen enkele stap over te slaan die je paard of jij nodig hebben, is het mogelijk om fundamentele veranderingen te bereiken waar je bij aanvang alleen maar van kan dromen.
En dat is nu juist wat Mira wel heeft gedaan! Van een hoop negatieve bagage, onzekerheid, onbegrip en angst naar ontspanning, een vertrouwensband en plezier. Belangrijk was dat Mira alles echt zelf heeft gedaan! Haar vermogen om de gemoedstoestand van Nicole te “lezen” en te begrijpen, haar timing, de vaardigheid om passende oefeningen te kiezen, haar rijvaardigheid en last but zeker not least de vaardigheid om zelf haar gemoed en lichaamstaal te beheersen zijn hierdoor zo enorm gegroeid! Je op een positieve manier een weg zoeken door de blokkades en trauma’s naar een fijn te rijden paard - dát is nou echt horsemanship!
En hoe gaat het nu met Mira en Nicole?
Nu is Mira begonnen met haar volgende jonge Friese merrie zelf op te leiden en zadelmak te maken. En hoe het rijden gaat met Nicole? Kijk maar naar de beelden! Ze is ontspannen, kalm, energiek en fijn te rijden. Dus nu gaan we verder naar verfijning in het rijden, naar meer balans en wie weet wat voor leuke dingen nog meer! We worden hier allebei zo vrolijk van!
TIP: In de Workshopserie Blokkadevrij Trainen leer je alles wat je moet weten over de psychologie van je paard, over gezonde en ongezonde beweging, over je eigen trainers' mindset en nog veel meer absoluut onmisbare kennis!
Does your horse give you permission for mounting? 5 Tips to make mounting easy
Mounting is one of the top 10 issues between horse and rider!
Do you recognise yourself in one of these cartoons?
- Your horse moves away or runs backwards as soon as you try to put your foot in the stirrup
- You hardly even sit, with one foot still searching for the stirrup, and your horse is already leaving
- Your horse does not want to stand still at the mounting block ... you move the block ... horse moves away ... you follow with the block ... as soon as you put it in position ... your horse moves out of position ... repeat ... repeat
- Your horse does stand still at the mounting block ... but a bit too close ... and pushes you over
- Your horse needs to be held in place by a helper. Without help you cannot get into the saddle
- Your horse does not even want to enter the arena, let alone allow you to get on
- Your horse stands like a statue while you are mounting but explodes as soon as you ask him to move
The message of all these horses is the same: “I don't want you on my back”
At the end of the day all these behaviour have one origin: your horse would rather not let you mount. He gives a clear "red light". The reasons can be diverse: pain, discomfort, fear, lack of trust or understanding, he has bad expectations of the ride or - this is often the case - unconciously taught behaviour! Sometimes this pattern gradually develops when small signals of the horse are being ignored, disregarded and overruled. Often we can only point out a moment in time when it really escalated and both horse and rider lost confidence.
“You never get a second chance for a first impression”
One of the most common causes of mounting issues is the way the horse was started under saddle. The procedure may have been to quick for him to mentally keep up. He may have been being lunged, chased forward, somebody forced him to stand still while another person got into the saddle and the one in the saddle has a great skill of sitting out every move the horse makes. When you look at this procedure from the horse's point of view of course you don't want to have to endure this. You would not understand, feel afraid and your selfconfidence would be broken. Not a very good foundation to build on.
I meet many horses that lost their trust and selfconfidence exactly in this most vulnerable time of their life. They had to do things they did not understand and it made them afraid. Their body may carry a rider but their mind is blown. This first impression, for which he never gets a second chance, influences a young horse for a long time. Sometimes the consequences even show up much later in life, when they reach a point that they really cannot cope with the pressure anymore. But the good news is: You can change how he feels about mounting!
Submission is not enough
For the partnership with your horse and for your own safety it is crucial that your horse can stand calmly and wait for you to get on. Submission is not enough! Way more important is that your horse really welcomes you on his back. That he trusts you and that he knows that you are not going to force him over his mental, emotional or physical thresholds. You'll want him to give you permission to mount: a green light!
