blogs
Jasmijn en Cass: een gedaanteverandering in 1 jaar!
Door Jasmijn Veldhuizen, oktober 2019
Kasteel van een paard
In juni 2018 kocht ik mijn enorm grote vriend Cassandro Z, oftewel Cass van 7. De handelaar had gejokt en had gezegd dat 1.70 groot was, hij bleek echter zeker 10cm groter te zijn toen ik kwam kijken. Ik ben toch maar een rondje op hem gaan rijden, want ik was er toch, maar ik wilde helemaal niet zo’n groot paard!
Toen ik bovenop hem klom (bij gebrek aan fatsoenlijk krukje) kwam er een overweldigend gevoel van thuiskomen over mij heen. Ik was meteen verkocht! Zo kom ik dus aan mijn enorm grote, magere, slungelige, ongelukkige, in zichzelf gekeerde paard. Dat dit paard opgelapt moest worden was duidelijk, maar wat ons te wachten stond had ik nooit verwacht!
Learned helplessness
Ik ben begonnen met hem flink bij te voeren. Veel ruw voer en goed krachtvoer en luzerne. Daarnaast heb ik de eerste maanden vrij weinig van hem gevraagd. Ik wilde dat hij gewoon kon zijn zonder druk of prestatie. Alleen plezier maken! Cass was enorm in zichzelf gekeerd. Hij had enorm last van zijn learned helplessness en onderging alles zonder te reageren.
Het heeft maanden geduurd voor hij kon laten zien wat hij wel en niet leuk vond.
The Awakening
Toen hij ongeveer drie maanden bij mij was zijn we samen op ponykamp (5 day intensive) geweest bij Liesbeth Jorna. Het was mijn penny-meisjesdroom om ooit met mijn eigen pony op ponykamp te gaan. Dat de betreffende pony 1.80 m is maakte mij niets uit.
In die 5 days hebben we Cass helemaal zien opbloeien. Liesbeth heeft mij enorm geholpen om hem uit zijn schulp te krijgen. Ik noem die week, de week dat Cass wakker werd ofwel ‘The Awakening'.
De (simpele) oefeningen die we die week van Liesbeth hebben geleerd vormen nog steeds de basis van ons trainen samen. Cass is er die week achter gekomen dat oefeningen ook leuk kunnen zijn, zoals op een verhoging staan. Hij was helemaal gelukkig daarboven en heeft er wel een half uur gestaan.
Een ongeluk zit in een klein hekje
Vanaf die week is Cass alleen maar meer gaan opbloeien. Er kwam een enorme persoonlijkheid tevoorschijn! Helaas kreeg hij kort na de 5 Day Intensive een ongelukje thuis. Hij sprong in een hek en moest los gezaagd worden. Mijn holistisch dierenarts kon gelukkig geen ernstige verwondingen vinden, maar vond wel een vernauwing in zijn ruggengraat ter hoogte van zijn lendenen. Iets wat we eigenlijk al hadden gezien aan de hand van hoe hij zijn achterhand (niet) gebruikte. Ze heeft dit behandeld en sindsdien is het stukken beter, al zal er altijd een kleine vertraging blijven in zijn achterhand.
Omdat Cass een tijd alleen moest staan om te herstellen van zijn hekavontuur kon hij zijn energie niet kwijt in de grote wei. Zijn enorme persoonlijkheid, die eindelijk tevoorschijn was gekomen, bleek nu een beetje veel van het goede te zijn. Hij werd in de omgang erg vervelend, dwingend en dominant. Dan is 1.80 m wel heel groot! In die tijd heb ik veel oefeningen met hem gedaan om hem ‘op te voeden’ we deden weer veel de oefeningen die we van Liesbeth hadden geleerd. Ook had Liesbeth goede tips en tricks om zijn gedrag in goede banen te lijden. Gelukkig kon Cass na een paar weken weer de kudde in waar hij zijn energie weer goed kwijt kon. Hierdoor en door mijn opvoeding werd hij een zeer leuk, speels, grappig en vriendelijk paard, die graag voor je werkt!
Vriendschap
Er groeide een echte vriendschap tussen Cass en mij. Het heeft ongeveer 7/8 maanden geduurd voor ik het idee had dat hij mij leuk vond. De eerste keer dat hij opkeek toen ik zijn naam riep of de eerste keer dat hij naar me toe kwam in wei waren echt overwinningen!
Ook in de wei begon hij zijn plaats te vinden tussen alle (17) ruinen. Hij blijkt een echte clown te zijn en doet niks anders als spelen en klieren. Hij lijkt wel aan zijn tweede jeugd te zijn begonnen. Gelukkig zijn er in de kudde genoeg andere paarden om mee te spelen, maar ook om hem manieren bij te brengen. Hij wil nog wel eens de oudjes pesten en dan komen de bazen keurig ingrijpen.
Dressuur met plezier
Na maanden aan een lange teugel rond te hebben gewandeld om het plezier in het rijden te vinden zijn we een paar maanden terug serieuzer gaan trainen. Cass was goed op gewicht en ook in zijn koppie zat het allemaal weer goed, dus werd het tijd om aan zijn grote, scheve lichaam te gaan werken. Daarnaast had ik een redelijk goed idee van hoe Cass leert en wat hij fijn vindt.
Springen kan hij goed en vindt hij geweldig, via zijn fokker ben ik erachter gekomen dat hij met 6 jaar al 1.30 sprong (goh, hoe zal zijn rug kapot zijn gegaan??), zijn volle zus staat bij een olympische springruiter op stal. Daarnaast hebben we het geluk dat we een zeer goede springinstructeur in de buurt hebben, dus met springen zat het al snel wel goed.
Van dressuur hebben we allebei echter niet zo veel kaas gegeten. Tijdens het rijden wil ik dat Cass er ook plezier in heeft en wil ik natuurlijk zo min mogelijk hulpmiddelen gebruiken, zoals sporen of zwepen. Cass is alleen erg bot op het been en reageert slecht op been hulpen. Hij is waarschijnlijk altijd door sterke mannelijke ruiters gereden met flinke sporen, dan ben ik maar een klein veertje voor hem. Via Q&A’s van Liesbeth kwam ze met goede tips waar we weer een tijd mee voort konden. Ook blogs van Karen Rohlf hebben veel geholpen, vooral die over ‘lazy’ horses. Op deze manier puzzelde ik van alles aan elkaar en maakte ik afwegingen waar ik mij goed bij voel. Met sommige dingen gebruik ik een spoortje of een zweepje, maar we kunnen al steeds vaker zonder.
