Een blij en blokkadevrij paard? Word goed in simpel rijden!
- Verpruts niet wat moeder natuur cadeau geeft!
- 2 fouten die bijna iedereen maakt
- Blokkadevrij rijden houdt je paard gezond
- 4 sleutels om daar goed in te worden
- Een succesverhaal: transformatie in 5 minuten
Hoe kan ik het zo simpel mogelijk maken - A touch of Genius
"Any fool can make things bigger, more complex or more violent.
It takes a touch of genius - and a lot of courage - to move in the other direction"
~Albert Einstein~
Hoe kan ik het zo simpel mogelijk maken - A touch of Genius
Eén van de vragen die mij als trainer en lesgever voortdurend bezighoudt is "Hoe kan ik het zo eenvoudig mogelijk maken?"
Ik heb gemerkt dat er enorm veel waarde wordt gehecht en status wordt ontleend aan zeer complexe verhalen, met veel onderlinge verbanden en het liefst onderbouwd met wetenschappelijke bronnen. Er is op zich natuurlijk niets mis met al die kennis - ik heb zelf ook een wetenschappelijke achtergrond - maar als je het naar de praktijk wil vertalen, zeker naar leerlingen en al helemaal naar paarden, dan is de kunst om de hoofdlijnen te pakken en je niet te laten verblinden en verlammen door alle details eromheen die ogenschijnlijk allemaal even belangrijk zijn.
Ik zie ook vaak dat er vaak grote gebaren en veel druk wordt gebruikt, zonder het paard de kans te geven om op een kleine hulp te reageren. We "schreeuwen" eerder dan dat we de tijd nemen om het helder uit te leggen. Terwijl het zooooo goed kan voelen als je paard je hulp echt begrijpt en op een klein gebaar een groot antwoord geeft.
Nou geloof ik echt dat iedereen wel wat heeft van die "touch of genius" dus (om elkaar te inspireren) MIJN VRAAG AAN JOU is:
Welk kleine ding verander jij in de omgang of training met je paard om het subtieler, eenvoudiger en vriendelijker te maken?
Welke hulp kun je weglaten?
Op welk moment kun je subtieler, aardiger of zachter zijn?
Welke dingen durf jij anders te doen dan "standaard" in jouw omgeving, om je paard beter te helpen?
***
Vond je deze tip interessant? Blijf dan op de hoogte en meld je aan voor de gratis Tips & Updates van Sport & Horsemanship United
Levenslessen te Paard - Progressief Trainingsjaar ervaringen van Katie
Door Katie Minderhoud - 2 januari 2019
Levenslessen te paard
Wij mensen zijn vaak bezig met het verleden of de toekomst. Waar kom je vandaan? Waar ga je naar toe? Een paard is in het hier en nu. Dus als je gaat paardrijden is het belangrijk om bezig te zijn met: Wat is er nu? Wat voel ik? En wat kan ik met deze informatie doen?
In februari 2018 kwam ik voor het eerst lessen bij Liesbeth Jorna. Ik liep tegen meerdere problemen aan bij het rijden, maar het ergste was eigenlijk dat ik het plezier in de manier waarop ik bezig was begon te verliezen. Als je paard niet voorwaarts is en je gaat meer en harder drijven, met een spoortje porren en steeds vaker je zweep gebruiken, daar worden zowel paard als ruiter niet gelukkig van. Voor mij was de harmonie ver te zoeken en dan slaat de twijfel toe.
Die ene les in februari zorgde al voor de nodige eye-openers, die ik in een notitie boekje onder de titel “Levenslessen te paard” heb genoteerd:
-
- “Don’t just sit there wishing it was something else.” Het was even wennen om niet direct aangestuurd te worden (Normaal hoor je: linkerbeen erbij, iets meer naar rechts stellen - ik noem maar wat). Liesbeth laat je zelf nadenken, zodat je bewust wordt van wat je voelt, snapt wat dat betekent en daarnaar kan handelen. In mijn geval: ik kan het allemaal wel aardig benoemen wat er mis gaat, maar handel er niet (snel genoeg) naar.
- “Je twijfel zegt genoeg. Als het goed voelt, dan weet je dat zeker.” Je geeft je paard voortdurend hulpen en aanwijzingen, maar wanneer is het eigenlijk goed? Of goed genoeg? Daarvoor heb je drie dingen nodig: duidelijkheid over wat je wil (intentie/doel), goeie communicatie om het aan je paard te vragen en reactie! Als de reactie en/of het resultaat tegenvalt - twijfel zegt genoeg - kun je op zoek naar wat er beter kan.