5 TIPS to get a green light for mounting
Take your time to make the mounting procedure something valuable and positive. A good start of the ride. He will benefit from that his whole life! He will keep himself and his riders out of trouble. The tips below will help you create a safe and willing horse.
1. OBSERVE AND FEEL: WHAT DOES YOUR HORSE TELL YOU?
Red, yellow or green light? Here are some signs to look for:
- Tension: Do his muscles feel soft? Does he relax and lower his neck?
- Breathing: Does he breath calm and deep?
- Legs: Can he stand still on a loose rein? If not, where does he want to go?
- His facial expression: Does he have soft blinking eyes, soft ears, loose jaws and mouth?
- Use your eyes and intuition: Is his mind with you? Positive or negative? Or is he "frozen" and introverted? Especially the horses that stand like a statue should ring your alarmbells. These are the ones that can explode when he reaches the limit of what he can deal with. Standing still is not always a green light!
2. KEEP IN MIND HOW IT FEELS TO THE HORSE
Imagine that your rider wants to sit on your back. When she bumps her feet against your bones, pinches you or pulls you out of balance, you will not like the experience. Neither will you like it when she is not connecting with you. It really does not take any extra time to pay attention to seemingly little details like that but it makes all the difference to your horse:
- Tightening the girth: do this one hole at a time and from both sides
- Balance: check his balance before you mount so it's easy for him to stand still. A practical tip: Grab the front of your saddle and pull and push so your horse has to brace himself a bit and maybe adjust his feet. If he is already standing unbalanced chances are he may have to move his feet while you are mounting.
- When he walkes away as soon as you are in the saddle: stay relaxed and bend him with one rein until he stops moving his feet, then reward.
- Pinching his belly or elbows with your toe: if you cannot seem to avoid pinching then pinch the girth instead.
- Supple and light: jump up high enough so you don't have to pull yourself up a lot. Improve your own suppleness and fitness if necessary.
- Leg over: make sure to lift your leg high enough so you don't kick his hindquarters.
- Thank him for allowing you to mount before you ask him to move!
3. BUILD SOME CREDIT
Please accept your horse's reactions as honest feedback. Help him and build some credit. Did he give you a green light for the first time? Then say "thank you" and step down again ... or do not even mount at all!
If mounting really is an issue, then it's a great idea to only focus on mounting for a few days. Spend time on making mounting a positive experience: relax, help him feel good, reward a lot, prepare well, get into the saddle, just walk around a bit and get off again and just chill together for a while at the mounting block. If you immediately set him to work when he only just gave you yellow light to mount, you'll cause him to say NO again the next day. It is better to give him a good reason to give you green lights, by making the whole riding session a good experience.
4. TEACH HIM TO "PARK" FOR MOUNTING ANYWHERE !!
All our horses have learned to turn towards us and position themselves so we can easily mount. This can be at a mounting block, a gate, a tree, the ramp of a trailer. Very convenient for us and for them too.
You can teach your horse to park for mounting too. Either by inviting him to turn towards a target using clickertraining principles, or by using pressure by swinging the string of your horsemanshipstick over to touch his hindquarters on the other side. Make sure to reward the slightest try in the right direction! That may be just a weightshift or one step in the beginning. From there you can step by step build up to just lifting your hand and he parks in hindquarters right under your hand. Touching your hand on his butt is a clear target. If you can easily touch him there he will probably stand in a good position to mount. So I touch and reward, touch and reward to build that pattern. Building this pattern takes a bit of time and patience and maybe persistance but it will give you both a lifetime of easy mounting.
5. THE FINAL CHECK: CAN HE STAND STILL WHILE YOU MOUNT WITH A COMPLETELY LOOSE REIN?
When you can completely drop the reins you can be sure he gives you a real green light. He does not feel the need to move away and is really relaxed. Once you are seated make it a habit to wait for a moment before you ask him to move. Just let him stand relaxed for a while. To stimulate this and to confirm your connection you can give him a treat from the saddle or pet him.
“Your horse giving permission to mount is a natural result of partnership
and of your horse wanting to be with you”
~ Karen Rohlf ~
P.S.
