(Dit is deel 3 van de 3-delige serie over Hypermobiele paarden. Lees ook deel 1 en deel 2 voor nog veel meer inzichten en tips)

In de voorgaande delen van deze serie heb je kunnen lezen over mijn ervaringen en training met Kubus, mijn lieve, vrolijke en overmatig lenige vos (deel 1) en over anatomische en biomechanische inzichten (deel 2). In dit laatste deel vind je nog meer tips en inzichten over het opleiden en trainen van hypermobiele paarden en geeft bovendien mijn eigen mentor Karen Rohlf nog aan aantal tips.

Even vooraf: zorg er altijd voor dat je paard zo goed mogelijk pijnvrij is en laat je paard eventueel eerst door een gespecialiseerd dierenarts en/of bewegingstherapeut/osteopaat/chircopractor/fysiotherapeut nakijken en behandelen. Zo weet je wat je aandachtspunten moeten zijn in de training.

 

Algemene trainingstips en dagelijks management

bijdrage van Margreet van den Berg van Sportpaarden Massage Intens

Margreet van den Berg komt als masseur steeds vaker hypermobiliteit tegen en heeft bovendien zelf een Friese merrie die hypermobiel is. Zij is dus zowel masseur en ervaringsdeskundige en wil de onderstaande tips graag delen:

Core stabiliteit en nog eens core stabiliteit!
De training voor een hypermobiel paard bestaat 90% uit de basis: werken aan verticale balans en core stabiliteit. Zorg dus eerst dat je paard zijn romp recht tussen schouderbladen kan houden. Zorg dat de hals recht tussen de voorbenen is en voorkom teveel stelling – dan nog liever helemaal recht! Hierdoor wordt het gewicht over de beide voorbenen goed verdeeld. 

Train met de hals op lengte en neusje eruit. Door de lengte in de hals kan het voorbeen naar voren, krijgt achterbeen de ruimte eronder te slingeren en kan je paard zijn buikspieren aanspannen, rug bollen en schoft liften. En als hij actief genoeg is …. trek je door deze lengte van oor tot staart ook als het ware alle bochten uit je paard. Je paard gaat dan vanzelf voorwaarts neerwaarts zonder op de voorhand te vallen.

Als de core stabiliteit redelijk is bevestigd, dan pas oefenen met zijwaarts. Doe je dit te snel, dan zullen deze paarden zich snel verbuigen als gevolg van hun souplesse. Doordat hypermobiele paarden makkelijk kunnen compenseren en verbuigen, is er snel sprake van spierblokkades. Opgehoopte spierspanning door hypermobiliteit kan onregelmatigheid, blessures en zelfs op ataxie lijkende symptomen veroorzaken. Wees hier heel alert op. Je soepele paard kan opeens heel stijf aanvoelen. Regelmatig laten masseren helpt heel veel. 

Goede opbouw van trainingssessies
Geef je paard daarom ook meer tijd om los te werken in je training. Train in een ontspannen tempo, niet overtempo want dan verzuren de spieren snel. Liever langzaam opstarten dan hardlopen en “doodlopen”. Door moeheid verliest je paard snel zijn balans en coördinatie dus het is van belang om te stoppen of een pauze in te lassen vóórdat je paard moe wordt. Hypermobiele paarden kunnen onzeker en gespannen zijn, als gevolg van hun instabiliteit en overbelaste spieren. No stress! Voorkom spanning. Hou je training dus simpel en vooral leuk. Geef aan het einde van je rit door middel van een goede cooling down de spieren de gelegenheid om afvalstoffen en melkzuur af te voeren en weer tot rust te komen.

Geen bijzet!
Longeren? Doe dat zonder bijzet want door de bijzet gaat je slangenpaard juist compenseren in plaats van de juiste balans te vinden. Richt de hals steeds recht voor de schouders. Gaandeweg wordt dat steeds makkelijker en loopt je paard op eigen benen in verticale balans.

Door naast mijn paard te lopen en hem dan mijn hand te laten volgen naar voren, leer ik mijn paard de hals te verlengen en met neusje eruit de hals recht tussen schouders te dragen. Valt mijn paard over schouder naar buiten? Dan vraag ik haar met mijn hand om de de hals recht voor het lichaam te plaatsen. Ook aan de hand voorkom ik het vragen van teveel stelling want zodra ze in balans is plaatst ze de achterbenen vanzelf beter onder haar lichaam.