Duidelijkheid en nadenken
Ondertussen heb ik een revalidatietrainer in de buurt gevonden die ons verder helpt met het rijden en hem leert zichzelf te corrigeren in zijn lichaam. Ik ken Cass ondertussen goed genoeg om te weten wanneer ik hem even moet pushen of wanneer ik hem even pauze moet geven. Cass heeft regelmatig een pauze nodig om geleerde dingen te verwerken of om gewoon even te niksen voor hij weer aan het werk gaat. Hij doet erg zijn best en probeert echt mee te denken tijdens het rijden. Helaas heeft Cass nooit goed geleerd om zelf na te denken. Ik zeg altijd: ‘Cass zit niet op nadenken’. Zodra hij zelf een oplossing moet verzinnen valt hij terug in oud gedrag en keert hij in zichzelf. Hij kan soms erg boos worden als ik hem daar dan uit haal, maar hij is dan des te trotser als hij het (eindelijk) wel snapt! Cass heeft heel veel duidelijkheid nodig en moet snappen wat er van hem gevraagd wordt, anders wordt hij nerveus. Zo raakte hij laatst erg overstuur tijdens een demo waar de persoon die de demo gaf hem totaal geen duidelijkheid gaf. Toen ik hem zijn bekende oefeningen (die van Liesbeth natuurlijk) liet doen kalmeerde hij snel weer.
Toekomst plannen
Nu Cass steeds gezonder en beter begint te lopen heb ik onze eerste dressuurwedstrijd ingepland. Die eerste lukte niet zo goed maar de tweede keer hadden we monsterscores! Geestelijk denk ik dat Cass dit nu ook goed aan kan, stiekem denk ik dat hij het best leuk zal vinden om een beetje rond te paraderen tussen witte hekjes. We hebben ondertussen aan meerdere demo’s meegedaan en Cass deed dit super!
We gaan natuurlijk ook verder met onze revalidatietrainer om Cass zijn lichaam gezond te houden. Hopelijk gaat Cass iets beter leren nadenken en oplossingen bedenken, ik blijf hem uitdagen om na te denken natuurlijk. Ik denk dat Liesbeth ons daar vast goed bij kan helpen in onze volgende 5 Day Intensive.
Cass is oprecht mijn beste vriend en ik denk dat hij mij ondertussen ook erg leuk vindt. Toen ik vorig jaar een groot sullig paard kocht had ik nooit verwacht dat hij zoveel zou veranderen en dat ik zo veel zou leren. Er zijn momenten geweest dat ik dacht, waar ben ik aan begonnen of ik wil helemaal niet zo’n paard (hij was soms een monster van 1.80m groot), maar gelukkig heb ik doorgezet, want ik zou het nu niets meer anders willen.
Liefs van Cass en Jasmijn
3 weeks with Liesbeth Jorna - All about doing less and getting more
by Fenja Täuber, Recommended Trainer Sport & Horsemanship United, May 2019 (www.pferde-leicht.de)
A clear starting point
Liesbeth welcomed me and my two horses Conrad & Charlie for three weeks at her place in the Netherlands. Right at the beginning, Liesbeth and I defined my goals for the stay. I wished to improve my riding skills with Conrad, especially in stepping up to more collection. Furthermore, I was hoping to gain more confidence with my 5-year-old Charlie towards riding him. We started with a checkup session with both of my horses online (= on a line) to get an impression where we are at.
Searching for a “next level” Sweet Spot of Healthy Biomechanics
In these first lessons, I learned how to bring them in a real Sweet Spot on a circle. They were both stretching but aligned on a straight line while walking on circle. So Liesbeth taught me how to really see the difference.
Understanding where the Sweet Spot on the circle really is made it easy for me to support them to sustain it. And furthermore, learning how to change the alignment while travelling without disturbing their forward movement was very important to me. Liesbeth gave me an idea of how little I have to do to change their movement when I really go in an active neutral state in between.
My horses gave me the best feedback because they started moving way more free, supple, energetic and engaged. In a short time (2-3 days) their way of moving really improved. Wow! I was impressed and it made me realize that everything needed was already underneath the surface.
I was blown away by the number of things I already learned about myself and my horses in the first two days and was curious about the progress in my remaining time with Liesbeth.
Learning smart exercises to improve Conrad’s alignment
We focused on finding the Sweet Spot and a straight horse during the first ride with Conrad.
I figured out that my horse should be wanting to maintain the SS by himself. I thought I would be doing this already but noticed that I always had helped him a little tiny bit.
Through exercises like Drunken Sailor, Little Serpentines, Best Symmetrical Me, Thinking of Hindlegs and Opposite Reins (give the rein the horse takes and take the rein the horse gives) Liesbeth showed me different ways to find this alignment without compensation.
In a few lessons I was able to find it quicker and quicker. The key was to be very precise about what I want without micromanaging. So it was time to go on.
The training “Menu”
Liesbeth introduced a really nice image for a training session to me.Take it like a menu with a lot of different dishes and ingredients. There is a main dish - the part you really like to work on - and a starter and dessert to prepare and finish it up with. You can have several main dishes in one session and in between you give your horse a break. For example: relaxed walk or just standing still, a fast run for fun, getting off, some jumps or something silly he likes to do.
An independent Trainer’s Mindset and choosing my own patterns
To be able to make progress it is important to have a plan for each day. Well, your plan can always change because of different circumstances but if you focus on your goals then you can go on very fast. I like that Liesbeth was pushing me to my edges. Next to guiding me within my lessons, she supported me in sharpening my trainer mindset.Meaning that I took main responsibility in deciding the goal for each day and training.In that way, I can continue with that mindset in my own training at home by myself, without anyone guiding me all the time. I learned to think in patterns to create the main dish of the menu and got a lot of ideas for exercises from Liesbeth to invent more patterns. So that in the future I will be able to make wise choices for my training plans. „When you choose the right pattern, the pattern will do the work for you“.