If you want to use this article or parts of the article please remember to mention the source like this: "source: Liesbeth Jorna - Sport & Horsemanship United (www.sporthorsemanshipunited.nl)”
More articles and trainingtips: Go to "Free Stuff" on the website
Teugelloos Rijden: voor de kick en voor een boost van je rijvaardigheid
“Ride naturally – heart to heart, mind to mind, body to body”
Durf jij je teugels los te laten in stap, draf en galop? Kan je remmen en sturen zonder teugels of neckrope? Kan je via je intentie, zit en benen zo goed met je paard communiceren dat je met een heel stil en licht teugelcontact kunt rijden?
Hier word je echt een betere ruiter van!
Het rijden zonder teugels heeft voor mij veel meer opgeleverd dan ik ooit voor mogelijk had gehouden! Niet alleen het plezier en de kick maar vooral de veel subtielere communicatie door middel van hulpen die moeder natuur ons gegeven heeft. Daarnaast ook veel meer harmonie, balans en gedragenheid, veel meer ‘schwung’, veel meer tempocontrole en bovendien veel lichter in de hand als je wél met teugels rijdt.
Mijn mooiste galopwissels in pirouettes met Ivo waren zonder hoofdstel! Om maar niet te spreken van de kick die het geeft om zonder hoofdstel te springen :o). Ik vind het teugelloos rijden nu zo belangrijk dat ik het met al mijn paarden doe!
Hoe minder je je handen nodig hebt, hoe beter!
We nemen even een kijkje in het paard. De tong is verbonden aan het tongbeen. Het tongbeen en de kaken van je paard zijn door spierketens verbonden aan schouderblad, bovenarm en borstbeen. Elke belemmering van tong en kaken van je paard heeft via deze spierverbindingen direct invloed op de bewegingsvrijheid van de voorbenen. En daar houdt het niet op omdat via spier- en bindweefselketens de voorhand met de romp en achterhand is verbonden.
Zonder teugels rijden verbetert zo ongeveer alles!
Wij mensen (jaaaaa, ik ook!) hebben nu eenmaal een sterke behoefte aan een gevoel van controle. Zodra we iets in handen hebben – of dat teugels zijn of een neckrope maakt niet uit - gaan onze handen en armen al snel van alles doen: controle uitoefenen en ‘hulpen’ geven. Dit is ook de reden waarom ik bij teugelloos rijden doorgaans ook geen neckrope gebruik.
Op het moment dat we iets in handen hebben vergeten we vaak alle andere manieren waarop we met het paard kunnen communiceren: de mind to mind, heart to heart, body to body connectie. Hoe meer je kan communiceren door middel van lichaamstaal hoe minder je de teugels of neckrope nodig hebt, hoe stiller en intiemer de verbinding en hoe groter de harmonie.
Teugelloos rijden voor de kick, voor vrijheid en verbinding
Toen ik eenmaal het communiceren zonder teugels voor elkaar had gaf dat zo’n gevoel van balans, vrijheid en verbinding, dat ik het niet meer kon laten! Het is zo’n fijn gevoel als je paard je zo goed begrijpt en als je zo samen met je paard kan bewegen! En het is zo leuk om jezelf en je paard dan uit te dagen met allerlei oefeningen, obstakeltraining, sprongetjes en nog veel meer!
Maar hoe communiceer je dan wel?
Om je lichaamstaal zo gericht te kunnen gebruiken is wel wat oefening vereist. Oefeningen waarmee je je lichaamsbewustzijn, coördinatie en precisie ontwikkelt. Teugelloos rijden boost je rijvaardigheid! Daarbij moet je denken aan heel bewust gebruik van …
- Energie
- Focus en intentie
- Ademhaling
- Balans
- Houding en zit
- Benen
- Eventueel twee korte sticks of stijve zweepjes
Als je wil dat je paard er iets van begrijpt is niet alleen het geven van de duidelijke hulpen belangrijk. Ook het stil zijn – “actief neutraal” – is een kunst. Als er teveel “ruis op de lijn” is dat zal je paard namelijk de subtielere hulpen niet meer opmerken. Systematische oefening met je paard zorgt ervoor dat hij leert wat elke afzonderlijke hulp precies betekent.