- “Staar je niet blind op het plaatje (ideaal) of hoe het gister ging (verleden). Uit het hier en nu kun je veel meer nuttige informatie halen!” Stel jezelf de simpele vragen: Wat is er nu? Wat voel je? en: Wat heb ik nodig? Zo ben je actie-gericht en kun je met een heldere intentie richting geven aan zowel jezelf als je paard.
- Je moet een plan hebben om doelen concreet te maken. The horse has a baby-mind, keep it simple! Als ruiter heb je veel verantwoordelijkheid: je paard heeft geen idee van nut of noodzaak van de rondjes, figuurtjes of sprongetjes die wij als mens willen maken. Het is onze taak om eerlijk en duidelijk te zijn, met name door te weten wat we willen, hoe we het kunnen vragen en wanneer het goed is. Als je paard het goed doet, vertel hem dat!
- Alles draait om balans. Als ruiter wil je je paard helpen (niet hinderen) in balans, vrij & krachtig te bewegen.
Na die eerste les in februari was er de mogelijkheid om mee te doen aan het Progressief Trainingsjaar. Een jaar lang leren, samen met een kleine groep ruiters, 10 lesdagen vol theorie en praktijk, een ontdekkingsreis op zoek naar betere communicatie met mijn paard en meer harmonie. Ik was zeker nieuwsgierig naar meer: gemotiveerd vanuit liefde en respect voor mijn paard en gedreven door het ultieme plezier wat ik uit de omgang met mijn paard haal.
Er is altijd wel een reden om iets niet te doen, maar even zoveel reden om het wel te doen. So we did it!
Wat het Progressief Trainingsjaar 2018 mij heeft gebracht
Met stip op 1. Ik heb opnieuw naar mijn paard leren kijken en wat ik nu zie is nog mooier dan wat ik altijd zag. Zijn intelligentie, energie en speelsheid. Er is zoveel om mee te werken en zoveel om te waarderen als je er maar oog voor hebt en leert hoe!
De opbouw in het trainingsjaar was voor ons heel waardevol, omdat je begint met een basis (die je al denkt te hebben, maar toch nog mist):
- Grondwerk: dit deed ik eerder nooit bewust maar ik besef nu de onschatbare waarde van werken aan communicatie met je paard vanaf de grond, het aanleren van hulpen en het samen ontdekken van een nieuwe houding of beweging voor je paard. De invloed van je eigen houding en energie, hoever reikt je “leiderschap”? Als Flynn als een bommetje afgaat, sla ik nog wel eens dicht, maar ik leer ook mijn grenzen te verleggen en hoe ik kan werken met de energie die hij te geven heeft.
- Rijden zonder teugels, rijden vanuit intentie en energie. Het idee en de praktijk van “actief neutraal” op je paard zitten. De ware betekenis van “meebewegen”. Allemaal ontdekkingen die je doen inzien hoe passief, actief en dynamisch een ruiterzit kan zijn. Wanneer ben je een passagier? Wanneer ben je “aan het stuur” zonder je paard te blokkeren of hinderen? Dit is de neverending journey van het ontwikkelen van een goeie houding en zit, maar ik heb nu meer aanknopingspunten om te werken aan verbetering!
- Finding the sweetspot. In plaats van de focus richten op het ideale plaatje, ligt de aandacht op alle verschillende ingredienten die je nodig hebt om je paard in balans, vrij en krachtig te laten lopen. Dit betekent dat je controle hebt over en richting kunt geven aan zijn hoofd en hals houding, zijn schouders, zijn achterhand, zijn tempo, zijn energie en dat je door het rijden van patronen - met variatie van figuren, overgangen en zijgangen - op zoek gaat naar de sweetspot in de gouden driehoek van ontspanning, energie en balans. Niet star en stijf gefrustreerd op zoek naar een ideale lichaamshouding, maar met een gezonde afwisseling van oefeningen werken aan wat je paard nodig heeft om in balans te lopen. Next level is riding the sweetspot, but for now we are happy finding the sweetspot.
Aan het einde van het jaar wist ik 2 dingen zeker: het Progressief Trainingsjaar heeft ons heel veel gebracht, namelijk veel plezier, nieuwe inzichten & skills, vertrouwen en trots - op mijn paard, op cursusgenoten, op deze manier van met paarden werken. En het tweede: We are ready for the Next Level!
Met dank aan Judith Paard Vadim voor het vinden van Liesbeth Jorna en met dank aan Sport & Horsemanship United (Liesbeth!) voor het organiseren van deze leuke jaaropleiding!