You can choose different patterns that will all help to improve one topic. For example, for Conrad is was all about collection. Within the short breaks between the patterns you have the possibility as well to reflect on the last round and to look into improving the upcoming one. And very important, choose to finish at the best try of the day. I needed to remind myself to make smart decisions.
Riding Charlie appeared much easier then expected!
Finishing at the best try makes my horse put even more effort in the upcoming day and helps him stay motivated and myself as well. It´s worth it. This was also a very important point for riding my young horse Charlie. Together with Liesbeth we were able to make huge steps forward. Listening carefully to what he really needed gave him enough space and time to progress and grow. We could become confident with each step together.
The Dream Aids
In the first riding lesson with Charlie, Liesbeth started to explain how she would do the first steps. At that moment I was thinking: “I know what to do, I have been starting so many young horses.“ My ego came in my way and the moment I noticed this I got really sad and emotional. Liesbeth handled this situation great. She encouraged me and made me see that I already had been doing a lovely preparation with him so far. She told me Charlie is like a white sheet of paper. Right from the beginning, I am able to teach him my dream aids.
And this was so worth it to listen to! Three days later I was able to start cantering him just from intention and stop him by exhaling plus stop riding. Charlie was very relaxed from the start and able to do walk trot and canter on straight line and do a trail ride in the end. 
Thank you so much Liesbeth, that you opened my mind at this moment, by simply asking me about my dream aids and the phases afterwards.From now on I will always keep the following phases in my mind:(1) intention, (2)seat, (3) slight leg, (4) leg „Ping“, (5) voice or (6) stick. I had to be very precise and focused so my dream would come true. This reminded me again that everything with horses is about reflecting yourself.
Liesbeth told me that my basics are really really good and showed me how I can go on and build on them. She gave me a new feeling of how little I have to do to improve things and how important it is to know in each moment exactly what I want and to always praise the YES-Moments.
Positive training
I really appreciated that I could participate in all the lessons and courses Liesbeth gave these three weeks. I could gain lots of new ideas for myself and my teaching. While being an auditor I had the exercise to train my positive mindset. Meaning when you see somebody working with a horse, first ask yourself what you like about them. Second, think about adjectives you would also like the horse to have in his movement.
New theoretical insights
I loved all the theoretical background I got. For example: To get to know how to train the physical shape of the horse while staying in a positive training scale. I also got a real clear picture about lateral movement, how they work, what they can improve and how horse and rider have to move.
Finding the feel of exercises
Very important I find the active exercises without a horse. They help to understand an exercise better or to just find the right feel for a movement. That is something I want to involve in my own training. One picture is stuck to my mind: let the water keep flowing while it runs through a tunnel underneath you. That means don’t let you and your horse’s energy get stuck in an exercise, be able to flow freely through it.
An amazing experience
Liesbeth I am so happy that our trails crossed. Thank you so much for telling me, that I am on the right way. No Trainer before was able to give me such a clear feedback about my own skills. You helped me seeing more clearly where my strengths are and what I still need to focus on to improve. I have seen you helping so many different riders and horses to become a better team. You are able to not just give them a concept about what to do but also bringing their biggest challenges to the surface and helping them through it. For me it is very valuable to have somebody on my side with a lot of horse knowledge, a long term teaching experience, a very powerful didactic, an open mind, really being authentic, living with positive vibes, and having so much fun while you do what you like.
You brought me a huge step further and I would always do this intensive training again.
When telling me that you will recommend me as a trainer, I felt so honored and would have never expected this. Liesbeth, thank you so much for this support.
Learning is a lifelong journey and I want you to be part of mine!
Fenja
------------------
From Liesbeth:
It was a total joy to share 3 weeks with you Fenja and thank you so much for your beautiful words! You proved to be such a skillful horsewomen and rider and your horses clearly love you. It was amazing to see how quickly you and your horses developed in this short time. I credit this to your positive mindset, the high level of communication and wonderful relation with Conrad and Charlie that you already had to start with, and of course to your Dressage Naturally studies. You are very welcome to come again and then we'll start where we left of: with zig-zag halfpasses and flying leadchanges :o)
P.S. Does this sound like something you would want to do too?
Are you an ambitious learner, trainer, rider or educator and do you want to boost your knowledge and skills in (sort of) the same way as Fenja did? Study with me for a few weeks and bring you own horse? I do this only very occasionally and only with highly motivated students, but if you really want this, then let me know!
Rio, de start van een revalidatietraject. Wat doen we precies en waarom?
Totaal ongepland is een nieuweling aan onze familie toegevoegd: Raskanio, kortweg Rio.
Hij kwam per toeval op ons pad, 12 jaar oud, afkomstig uit Letland/Litouwen, nog maar een jaar geleden geruind en met wedstrijdervaring op Intermediair 1 niveau.
Het eerste dat opviel: zijn ademhaling is niet okee!
Zijn trainer mij zag spelen met Skoki en vroeg of ik hem zou kunnen helpen met het oplossen van schrikachtigheid en een onzuivere stap bij Rio. Long story short … Ik heb een uurtje met hem gespeeld en merkte dat er van alles niet helemaal in orde was maar dat hij heel graag alles goed wil doen en begrijpen. Zijn enorm vriendelijke karakter sprak ons zo aan dat we hem hebben gekocht!
Het eerste wat mij opviel toen ik hem zag was dat hij helemaal strak stond. Zijn spieren voelden aan als steen hij haalde heel oppervlakkig adem. Hij was enorm bang om fouten te maken, had een enorm hoog niveau van “learned helplessness” en een groot gebrek aan zelfvertrouwen. Kijkend naar zijn lichaam droeg hij zijn hals als een tuiger, liep met een holle rug en zijn stap was lateraal. Op foto’s was kissing spines aangeetoond.
In deze toestand werd hij getraind om op internationaal niveau te presteren. Het behoeft denk ik niet veel toelichting om te begrijpen dat hij er echt niet best aan toe was!