Eén van de mooiste ervaringen is waneer je opmerkt dat je paard echt 100% op je gaat letten. Ik denk dan wel eens “NOW we’re talking!”.
Een veilige start
De basis voor de communicatie wordt gelegd in grondwerk. Als paard en ruiter namelijk de belangrijkste basisbewegingen al beheersen is het daarna vanuit het zadel veel gemakkelijker.
Natuurlijk is het vervolgens niet slim om je teugels er zomaar ineens af te doen en dan een schietgebedje te doen in de hoop dat alles goed komt. Het beste hang je de teugel bijvoorbeeld in een karabijnhaakje aan je zadel. Dan kan je de teugel echt loslaten en pak je hem alleen op als het echt (écht!) niet anders lukt.
Als je aanvoelt dat het vertrouwen en de communicatie tussen jou en je paard helder genoeg is - door een systematische opbouw van oefeningen - dán is het tijd om de teugels of het hele hoofdstel echt eraf te doen. Je zal merken dat dat toch even gek aanvoelt of een beetje spanning in je teweeg brengt maar als het éénmaal gaat, dan geeft dat zo’n gevoel van vrijheid en samenzijn tegelijk!
Behalve de kick nog veel meer winst. Enkele voorbeelden.
(Ik hanteer een systematische opbouw voor teugelloos rijden zodat we succes op succes kans stapelen. Dit is dus geen ‘handleiding’.)
De handigste hulp die ik mijn paarden heb geleerd is dat ze afremmen of een overgang naar een lagere gang maken als ik mijn navel intrek en enigszins hoorbaar uitadem: “wwvvvv”. Dat is niet alleen bij dressuur, maar ook bij springen en buitenrijden super handig.
Natuurlijk is het ook erg nuttig om te leren sturen zonder gebruik van je teugels zodat je rechte lijnen, hoeken en wendingen kunt rijden op je intentie, zit en beenhulpen.
Wil je je paard goed in balans brengen, zodat hij “rechtgericht” of in “vertikale balans” loopt, dan is een precieze communicatie met je zit en/of benen over de positie van de schouders enorm waardevol.
Meer informatie of leren hoe je dit in de praktijk brengt?
Ook tijdens de 5 Day Intensives of een apart georganiseerde clinic kan je Teugelloos Rijden leren.
Bekijk ook eens de video “Meer met minder, naar spoorloos, bitloos en onbeteugeld’.
3 weeks with Liesbeth Jorna - All about doing less and getting more
by Fenja Täuber, Recommended Trainer Sport & Horsemanship United, May 2019 (www.pferde-leicht.de)
A clear starting point
Liesbeth welcomed me and my two horses Conrad & Charlie for three weeks at her place in the Netherlands. Right at the beginning, Liesbeth and I defined my goals for the stay. I wished to improve my riding skills with Conrad, especially in stepping up to more collection. Furthermore, I was hoping to gain more confidence with my 5-year-old Charlie towards riding him. We started with a checkup session with both of my horses online (= on a line) to get an impression where we are at.
Searching for a “next level” Sweet Spot of Healthy Biomechanics
In these first lessons, I learned how to bring them in a real Sweet Spot on a circle. They were both stretching but aligned on a straight line while walking on circle. So Liesbeth taught me how to really see the difference.
Understanding where the Sweet Spot on the circle really is made it easy for me to support them to sustain it. And furthermore, learning how to change the alignment while travelling without disturbing their forward movement was very important to me. Liesbeth gave me an idea of how little I have to do to change their movement when I really go in an active neutral state in between.
My horses gave me the best feedback because they started moving way more free, supple, energetic and engaged. In a short time (2-3 days) their way of moving really improved. Wow! I was impressed and it made me realize that everything needed was already underneath the surface.
I was blown away by the number of things I already learned about myself and my horses in the first two days and was curious about the progress in my remaining time with Liesbeth.
Learning smart exercises to improve Conrad’s alignment
We focused on finding the Sweet Spot and a straight horse during the first ride with Conrad.
I figured out that my horse should be wanting to maintain the SS by himself. I thought I would be doing this already but noticed that I always had helped him a little tiny bit.