Het nut van zonder zadel rijden
Zonder zadel kun je heel goed voelen waar je paard scheef gaat en zak je niet mee met je zadel. Je moet zelf midden op de rug blijven en kan onbalans van je paard niet compenseren door op je linker of rechterbeugel te steunen. Je kunt beter de balans van je paard voelen en zal je paard ook vanzelf minder snel uit balans laten raken. Dit vraagt wel een onafhankelijke en lichte zit. Oefen veel in stap!

Spelen en rennen in de wei
Word je paard veel opgejaagd? Probeer de situatie zo te regelen dat dat wordt voorkomen.
Een aanvulling van mijn kant (Liesbeth): Speelt hij veel en wild? Let dan op dat het niet de spuigaten uit loopt en dat het risico op uitglijders wordt ingeperkt. Bij gladde bodems is het bijvoorbeeld handig als de hoeven scherpe randen hebben.

Supplementen
Doordat spieren meer aangesproken worden zijn supplementen zoals vitamine E en magnesium soms behulpzaam. Silicium versterkt collageen. Vermijd voer met teveel suikers.
Aanvulling van Liesbeth: Let op! Goed voerbeleid kan goede training niet vervangen!

 

Dressage Naturally: Een trainingswijze waarin alles samen komt! 

bijdrage van Karen Rohlf van Dressage Naturally – From Partnership to Piaffe (www.dressagenaturally.net)

Last but zeker not least: Natuurlijk heb ik ook mijn mentor Karen Rohlf om haar ervaringen gevraagd en toen ik haar beschrijving van een hypermobiel paard las moest ik direct lachen: dit is zooooooooo Kubus!

Karen bekijkt – net als ik – het leven met en trainen van paarden en hun ruiters vanuit een positief en holistisch perspectief. Dus niet alleen vanuit fysiek oogpunt maar ook vanuit wat er in het hoofd van paarden omgaat en hoe dat werkt in de communicatie tussen paard en mens. 

Dit is wat zij schrijft:

Ik ben zo blij dat dit onderwerp eens in de schijnwerpers staat! Hypermobiele paarden kunnen waanzinnig fijn zijn om te rijden maar ze kunnen een echte uitdaging zijn om te trainen. Wat Liesbeth schrijft in deel 1 van deze blogserie slaat de spijker op zijn kop en ik deel graag mijn gedachten over het trainen van zulke paarden.

“Wriggling out of things”
Hypermobiele paarden, en dan vooral degenen met een uitbundige expressieve persoonlijkheid, kunnen meesters zijn in het “wriggling out of things”. Je moet je heel bewust zijn van compensatie en van vermijdingsgedrag.  Zulke paarden kunnen soms heel handig zijn in het omzeilen van de essentie van een gymnastische oefening terwijl het tegelijk toch heel goed voelt voor de ruiter! (Oh dear!! Dit is zoooooo Kubus!!) 

Precisie en een een opmerkzame begeleiding of video opnamens kunnen enorm behulpzaam zijn om de training (letterlijk!) op het goede pad te houden. 

Betrek eerst zijn brein …
Het is heel belangrijk om tijdens de training te zorgen dat zo’n paard echt met zijn aandacht bij de ruiter blijft en dat hij echt mentaal en emotioneel met de ruiter verbonden blijft. Zorg er dus voor dat hij goed weet wat van hem verwacht wordt. Geef hem ook de gelegenheid om zelf verantwoordelijkheid te nemen. Vooral over het behouden van richting, de “line of direction”, want als je zijn brein op het goede spoor hebt dan krijgt hij zijn voeten ook op het goede spoor. Als hij loopt én denkt in dezelfde richting – rechtuit in hoofd én lijf – dan is het makkelijker voor de ruiter om eventuele fysieke onbalans of scheefheden aan te passen. Veel scheefheden worden veroorzaakt of erger gemaakt doordat paarden niet duidelijk weten wat er gevraagd wordt of doordat ze niet echt betrokken worden bij het spel en daardoor ongemotiveerd zijn. Als je dat hiaat in de samenwerking eerst verbetert dan wordt het rechtrichten en in balans brengen van zijn “wiggly body” veel makkelijker.