Hoe vrijheid van tongbeen en kaak de beweging van je hele paard beïnvloedt
Verbinding tussen hyoid (tongbeen) en beweeglijkheid van je paard
en het belang van teugelloos rijden
Op dit beeld kun je een mooi voorbeeld zien van hoe het hyoid, oftewel tongbeen, en het kaakgewricht (TMJ) van je paard door spierketens direct verbonden zijn aan schouderblad, bovenarm, borstbeen en via buikspieren en psoas aan de achterhand.
Zonder te vervallen in alle mooie Latijnse namen van al deze belangrijke spieren kun je je wel voorstellen dat door deze verbindingen elke belemmering of spanning in tong of kaken van je paard direct invloed heeft op de bewegingsvrijheid van de voorbenen. Tijdens de dissectie op een paard, die ik heb gedaan met Sharon May Davis, een bekende bewegingswetenschapper uit Australië, hebben we dit letterlijk kunnen voelen. Als iemand de tong op de onderkaak vastklemde (zoals een bit dat doet) was de bewegingsruimte van het voorbeen voelbaar minder. Datzelfde gold voor het achterbeen!
Dit betekent dus ook dat elke vorm van spanning en van vastheid (bijvoorbeeld door neusriemen, stang met kinketting, bijzetteugels of vasthoudende strakke ruiterhand) niet alleen leidt tot een verstrakking of ontwijkende beweging in de tong, kaken en nek! Het heeft ook invloed op de bewegingsvrijheid van schouder, voorbenen en achterbenen!
Die invloed loopt door het hele lichaam van je paard omdat via spier- en fasciaketens (bindweefselstructuren) de tong, het tongbeen en de kaken met de voorhand, romp en achterhand zijn verbonden.
Verlies van bewegingsvrijheid in tong en kaak betekent niet alleen fysiek een blokkade maar ook minder balans, minder ruime bewegingen en een verhoogd risico van blessures door compensatie op andere plaatsen in het lichaam. Het fysieke ongemak en verlies van bewegingsvrijheid veroorzaakt ook stress en weerstand in het hoofd van je paard. Een paard dat niet kan ontspannen of gefrustreerd is maakt adrenaline en cortisol aan, wat er o.a. toe leidt dat hij moeilijk kan leren en nadenken (dat geldt overigens net zo voor mensen).
Als je dit weet snap je ook hoe belangrijk het is dat je teugelverbinding geen weerstanden of blokkades veroorzaakt … maar we weten ook allemaal hoe gemakkelijk dat toch gebeurt. Daarom is het zoooo belangrijk om je teugels niet méér te gebruiken dan nodig.
Door zonder teugels te leren rijden ontdek je dat een heleboel “controle” ook op een andere manier is te verkrijgen dan alleen met je teugels. Met lichaamstaal – je energie, intentie, focus, balans, benen, ademhaling – kun je over tempo, richting en houding communiceren met je paard. Zowel in het zadel als vanaf de grond.
Als je dat leert – en je paard ook – dan komt dat de teugelverbinding enorm ten goede voor de rest van je leven. Je hand wordt stiller, zachter en subtieler. Je paard ervaart minder druk op tong en kaken en nek en kan daardoor makkelijker bewegen. Hij zal zich vrijer en beter voelen, je beter begrijpen en vertrouwen en nog meer voor je kunnen doen!
Wat betekent dit voor ons als ruiter?
Verdiep je in de biomechanica van het paard voordat je “zomaar” zegt: “hij moet loslaten” of “hij moet in een houding”.
Leer vooral ook zoveel mogelijk communiceren met gebruik van je lichaamstaal (zit, energie, focus, benen en ademtaal) en zonder gebruik van teugels (en zeker zonder bewegingsbeperkende hulpmiddelen) zodat je uiteindelijk de teugels nog maar heel weinig nodig hebt en met een lichte stille meebewegende hand kunt rijden.
TIP: In de Workshopserie Blokkadevrij Trainen leer je alles wat je moet weten over biomechanica, trainingsfysiologie en nog veel meer absoluut onmisbare kennis. Deze Workshopserie start 1 keer per jaar. De eerst volgende serie start op 26 oktober 2022!
(Delen? Leuk!)
NB. Bekijk ook dit korte filmpje van Castle House Horsemanship
Don't get stuck in a "system"!
Why riding naturally is important to your horse
Recently I met a horse and rider who had been struggling to find a decent canter for more than one and a half year. The rider told me her horse went hollow backed, ran too fast and for the rider the canter felt most uncomfortable and even a bit unnerving. She was desperate to find a solution.
I watched them play online (on-a-line) first and then the mare’s canter appeared very nice. A good cadenced stride, a lovely canter really on both sides. Even such a nice canter that I could easily envision her in a cross country or dressage test. So I wondered what was causing the problem when ridden.
Stuck into a system. "I cannot move this way!"