Through exercises like Drunken Sailor, Little Serpentines, Best Symmetrical Me, Thinking of Hindlegs and Opposite Reins (give the rein the horse takes and take the rein the horse gives) Liesbeth showed me different ways to find this alignment without compensation.
In a few lessons I was able to find it quicker and quicker. The key was to be very precise about what I want without micromanaging. So it was time to go on.
The training “Menu”
Liesbeth introduced a really nice image for a training session to me.Take it like a menu with a lot of different dishes and ingredients. There is a main dish - the part you really like to work on - and a starter and dessert to prepare and finish it up with. You can have several main dishes in one session and in between you give your horse a break. For example: relaxed walk or just standing still, a fast run for fun, getting off, some jumps or something silly he likes to do.
An independent Trainer’s Mindset and choosing my own patterns
To be able to make progress it is important to have a plan for each day. Well, your plan can always change because of different circumstances but if you focus on your goals then you can go on very fast. I like that Liesbeth was pushing me to my edges. Next to guiding me within my lessons, she supported me in sharpening my trainer mindset.Meaning that I took main responsibility in deciding the goal for each day and training.In that way, I can continue with that mindset in my own training at home by myself, without anyone guiding me all the time. I learned to think in patterns to create the main dish of the menu and got a lot of ideas for exercises from Liesbeth to invent more patterns. So that in the future I will be able to make wise choices for my training plans. „When you choose the right pattern, the pattern will do the work for you“.
You can choose different patterns that will all help to improve one topic. For example, for Conrad is was all about collection. Within the short breaks between the patterns you have the possibility as well to reflect on the last round and to look into improving the upcoming one. And very important, choose to finish at the best try of the day. I needed to remind myself to make smart decisions.
Riding Charlie appeared much easier then expected!
Finishing at the best try makes my horse put even more effort in the upcoming day and helps him stay motivated and myself as well. It´s worth it. This was also a very important point for riding my young horse Charlie. Together with Liesbeth we were able to make huge steps forward. Listening carefully to what he really needed gave him enough space and time to progress and grow. We could become confident with each step together.
The Dream Aids
In the first riding lesson with Charlie, Liesbeth started to explain how she would do the first steps. At that moment I was thinking: “I know what to do, I have been starting so many young horses.“ My ego came in my way and the moment I noticed this I got really sad and emotional. Liesbeth handled this situation great. She encouraged me and made me see that I already had been doing a lovely preparation with him so far. She told me Charlie is like a white sheet of paper. Right from the beginning, I am able to teach him my dream aids.
And this was so worth it to listen to! Three days later I was able to start cantering him just from intention and stop him by exhaling plus stop riding. Charlie was very relaxed from the start and able to do walk trot and canter on straight line and do a trail ride in the end. 
Thank you so much Liesbeth, that you opened my mind at this moment, by simply asking me about my dream aids and the phases afterwards.From now on I will always keep the following phases in my mind:(1) intention, (2)seat, (3) slight leg, (4) leg „Ping“, (5) voice or (6) stick. I had to be very precise and focused so my dream would come true. This reminded me again that everything with horses is about reflecting yourself.
Liesbeth told me that my basics are really really good and showed me how I can go on and build on them. She gave me a new feeling of how little I have to do to improve things and how important it is to know in each moment exactly what I want and to always praise the YES-Moments.
Positive training
I really appreciated that I could participate in all the lessons and courses Liesbeth gave these three weeks. I could gain lots of new ideas for myself and my teaching. While being an auditor I had the exercise to train my positive mindset. Meaning when you see somebody working with a horse, first ask yourself what you like about them. Second, think about adjectives you would also like the horse to have in his movement.
New theoretical insights
I loved all the theoretical background I got. For example: To get to know how to train the physical shape of the horse while staying in a positive training scale. I also got a real clear picture about lateral movement, how they work, what they can improve and how horse and rider have to move.
Finding the feel of exercises
Very important I find the active exercises without a horse. They help to understand an exercise better or to just find the right feel for a movement. That is something I want to involve in my own training. One picture is stuck to my mind: let the water keep flowing while it runs through a tunnel underneath you. That means don’t let you and your horse’s energy get stuck in an exercise, be able to flow freely through it.