Natuurlijk is er een stadium tijdens het proces waarin hij zijn verantwoordelijkheid leert om de “line of direction” te behouden, waarin hij “all over the place” is. Werk rustig door die chaos heen en neem de tijd om je paard echt te leren om jouw focus te volgen. Het is uiteindelijk vele malen beter als hij zelf je focus gaat volgen dan dat je voortdurend veel hulpen moet gebruiken om hem “bij elkaar”, “op koers” of “in balans” te houden. Het is niet alleen onmogelijk om je hypermobiele paard recht te houden, het maakt juist de scheefheid en kans op compensatie patronen groter!

… dan efficiënt zijn met rechtrichten …
Als je er klaar voor bent om het het lichaam van je paard specifieker te gaan rechtrichten, dan moet je daar zelf eerst een helder beeld van hebben. In het programma van Dressage Naturally leg ik helder uit hoe je kan experimenteren met verschillende combinaties van ontspanning, energie en balans om een “Sweet Spot” te vinden. Dat is de plek waar het precies goed voelt. De plek waar je niets hoeft te veranderen, geen voortdurende hulpen hoeft te geven of een houding hoeft “vast te houden”. Daar kan je genieten en “actief neutraal” zijn (actief, omdat je wel mee moet bewegen met je paard, en neutraal, omdat je dan geen hulpen geeft of je paard hoeft te begrenzen).

Ik leer ruiters om te spelen met verschillende niveaus van ontspanning, energie en balans, om zo voor elk afzonderlijke paard de beste combinatie te vinden. Met hypermobiele paarden zou ik ervoor zorgen om zo efficiënt mogelijk te zijn in het vinden van de Sweet Spot en daar ook steeds zo dicht mogelijk bij in de buurt blijven. Dus minder tijd experimenteren en meer tijd precies in balans. 

Je moet dus heel precies zijn in het beeld en gevoel dat je zoekt én je moet handig zijn in het vinden van de Sweet Spot. Want als je die plek vindt waar hij in balans is en waar jij actief neutraal kan zijn, dan kan je paard zelfstandig zo doorlopen en hoef je niet iets “vast te houden” of voortdurend in te grijpen. Dit is dus een echte uitdaging voor jou als ruiter!

… en dan hem sterker maken en het leuk houden!
Als jij en je hypermobiele paard die Sweet Spot vinden (mentaal, emotioneel en fysiek) dan moet je de tijd nemen om de spieren te ontwikkelen die bij die balans en core-stability horen. Daarnaast kan cavalettiwerk en buitenrijden helpen als je het werk voor een extravert en expressief paard interessant wil houden. Als paarden een echt doel hebben – in tegenstelling tot herhalende rijbaan rijden – helpt dat ze ook om zichzelf meer recht te trekken.

Dit is allemaal een echte uitdaging maar het is het waard om hierin te investeren. Je behoudt hiermee je atletische paard op lange termijn gezond!

 

Tot slot
Zoals jullie weten ben ik (Liesbeth) zelf Licensed Dressage Naturally Instructor en ik kan je uit eerste hand verzekeren dat de werkwijze die Karen hierboven in het kort beschreef met Kubus echt goed werkt.

En, voor ons allebei heel belangrijk: het is een leuke en positieve manier van trainen!

Kijk op www.sporthorsemanshipunited.nl onder het kopje Dressage Naturally om meer te weten te komen over de online cursus “Finding the Sweet Spot of Healthy Biomechanics” of over het lidmaatschap van de Dressage Naturally Monthly Support groep.

Delen? Doen! Dankjewel!

Ik ben iedereen die een bijdrage heeft geleverd ontzettend dankbaar! Ik heb er zelf veel van geleerd en met mij vele anderen! Samen kunnen we veel van onze paarden sterker, gezonder en blijer maken en dat is waar het uiteindelijk om gaat!

Wil je deze serie delen? Zeker doen!
Hier zijn de links van alle drie delen:
Deel 1: Ik heb een “hypermobiel” paard. Wat nu?
Deel 2: Anatomie en biomechanica van hypermobiele paarden
Deel 3: Duurzaam en gezond trainen van je hypermobiele paard

Vermeld a.u.b. deze bron erbij: Liesbeth Jorna – Sport & Horsemanship United – www.sporthorsemanshipunited.nl