Waar de toenmalige eigenaar dacht hem als leermeester voor een ambitieuze jonge ruiter te verkopen zag ik een revalidatieproject! Maar … op het moment dat ik dit verhaal schreef was hij inmiddels een maand bij ons en hij ontwikkelde zich geweldig fijn! Hij begon te begrijpen dat hij zelf zijn hersens mag (en moet …) gebruiken en dat hij nieuwsgierig mag zijn. Baanbrekend! Langzaamaan viel ook het kwartje dat een foutje maken hem geen straf oplevert en kon hij steeds beter nadenken en ontspannen.
Inmiddels zijn we een paar jaar verder en het gaat geweldig goed met hem! Hieronder kan je volgen wat we met hem hebben gedaan en waarom.
Eerst zijn hoofd, dan zijn lichaam
Omdat zijn bewegingen erg strak en stijf waren vroegen veel mensen of ik hem gelijk naar een osteopaat of andere body worker zou brengen. Mijn focus lag echter in de eerste weken vooral op zijn mentale en emotionele ontwikkeling. Als hij beter begrijpt wat er gebeurt en de kans krijgt om na te denken en keuzes te maken, krijgt hij meer zelfvertrouwen, nieuwsgierigheid en zelfstandigheid en raakt hij meer ontspannen. Zolang die geestelijke ontspanning er niet is heeft het weinig zin om van alles te doen aan zijn fysiek want alles wat een behandelaar los maakt zit zomaar weer vast door de stress.
Een greep uit de dingen die we hebben gedaan om hem te helpen met zijn mentale en emotionele toestand:
- stilstaan en wachten … wachten … op tekenen van ontspanning,
- moving massage, zodat hij ook in beweging en bij aanraking durft te ontspannen en zich meer bewust wordt van zijn lichaam
- de “7 games” van Parelli om een fijne basiscommunicatie op te bouwen.
- verplaatsen van voorhand of achterhand als isolaties zowel in stilstand als in stap en draf,
- zonder hulpteugels balans en losgelatenheid vinden aan de longe en daarbij elke poging in de goede richting aanmoedigen.
- leren ontspannen bij aanraking met zwepen, touwen en jassen,
- zelfstandig over plastic lopen, op verhogingen staan (zie foto) en door smalle doorgangen gaan waarbij hij in rust leert om zelfstandig en kalm zijn eigen hersens te gebruiken.
- laten zakken van zijn hoofd en hals,
- inparkeren om op te stijgen aan twee kanten
- zelfstandig de trailer inlopen zonder dat ik meeloop.
- cavalettiwerk aan de longe voor souplesse, buiging van gewrichten en rompstabiliteit (zie foto’s en later ook de video met meer gevorderd cavalettiwerk onder het zadel)
- en gewoon lekker met de andere paarden mee op buitenrit. Feitelijk was dat de eerste keer dat ik erop zat: hup met Jane samen in de trailer, naar het bos, door het water, lekker fris en vrolijk vooruit!
Het is ongelooflijk hoe snel hij veranderde in zijn hoofd en mooi om te zien hoe dat al veel aan zijn lichaam verandert! Dit was een goed begin!
Een beetje meer paard worden
Daarnaast hebben we veel dingen veranderd die voor hem jarenlang “normaal” waren: geen bandages meer maar blote benen, ijzers eraf, stang en trens vervangen door een simpele bustrens, in de groep leven in plaats van isolatie en veel minder staluren. Hij is vrijwel zijn hele leven hengst geweest en moet nu eigenlijk opnieuw leren hoe het kuddeleven werkt. De merries vinden hem wel leuk maar Matador is baas en die vindt niet zomaar alles goed! De kudde – nu 6 paarden bij elkaar – begint hem nu langzaamaan te accepteren en we zien hem steeds vaker in de groep in plaats van op een afstandje. De enige momenten dat hij echt uit de groep moet is als één van de merries hengstig wordt. Hij springt er dan op en dat brengt veel te veel onrust en risico met zich mee.
Uit balans en veel te afhankelijk geworden van de ruiter
Maar dan is er ook het verhaal van zijn bewegingen. Daar moest echt veel aan veranderen. Op de foto bovenaan kan je duidelijk zien hoe arm de bespiering van de rug en achterhand is ontwikkeld en hoe de fascia in de achterhand verstrakt zijn. Hij is jarenlang gereden op een manier die zijn lichaam en geest niet goed heeft gedaan. “Self carriage” is de allerbelangrijkste factor om fysieke problemen bij rijpaarden te voorkomen: een eigen houding en een eigen balans. Van beiden was totaal geen sprake. Hij bleek erg scheef! Als hij even vertikale balans vond (het gewicht goed verdeeld over beide zijden en met ongeveer gelijke diagonalen) en de bovenlijn eindelijk een beetje durfde te ontspannen, dan viel hij zo naar voren dat hij moest versnellen om zijn lichaam overeind te houden. Ik merkte daarbij gelijk ook dat “er geen goede rem” op zat! In galop was het nog erger: hij was duidelijk gewend om door de ruiter “in de benen” gehouden te worden en kon in het geheel niet zijn eigen balans vinden of bewaren met een losse teugel. Hij probeerde zichzelf in balans te houden door hard te gaan en wist zich geen raad met bochten! Best spannend als je erop zat!
Een greep uit de dingen die we met succes hebben gedaan:
- aaien en zwaaien met de zweep, zodat hij er niet meer bang voor is en ik de zweep kan gebruiken om iets uit te leggen zonder stress
- langzaam en in balans stappen zodat hij zijn passen af kan maken. Zijn stap is – zelfs in de wei – kort en telgang-achtig en ik weet inmiddels via vorige eigenaren dat dit echt in zijn genen verankerd zit. Zijn moeder en een volle broer bewegen precies hetzelfde in stap.
- uitleggen van hulpen voor plaatsing van voor- en achterhand (zie foto’s onderaan), “drunken sailor exercise” (gewicht en richting afwisselend van linkerschouder naar rechterschouder en terug) “fishtailen” (achterhand van links naar rechts en terug terwijl de voorhand rechtuit gaat) in stap en draf. Als deze dingen licht en makkelijk gaan is het namelijk veel gemakkelijker om te communiceren bij de …
-
Na een paar weken voor het eerst een zo goed als symmetrische zweetprint onder het zadel! … “basic alignment exercise” voor het vinden van symmetrie en vertikale balans. Ik heb hier heel veel aandacht aan besteed en dat zal ook altijd zo blijven. Zonder die vertikale balans (of rechtrichten) is losgelatenheid en later verzameling zonder spanning totaal onmogelijk. Die symmetrische zweetprint op de foto hiernaast is niet vanzelfsprekend!