An amazing experience
Liesbeth I am so happy that our trails crossed. Thank you so much for telling me, that I am on the right way. No Trainer before was able to give me such a clear feedback about my own skills. You helped me seeing more clearly where my strengths are and what I still need to focus on to improve. I have seen you helping so many different riders and horses to become a better team. You are able to not just give them a concept about what to do but also bringing their biggest challenges to the surface and helping them through it. For me it is very valuable to have somebody on my side with a lot of horse knowledge, a long term teaching experience, a very powerful didactic, an open mind, really being authentic, living with positive vibes, and having so much fun while you do what you like.
You brought me a huge step further and I would always do this intensive training again.
When telling me that you will recommend me as a trainer, I felt so honored and would have never expected this. Liesbeth, thank you so much for this support.
Learning is a lifelong journey and I want you to be part of mine!
Fenja
------------------
From Liesbeth:
It was a total joy to share 3 weeks with you Fenja and thank you so much for your beautiful words! You proved to be such a skillful horsewomen and rider and your horses clearly love you. It was amazing to see how quickly you and your horses developed in this short time. I credit this to your positive mindset, the high level of communication and wonderful relation with Conrad and Charlie that you already had to start with, and of course to your Dressage Naturally studies. You are very welcome to come again and then we'll start where we left of: with zig-zag halfpasses and flying leadchanges :o)
P.S. Does this sound like something you would want to do too?
Are you an ambitious learner, trainer, rider or educator and do you want to boost your knowledge and skills in (sort of) the same way as Fenja did? Study with me for a few weeks and bring you own horse? I do this only very occasionally and only with highly motivated students, but if you really want this, then let me know!
Rio, de start van een revalidatietraject. Wat doen we precies en waarom?
Totaal ongepland is een nieuweling aan onze familie toegevoegd: Raskanio, kortweg Rio.
Hij kwam per toeval op ons pad, 12 jaar oud, afkomstig uit Letland/Litouwen, nog maar een jaar geleden geruind en met wedstrijdervaring op Intermediair 1 niveau.
Het eerste dat opviel: zijn ademhaling is niet okee!
Zijn trainer mij zag spelen met Skoki en vroeg of ik hem zou kunnen helpen met het oplossen van schrikachtigheid en een onzuivere stap bij Rio. Long story short … Ik heb een uurtje met hem gespeeld en merkte dat er van alles niet helemaal in orde was maar dat hij heel graag alles goed wil doen en begrijpen. Zijn enorm vriendelijke karakter sprak ons zo aan dat we hem hebben gekocht!
Het eerste wat mij opviel toen ik hem zag was dat hij helemaal strak stond. Zijn spieren voelden aan als steen hij haalde heel oppervlakkig adem. Hij was enorm bang om fouten te maken, had een enorm hoog niveau van “learned helplessness” en een groot gebrek aan zelfvertrouwen. Kijkend naar zijn lichaam droeg hij zijn hals als een tuiger, liep met een holle rug en zijn stap was lateraal. Op foto’s was kissing spines aangeetoond.
In deze toestand werd hij getraind om op internationaal niveau te presteren. Het behoeft denk ik niet veel toelichting om te begrijpen dat hij er echt niet best aan toe was!
Waar de toenmalige eigenaar dacht hem als leermeester voor een ambitieuze jonge ruiter te verkopen zag ik een revalidatieproject! Maar … op het moment dat ik dit verhaal schreef was hij inmiddels een maand bij ons en hij ontwikkelde zich geweldig fijn! Hij begon te begrijpen dat hij zelf zijn hersens mag (en moet …) gebruiken en dat hij nieuwsgierig mag zijn. Baanbrekend! Langzaamaan viel ook het kwartje dat een foutje maken hem geen straf oplevert en kon hij steeds beter nadenken en ontspannen.
Inmiddels zijn we een paar jaar verder en het gaat geweldig goed met hem! Hieronder kan je volgen wat we met hem hebben gedaan en waarom.
Eerst zijn hoofd, dan zijn lichaam
Omdat zijn bewegingen erg strak en stijf waren vroegen veel mensen of ik hem gelijk naar een osteopaat of andere body worker zou brengen. Mijn focus lag echter in de eerste weken vooral op zijn mentale en emotionele ontwikkeling. Als hij beter begrijpt wat er gebeurt en de kans krijgt om na te denken en keuzes te maken, krijgt hij meer zelfvertrouwen, nieuwsgierigheid en zelfstandigheid en raakt hij meer ontspannen. Zolang die geestelijke ontspanning er niet is heeft het weinig zin om van alles te doen aan zijn fysiek want alles wat een behandelaar los maakt zit zomaar weer vast door de stress.
Een greep uit de dingen die we hebben gedaan om hem te helpen met zijn mentale en emotionele toestand:
- stilstaan en wachten … wachten … op tekenen van ontspanning,
- moving massage, zodat hij ook in beweging en bij aanraking durft te ontspannen en zich meer bewust wordt van zijn lichaam
- de “7 games” van Parelli om een fijne basiscommunicatie op te bouwen.
- verplaatsen van voorhand of achterhand als isolaties zowel in stilstand als in stap en draf,
- zonder hulpteugels balans en losgelatenheid vinden aan de longe en daarbij elke poging in de goede richting aanmoedigen.
- leren ontspannen bij aanraking met zwepen, touwen en jassen,
- zelfstandig over plastic lopen, op verhogingen staan (zie foto) en door smalle doorgangen gaan waarbij hij in rust leert om zelfstandig en kalm zijn eigen hersens te gebruiken.
- laten zakken van zijn hoofd en hals,
- inparkeren om op te stijgen aan twee kanten
- zelfstandig de trailer inlopen zonder dat ik meeloop.
- cavalettiwerk aan de longe voor souplesse, buiging van gewrichten en rompstabiliteit (zie foto’s en later ook de video met meer gevorderd cavalettiwerk onder het zadel)
- en gewoon lekker met de andere paarden mee op buitenrit. Feitelijk was dat de eerste keer dat ik erop zat: hup met Jane samen in de trailer, naar het bos, door het water, lekker fris en vrolijk vooruit!
Het is ongelooflijk hoe snel hij veranderde in zijn hoofd en mooi om te zien hoe dat al veel aan zijn lichaam verandert! Dit was een goed begin!
Een beetje meer paard worden
Daarnaast hebben we veel dingen veranderd die voor hem jarenlang “normaal” waren: geen bandages meer maar blote benen, ijzers eraf, stang en trens vervangen door een simpele bustrens, in de groep leven in plaats van isolatie en veel minder staluren. Hij is vrijwel zijn hele leven hengst geweest en moet nu eigenlijk opnieuw leren hoe het kuddeleven werkt. De merries vinden hem wel leuk maar Matador is baas en die vindt niet zomaar alles goed! De kudde – nu 6 paarden bij elkaar – begint hem nu langzaamaan te accepteren en we zien hem steeds vaker in de groep in plaats van op een afstandje. De enige momenten dat hij echt uit de groep moet is als één van de merries hengstig wordt. Hij springt er dan op en dat brengt veel te veel onrust en risico met zich mee.
Uit balans en veel te afhankelijk geworden van de ruiter
Maar dan is er ook het verhaal van zijn bewegingen. Daar moest echt veel aan veranderen. Op de foto bovenaan kan je duidelijk zien hoe arm de bespiering van de rug en achterhand is ontwikkeld en hoe de fascia in de achterhand verstrakt zijn. Hij is jarenlang gereden op een manier die zijn lichaam en geest niet goed heeft gedaan. “Self carriage” is de allerbelangrijkste factor om fysieke problemen bij rijpaarden te voorkomen: een eigen houding en een eigen balans. Van beiden was totaal geen sprake. Hij bleek erg scheef! Als hij even vertikale balans vond (het gewicht goed verdeeld over beide zijden en met ongeveer gelijke diagonalen) en de bovenlijn eindelijk een beetje durfde te ontspannen, dan viel hij zo naar voren dat hij moest versnellen om zijn lichaam overeind te houden. Ik merkte daarbij gelijk ook dat “er geen goede rem” op zat! In galop was het nog erger: hij was duidelijk gewend om door de ruiter “in de benen” gehouden te worden en kon in het geheel niet zijn eigen balans vinden of bewaren met een losse teugel. Hij probeerde zichzelf in balans te houden door hard te gaan en wist zich geen raad met bochten! Best spannend als je erop zat!