- uitleggen van de “ho-hulpen” en achterwaarts op ademtaal en zithulpen (dus met zo min mogelijk teugelgebruik), vooral omdat hij moeite heeft om zichzelf in balans te houden en daardoor steeds harder gaat lopen. Een met behulp daarvan …
- veel overgangen van stap/draf naar halt, waarbij mijn belangrijkste focus is dat hij fijn los en op lengte blijft in rug en hals.
- “corners game” om in balans door hoeken en wendingen te gaan,
- halsstrekken zonder verandering van tempo en balans (al blijft hij hierbij nog wel teveel achter de loodlijn …)
- slangenlijnen met veel buigingswisselingen voor souplesse en losgelatenheid
- galopperen aan een losse teugel, ook in kleinere voltes
Allemaal oefeningen die erop gericht zijn dat hij lichte hulpen goed begrijpt en dat hij ontdekt dat hij zichzelf overeind kan houden. Zodat hij kan en mag ontspannen en zijn bewegingsvrijheid kan hervinden! Natuurlijk doen we niet al deze dingen tegelijk. Per keer kiezen we hier een aantal uit, zodat hij gelegenheid heeft om het ook allemaal te onthouden en verwerken.
De winst en de reis
De grootste winst? Een blij en gezien de historie optimaal gezond en los paard. Dat hij heeft geleerd om rustig na te denken en dat nieuwsgierig zijn gewaardeerd wordt. Dat zijn ademhaling weer normaal is. Dat hij kalm kan halsstrekken in draf zonder naar voren te vallen en daarbij heel ontspannen en tevreden briest! Dat hij lichte hulpen beter begrijpt en daardoor veel beter op eigen benen loopt. Dat hij zijn plezier in springen weer terug gevonden heeft. Dat hij nu ook regelmatig zonder hoofdstel wordt gereden en ook wissels en zijgangen kan lopen zonder teugels!
Een paar punten blijven altijd aandacht vragen. Zjn vertikale balans en losgelatenheid moeten we blijven ontwikkelen. Als je daar een poosje geen aandacht aan besteed wordt hij snel weer schever en stijver. Maar nu is zijn rug veel losser geworden, zijn achterbenen buigzamer, zijn passen langer en zijn stap zuiverder. En vooral: hij heeft er echt weer plezier in! Hij voelt zich zichtbaar en voelbaar beter!
Meer inzicht en kennis zodat je zelf keuzes kan maken in de training?
Leren hoe je dit in de praktijk brengt? Doe dan mee aan de Jaaropleidingen Blokkadevrij Trainen
4 Tips om je paard elke dag de beste versie van jezelf te geven
Ben jij de beste versie van jezelf als je naar je paard gaat?
Zit je werk nog in je hoofd? Word je achtervolgd door je to-do lijst? Leggen andere gebeurtenissen of andere mensen beslag op je tijd of je gedachten? Heb je hinder van een mening van anderen (of van je “andere ik”)? Kom je moeilijk uit je stoel en in beweging? Heb je 1000 excuses om vandaag over te slaan?
Er zijn 4 dingen die je NU kunt doen om helemaal in de stemming te komen en een geweldige dag te hebben met je paard.
1. Verander je fysiek, boost je energie!
Dit is het allereerste ding dat je moet doen: je lichaam in beweging zetten en een hoge dosis energie vrij maken!
Spring op uit je stoel, schud jezelf wakker! Geef je energie een positieve boost. Klap, doe een een paar "jumping Jacks", trek een paar sprintjes, ren een paar keer heel hard op de plaats, boks tegen een denkbeeldige boxbal, turn up the music en dans, doe eens gek!
Ik beloof je, ook al doe je dit maar 30 seconden, het voelt gelijk heel anders.
2. Focus op wat je wél wil
Onze hersenen zijn gemaakt om ons te beschermen. Bijna automatisch gaan onze gedachten naar alles wat je niet wil, waar je bang voor bent, waar je niet verder komt, waar je slechte verwachtingen van hebt. Maar: niets is zo sterk als een negatieve verwachting. Gelukkig kun je dit ook omdraaien: niets is zo sterk als een positieve verwachting!
Verwacht dus wat je wél wil, dat je wél durft, dat je paard en jij wél meer kunnen. Verander je verwachting, verander je focus! Wees nieuwsgierig: wat kunnen jij en je paard nog meer? Er is altijd meer mogelijk dan je denkt. Vanuit een positieve verwachting ga je vanzelf zoeken naar mogelijkheden om die verwachting waarheid te maken.
3. Gebruik de goede woorden
Als je in gedachten focust op wat je wél wil en de woorden die je gebruikt een positieve verwachting uitstralen is de kans van succes met je paard een heel stuk groter.
Wellicht heb je deze beroemde quote wel eens gezien. Er schuilt grote waarde in!
"Watch your thoughts for they become your words.
Watch your words for they become your actions.
Watch your actions for they become your habits.
Watch your habits for they become your character.
Watch your character for that becomes your destiny.
What we think we become."
4. Verplaats je in je paard: wat denkt en wenst hij?
Je paard is geen bromfiets. Als je iets wil bereiken moet je het samen doen. Hij moet het ook willen. Het is geen kunst om te maken dat hij het doet. Het is dé kunst om te maken dat hij het wíl doen! Verplaats je daarom in je paard. Denk als je paard. Stel jezelf de vraag: "Als ik hem was, hoe zou dit voelen? Als ik hem was, zou ik het dan begrijpen? Als ik hem was, wat zou ik wensen dat mijn ruiter meer deed (of minder!)? Als ik hem was, zou ik dan WILLEN?"
Neem even die tijd en de kans is groot dat je antwoorden krijgt die je helpen om meer succesvol te zijn samen.
Bovendien: wat is er nou een mooier vooruitzicht dan straks thuiskomen met het gevoel dat je paard ook heeft genoten van wat jullie vandaag samen hebben gedaan?
Dus: STEP UP! Bedenk wat je wil. Gebruik de goede woorden. Denk als je paard.
Geniet samen. Happy Trails!
L*
NB.
Wil je op de hoogte blijven van nieuwe artikelen, activiteiten en opleidingen van Sport & Horsemanship United? Meld je dan hier aan voor de gratis Tips & Updates.
Levenslessen te Paard - Progressief Trainingsjaar ervaringen van Katie
Door Katie Minderhoud - 2 januari 2019
Levenslessen te paard
Wij mensen zijn vaak bezig met het verleden of de toekomst. Waar kom je vandaan? Waar ga je naar toe? Een paard is in het hier en nu. Dus als je gaat paardrijden is het belangrijk om bezig te zijn met: Wat is er nu? Wat voel ik? En wat kan ik met deze informatie doen?
In februari 2018 kwam ik voor het eerst lessen bij Liesbeth Jorna. Ik liep tegen meerdere problemen aan bij het rijden, maar het ergste was eigenlijk dat ik het plezier in de manier waarop ik bezig was begon te verliezen. Als je paard niet voorwaarts is en je gaat meer en harder drijven, met een spoortje porren en steeds vaker je zweep gebruiken, daar worden zowel paard als ruiter niet gelukkig van. Voor mij was de harmonie ver te zoeken en dan slaat de twijfel toe.
Die ene les in februari zorgde al voor de nodige eye-openers, die ik in een notitie boekje onder de titel “Levenslessen te paard” heb genoteerd:
-
- “Don’t just sit there wishing it was something else.” Het was even wennen om niet direct aangestuurd te worden (Normaal hoor je: linkerbeen erbij, iets meer naar rechts stellen - ik noem maar wat). Liesbeth laat je zelf nadenken, zodat je bewust wordt van wat je voelt, snapt wat dat betekent en daarnaar kan handelen. In mijn geval: ik kan het allemaal wel aardig benoemen wat er mis gaat, maar handel er niet (snel genoeg) naar.
- “Je twijfel zegt genoeg. Als het goed voelt, dan weet je dat zeker.” Je geeft je paard voortdurend hulpen en aanwijzingen, maar wanneer is het eigenlijk goed? Of goed genoeg? Daarvoor heb je drie dingen nodig: duidelijkheid over wat je wil (intentie/doel), goeie communicatie om het aan je paard te vragen en reactie! Als de reactie en/of het resultaat tegenvalt - twijfel zegt genoeg - kun je op zoek naar wat er beter kan.
- “Staar je niet blind op het plaatje (ideaal) of hoe het gister ging (verleden). Uit het hier en nu kun je veel meer nuttige informatie halen!” Stel jezelf de simpele vragen: Wat is er nu? Wat voel je? en: Wat heb ik nodig? Zo ben je actie-gericht en kun je met een heldere intentie richting geven aan zowel jezelf als je paard.
- Je moet een plan hebben om doelen concreet te maken. The horse has a baby-mind, keep it simple! Als ruiter heb je veel verantwoordelijkheid: je paard heeft geen idee van nut of noodzaak van de rondjes, figuurtjes of sprongetjes die wij als mens willen maken. Het is onze taak om eerlijk en duidelijk te zijn, met name door te weten wat we willen, hoe we het kunnen vragen en wanneer het goed is. Als je paard het goed doet, vertel hem dat!
- Alles draait om balans. Als ruiter wil je je paard helpen (niet hinderen) in balans, vrij & krachtig te bewegen.
Na die eerste les in februari was er de mogelijkheid om mee te doen aan het Progressief Trainingsjaar. Een jaar lang leren, samen met een kleine groep ruiters, 10 lesdagen vol theorie en praktijk, een ontdekkingsreis op zoek naar betere communicatie met mijn paard en meer harmonie. Ik was zeker nieuwsgierig naar meer: gemotiveerd vanuit liefde en respect voor mijn paard en gedreven door het ultieme plezier wat ik uit de omgang met mijn paard haal.
Er is altijd wel een reden om iets niet te doen, maar even zoveel reden om het wel te doen. So we did it!
Wat het Progressief Trainingsjaar 2018 mij heeft gebracht
Met stip op 1. Ik heb opnieuw naar mijn paard leren kijken en wat ik nu zie is nog mooier dan wat ik altijd zag. Zijn intelligentie, energie en speelsheid. Er is zoveel om mee te werken en zoveel om te waarderen als je er maar oog voor hebt en leert hoe!
De opbouw in het trainingsjaar was voor ons heel waardevol, omdat je begint met een basis (die je al denkt te hebben, maar toch nog mist):
- Grondwerk: dit deed ik eerder nooit bewust maar ik besef nu de onschatbare waarde van werken aan communicatie met je paard vanaf de grond, het aanleren van hulpen en het samen ontdekken van een nieuwe houding of beweging voor je paard. De invloed van je eigen houding en energie, hoever reikt je “leiderschap”? Als Flynn als een bommetje afgaat, sla ik nog wel eens dicht, maar ik leer ook mijn grenzen te verleggen en hoe ik kan werken met de energie die hij te geven heeft.
- Rijden zonder teugels, rijden vanuit intentie en energie. Het idee en de praktijk van “actief neutraal” op je paard zitten. De ware betekenis van “meebewegen”. Allemaal ontdekkingen die je doen inzien hoe passief, actief en dynamisch een ruiterzit kan zijn. Wanneer ben je een passagier? Wanneer ben je “aan het stuur” zonder je paard te blokkeren of hinderen? Dit is de neverending journey van het ontwikkelen van een goeie houding en zit, maar ik heb nu meer aanknopingspunten om te werken aan verbetering!
- Finding the sweetspot. In plaats van de focus richten op het ideale plaatje, ligt de aandacht op alle verschillende ingredienten die je nodig hebt om je paard in balans, vrij en krachtig te laten lopen. Dit betekent dat je controle hebt over en richting kunt geven aan zijn hoofd en hals houding, zijn schouders, zijn achterhand, zijn tempo, zijn energie en dat je door het rijden van patronen - met variatie van figuren, overgangen en zijgangen - op zoek gaat naar de sweetspot in de gouden driehoek van ontspanning, energie en balans. Niet star en stijf gefrustreerd op zoek naar een ideale lichaamshouding, maar met een gezonde afwisseling van oefeningen werken aan wat je paard nodig heeft om in balans te lopen. Next level is riding the sweetspot, but for now we are happy finding the sweetspot.