Een greep uit de dingen die we met succes hebben gedaan:
- aaien en zwaaien met de zweep, zodat hij er niet meer bang voor is en ik de zweep kan gebruiken om iets uit te leggen zonder stress
- langzaam en in balans stappen zodat hij zijn passen af kan maken. Zijn stap is – zelfs in de wei – kort en telgang-achtig en ik weet inmiddels via vorige eigenaren dat dit echt in zijn genen verankerd zit. Zijn moeder en een volle broer bewegen precies hetzelfde in stap.
- uitleggen van hulpen voor plaatsing van voor- en achterhand (zie foto’s onderaan), “drunken sailor exercise” (gewicht en richting afwisselend van linkerschouder naar rechterschouder en terug) “fishtailen” (achterhand van links naar rechts en terug terwijl de voorhand rechtuit gaat) in stap en draf. Als deze dingen licht en makkelijk gaan is het namelijk veel gemakkelijker om te communiceren bij de …
-
Na een paar weken voor het eerst een zo goed als symmetrische zweetprint onder het zadel! … “basic alignment exercise” voor het vinden van symmetrie en vertikale balans. Ik heb hier heel veel aandacht aan besteed en dat zal ook altijd zo blijven. Zonder die vertikale balans (of rechtrichten) is losgelatenheid en later verzameling zonder spanning totaal onmogelijk. Die symmetrische zweetprint op de foto hiernaast is niet vanzelfsprekend!
- uitleggen van de “ho-hulpen” en achterwaarts op ademtaal en zithulpen (dus met zo min mogelijk teugelgebruik), vooral omdat hij moeite heeft om zichzelf in balans te houden en daardoor steeds harder gaat lopen. Een met behulp daarvan …
- veel overgangen van stap/draf naar halt, waarbij mijn belangrijkste focus is dat hij fijn los en op lengte blijft in rug en hals.
- “corners game” om in balans door hoeken en wendingen te gaan,
- halsstrekken zonder verandering van tempo en balans (al blijft hij hierbij nog wel teveel achter de loodlijn …)
- slangenlijnen met veel buigingswisselingen voor souplesse en losgelatenheid
- galopperen aan een losse teugel, ook in kleinere voltes
Allemaal oefeningen die erop gericht zijn dat hij lichte hulpen goed begrijpt en dat hij ontdekt dat hij zichzelf overeind kan houden. Zodat hij kan en mag ontspannen en zijn bewegingsvrijheid kan hervinden! Natuurlijk doen we niet al deze dingen tegelijk. Per keer kiezen we hier een aantal uit, zodat hij gelegenheid heeft om het ook allemaal te onthouden en verwerken.
De winst en de reis
De grootste winst? Een blij en gezien de historie optimaal gezond en los paard. Dat hij heeft geleerd om rustig na te denken en dat nieuwsgierig zijn gewaardeerd wordt. Dat zijn ademhaling weer normaal is. Dat hij kalm kan halsstrekken in draf zonder naar voren te vallen en daarbij heel ontspannen en tevreden briest! Dat hij lichte hulpen beter begrijpt en daardoor veel beter op eigen benen loopt. Dat hij zijn plezier in springen weer terug gevonden heeft. Dat hij nu ook regelmatig zonder hoofdstel wordt gereden en ook wissels en zijgangen kan lopen zonder teugels!
Een paar punten blijven altijd aandacht vragen. Zjn vertikale balans en losgelatenheid moeten we blijven ontwikkelen. Als je daar een poosje geen aandacht aan besteed wordt hij snel weer schever en stijver. Maar nu is zijn rug veel losser geworden, zijn achterbenen buigzamer, zijn passen langer en zijn stap zuiverder. En vooral: hij heeft er echt weer plezier in! Hij voelt zich zichtbaar en voelbaar beter!
Meer inzicht en kennis zodat je zelf keuzes kan maken in de training?
Leren hoe je dit in de praktijk brengt? Doe dan mee aan de Jaaropleidingen Blokkadevrij Trainen