Aan het einde van het jaar wist ik 2 dingen zeker: het Progressief Trainingsjaar heeft ons heel veel gebracht, namelijk veel plezier, nieuwe inzichten & skills, vertrouwen en trots - op mijn paard, op cursusgenoten, op deze manier van met paarden werken. En het tweede: We are ready for the Next Level!
Met dank aan Judith Paard Vadim voor het vinden van Liesbeth Jorna en met dank aan Sport & Horsemanship United (Liesbeth!) voor het organiseren van deze leuke jaaropleiding!
Don't get stuck in a "system"!
Why riding naturally is important to your horse
Recently I met a horse and rider who had been struggling to find a decent canter for more than one and a half year. The rider told me her horse went hollow backed, ran too fast and for the rider the canter felt most uncomfortable and even a bit unnerving. She was desperate to find a solution.
I watched them play online (on-a-line) first and then the mare’s canter appeared very nice. A good cadenced stride, a lovely canter really on both sides. Even such a nice canter that I could easily envision her in a cross country or dressage test. So I wondered what was causing the problem when ridden.
Stuck into a system. "I cannot move this way!"
In the riding session that followed later that day the root of the problem soon showed itself: rider and horse had gotten stuck in “a system”, literally.
The “system” that was taught by her instructors had not put the needs of the horse first, but the system itself. In stead of building a system around the nature of this horse they had - without realising this - tried to mould the horse to the system. Techniques from the system had been used without being aware or taking notice of the needs of the horse, even though she gave very clear feed back through her body language. Looking at the mare, even before we touched the canter, I felt she told us in many ways “I cannot move this way!”. She seemed pretty desperate and although her lovely rider noticed this she had no idea how to help her other than using “the techniques” of “the system” she had been taught even more.
Freedom to move naturally
In this case the horse was constantly asked to carry the head and neck high and she clearly could not move comfortably that way. She had no freedom to use her neck freely and that blocked her shoulders, back and hindquarters. Her body getting stuck and unbalanced also caused her to feel helpless and stressed. So this way of riding not only affected her body but also her mind and emotions.
In fact, there was a quick an easy way out of this situation! First I brought the riders awareness to what her horse was trying to communicate and she immediately understood. She lowered her hands to a neutral position and immediately her horse thankfully lowered and lengthened her neck. The movement that showed up was as nice as she had been without the rider!
When we came to the first canter the rider was asked to create a light seat and put her hand far forward on the neck of the horse. In this way she did not get in the way of her horse’s natural canter. Even though in the first moments this was quite exiting it was clear that the mare very soon relaxed into a beautiful canter. The next days she showed up a different horse: relaxed, soft, very supple and willing, balanced and round. It was an amazing change and it was a huge relief for both horse and rider!
Synchronise first, develop later
What is the take away is from this story? The horse should define the path of the training, not the other way around. Listening to the horse and starting from what nature offers is the key!
This case made it again very clear how important it is to start from a free forward natural movement of the horse itself. Don’t try to put a horse in the strait-jacket of a system but feel and observe for what your horse has to say. The foundation should always be a biomechanic in which the horse feels comfortable, relaxed and free. We - as riders - need to synchronise with that natural movement first. And only when we find harmony together we can start to develop or adjust the horse’s biomechanics in such a way that he can carry us in a healthy way or even will be able to perform on a high level without getting stressed or injured.
Ride naturally!
L*
Do you want to stay updated on new articles and the teachingprograms of Sport & Horsemanship United and receive the english ebook of Cocoa's Journey? GO HERE
NL: Wil je op de hoogte blijven van nieuwe artikelen en het lesprogramma van Sport & Horsemanship United? KLIK HIER
Springen voor kracht en coördinatie - Té leuk om niet te doen!
Gezond bewegen is de multifunctionele basis voor alles wat daarna komt
Hoe beter je paard zijn balans en ritme tijdens het rijden kan bewaren, hoe makkelijker alles wordt wat je met hem wilt doen. Dressuur zorgt voor een multifunctionele en gezonde basis.
Natuurlijk kun je je verder specialiseren in de dressuur maar voor een lang en gezond leven als rijpaard is dat niet persé noodzakelijk. Uitzondering daarop kan zijn dat je paard een fysieke beperking heeft die het nodig maakt om bijvoorbeeld zijn voorbenen extra te ontlasten, bijvoorbeeld bij een diagnose van artrose of verhoogd risico op hoefkatrolontsteking. In dat geval is hoog springen natuurlijk niet zo'n goed idee.
Te leuk en te nuttig om niet te doen!
Zelf vinden wij het fijn om veelzijdig met onze paarden bezig te zijn. We springen en crossen en spelen op veel verschillende manieren met hindernismateriaal. Afgezien van een enkeling die nog wat onzeker is of die een blokkade of blessure heeft, ben ik eigenlijk nog nooit een paard tegengekomen die dat niet leuk vond!
Een paar redenen om cavalettiwerk en springen in je training op te nemen:
- het draagt bij aan de coördinatie van je paard. Hij gaat opletten en wordt handig met zijn voeten.
- het draagt enorm bij aan de rijvaardigheid van jezelf!!! Je ontwikkelt een goed gevoel voor ritme en een sterke balans. Je leert ook om je veel sneller aan te passen aan de grotere en snellere natuurlijke bewegingen van je paard en je leert om niet in de weg te zitten zodat je paard zijn lichaam optimaal kan gebruiken bij de sprong.
- het draagt bij aan je zelfvertrouwen. Doordat je leert om de normale grotere bewegingen van je paard te volgen kun je ook bij buitenritten stressvrij rijden en ben je niet bang meer voor een beetje tempo.
- het draagt bij aan het atletisch vermogen van je paard. Hij ontwikkelt uithoudingsvermogen, galoppeervermogen, kracht en lenigheid. Hij wordt sterker en buigzamer in het achterbeen en kan daardoor meer ondertreden. Daardoor kan hij ook zijn bovenlijn - rug, schoft, hals - meer liften en op lengte brengen. Ook voor dressuurpaarden dus bijzonder waardevol!
- het draagt enorm bij aan de intelligentie en het plezier van je paard!
Wat kun je bereiken met cavaletti
Cavaletti worden vaak gebruikt om paard en ruiter vertrouwd te maken met de beginselen van springen. Ik gebruik het ook ter verbetering van achterbeen- en ruggebruik en voor de afwisseling tijdens dressuur.
Je kan cavaletti of balken gebruiken op rechte lijnen of in waaiers. Dat laatste heeft als voordeel dat je zowel in stap als draf erover kan zonder dat je het aan hoeft te passen. Erg handig als je alleen bent. Je kunt bovendien kiezen hoe ver naar binnen of buiten je over de waaier rijdt en daardoor je paard uitdagen zijn passen groter of kleiner te maken. Tegelijkertijd leer je dan om je aanrijdlijn heel precies te kiezen.
Op de foto zie je blokken liggen onder de balken aan de buitenkant. Hierdoor moet het paard zijn gewrichten nog meer buigen en met meer veerkracht gaan bewegen. Uiteraard kan je cavaletti op een rechte lijn ook op verschillende hoogtes gebruiken, zowel in stap en draf als in galop.
Begin je nog maar net met cavaletti? Leg dan eerst wat enkele balken verspreid neer en stap of draaf daar lekker ongedwongen overheen. Er is best een kans dat je paard er in het begin een reuzesprong overheen maakt, maar dat is niet erg. Als hij eenmaal gewoon doordraaft neem je twee balken met een ca. 1 meter ertussen. Dat past eigenlijk altijd. De afstanden tussen cavaletti luisteren nauwer zodra je 3 of meer balken achter elkaar gaat leggen. Dan pas je de afstanden aan zodat het bij je paard past ... óf je gaat ermee spelen om je paard uit te dagen meer op te letten en zijn paslengte aan te passen. Er zijn eindeloos veel mogelijke patronen om te spelen met cavaletti!
2 Manieren voor een goede opbouw naar springen
Je kan op twee manieren met springen aan de slag
(1) je maakt een lijntje waar je begint met cavaletti of balken en van daaruit volgt een kruisje, een sprongetje of een combinatie van sprongetjes. Hierbij gaat het om het springen zelf, om het vertrouwd maken van je paard met het materiaal, om de coördinatie van je paard of om het ontwikkelen van een goede ruiterbalans en -techniek voor en over de sprong. Een drafbalkje of meerdere drafbalken voor de eerste sprong bevordert het rustig aanrijden. Gebruik van kruisjes maakt het makkelijker om door het midden te springen.
(2) je maakt een parcoursje van verschillende hindernissen. Zo laag als nodig - balken op de grond of simpele kruisjes - tot zo hoog als nodig, afhankelijk van de ervaring van jou en je paard. Met lijnen tussen de hindernissen die wat meer uitdaging bieden op het gebied van sturen, ritme en balans: cirkels, gebroken lijnen, schuin geplaatste hindernissen of langere tussenruimtes waarin je het aantal galopsprongen kunt variëren. Hiermee kun je meer de focus leggen op de vaardigheid van fijn rijden tussen de hindernissen. Aandachtspunten zijn dan regelmaat, basiskwaliteit van de galop, vloeiende lijnen en snel herstel van balans en ritme na elke sprong zodat je weer goed voorbereid bij de volgende komt.
Crossen en andere fun stuff
Als je de basis van springen onder knie hebt kun je ook buiten de rijbaan gerust eens wat andere dingen gaan springen. Pak ook eens een omgevallen boom in het bos mee. Zelf hebben wij een speelweide met allerlei crosshindernissen om te oefenen. Er zijn bovendien steeds meer oefencrossen en oefenterreinen waar je kunt oefenen. Een echte aanrader!
Dit kan jij ook! Begin NU met de Jump & Play Challenge!
Ik heb inmiddels honderden ruiters en paarden geholpen om deze stappen met succes te volbrengen. Sommigen vonden precies die ene goldnugget die hét verschil maakte. Anderen noemden het een "life changing journey". Bijna altijd was er een doorbraak die ze vooral zelf niet hadden kunnen bedenken.
Wil jij dat ook? Maak dan gelijk een start met de Jump & Play Challenge! Kijk op https://www.sporthorsemanshipunited.nl/website/challenge/
en meld je snel aan!
Happy trails!
Liesbeth Jorna
Crooked?
Is your horse leaning in or drifting to the outside?
What not to do:
Do not keep "correcting" it or compensate by leaning the other way!
Do not try to hold the balance. The more you hold it the more your horse loses it.
What to do:
Get curious! Explore the range of motion for leaning the opposite way. I mean ... really! ... overshoot target if necessary ... you should feel the weightshift!
Do not be afraid to mess things up! You should encourage you horse to really shift his balance. Even if just for a few steps. Immediately relax and reward for this try!
You want him to discover that he can and that there is a place that feels better. Of course he will swing back at first into his usual unbalanced place, but that's a good thing, for in the process he wil pass through a moment of balance. The more often he discovers that balance feels good, the easier it will be to find this place of balance... a place somewhere in the middle of leaning in and drifting out!
Develop self-carriage
Allow your horse to enjoy the balance and keep it by himself. Then you’ll find he can keep it longer and longer. THAT is “self-carriage”!
Get Creative... think backwards!
Many times I am so happy with my older horses!
During a group ride a few weeks ago we could not come across the bridge because Matador (left in the picture, with my husband in the saddle) rang the alarmbells so clearly that even Ivo (27, my super experienced ex-competition and parelli levels horse) did not move forward anymore. But thanks to his wisdom and education, his backwards worked wonders.
And yes, you need to be willing to do anything for a charming photo!
So remember this:
"Always start with the end in mind!"
Omdenken: soms gaat achterstevoren beter!
Er zijn vaak momenten dat ik zo blij wordt van alle dingen die mijn oudere paarden geleerd hebben! Komen we vooruit de brug niet over omdat Matador - die held op sokken ernaast - zo hard blaast dat zelfs Ivo (27, mijn super ervaren ex-wedstrijd- en parellipaard) niet meer doorloopt, dan doet zijn achteruit wonderen.
En ja, je moet wát over hebben voor een charmante foto!
"Always start with the end in mind!"