In the riding session that followed later that day the root of the problem soon showed itself: rider and horse had gotten stuck in “a system”, literally.
The “system” that was taught by her instructors had not put the needs of the horse first, but the system itself. In stead of building a system around the nature of this horse they had - without realising this - tried to mould the horse to the system. Techniques from the system had been used without being aware or taking notice of the needs of the horse, even though she gave very clear feed back through her body language. Looking at the mare, even before we touched the canter, I felt she told us in many ways “I cannot move this way!”. She seemed pretty desperate and although her lovely rider noticed this she had no idea how to help her other than using “the techniques” of “the system” she had been taught even more.
Freedom to move naturally
In this case the horse was constantly asked to carry the head and neck high and she clearly could not move comfortably that way. She had no freedom to use her neck freely and that blocked her shoulders, back and hindquarters. Her body getting stuck and unbalanced also caused her to feel helpless and stressed. So this way of riding not only affected her body but also her mind and emotions.
In fact, there was a quick an easy way out of this situation! First I brought the riders awareness to what her horse was trying to communicate and she immediately understood. She lowered her hands to a neutral position and immediately her horse thankfully lowered and lengthened her neck. The movement that showed up was as nice as she had been without the rider!
When we came to the first canter the rider was asked to create a light seat and put her hand far forward on the neck of the horse. In this way she did not get in the way of her horse’s natural canter. Even though in the first moments this was quite exiting it was clear that the mare very soon relaxed into a beautiful canter. The next days she showed up a different horse: relaxed, soft, very supple and willing, balanced and round. It was an amazing change and it was a huge relief for both horse and rider!
Synchronise first, develop later
What is the take away is from this story? The horse should define the path of the training, not the other way around. Listening to the horse and starting from what nature offers is the key!
This case made it again very clear how important it is to start from a free forward natural movement of the horse itself. Don’t try to put a horse in the strait-jacket of a system but feel and observe for what your horse has to say. The foundation should always be a biomechanic in which the horse feels comfortable, relaxed and free. We - as riders - need to synchronise with that natural movement first. And only when we find harmony together we can start to develop or adjust the horse’s biomechanics in such a way that he can carry us in a healthy way or even will be able to perform on a high level without getting stressed or injured.
Ride naturally!
L*
Do you want to stay updated on new articles and the teachingprograms of Sport & Horsemanship United and receive the english ebook of Cocoa's Journey? GO HERE
NL: Wil je op de hoogte blijven van nieuwe artikelen en het lesprogramma van Sport & Horsemanship United? KLIK HIER
Springen voor kracht en coördinatie - Té leuk om niet te doen!
Gezond bewegen is de multifunctionele basis voor alles wat daarna komt
Hoe beter je paard zijn balans en ritme tijdens het rijden kan bewaren, hoe makkelijker alles wordt wat je met hem wilt doen. Dressuur zorgt voor een multifunctionele en gezonde basis.
Natuurlijk kun je je verder specialiseren in de dressuur maar voor een lang en gezond leven als rijpaard is dat niet persé noodzakelijk. Uitzondering daarop kan zijn dat je paard een fysieke beperking heeft die het nodig maakt om bijvoorbeeld zijn voorbenen extra te ontlasten, bijvoorbeeld bij een diagnose van artrose of verhoogd risico op hoefkatrolontsteking. In dat geval is hoog springen natuurlijk niet zo'n goed idee.
Te leuk en te nuttig om niet te doen!
Zelf vinden wij het fijn om veelzijdig met onze paarden bezig te zijn. We springen en crossen en spelen op veel verschillende manieren met hindernismateriaal. Afgezien van een enkeling die nog wat onzeker is of die een blokkade of blessure heeft, ben ik eigenlijk nog nooit een paard tegengekomen die dat niet leuk vond!
Een paar redenen om cavalettiwerk en springen in je training op te nemen:
- het draagt bij aan de coördinatie van je paard. Hij gaat opletten en wordt handig met zijn voeten.
- het draagt enorm bij aan de rijvaardigheid van jezelf!!! Je ontwikkelt een goed gevoel voor ritme en een sterke balans. Je leert ook om je veel sneller aan te passen aan de grotere en snellere natuurlijke bewegingen van je paard en je leert om niet in de weg te zitten zodat je paard zijn lichaam optimaal kan gebruiken bij de sprong.
- het draagt bij aan je zelfvertrouwen. Doordat je leert om de normale grotere bewegingen van je paard te volgen kun je ook bij buitenritten stressvrij rijden en ben je niet bang meer voor een beetje tempo.
- het draagt bij aan het atletisch vermogen van je paard. Hij ontwikkelt uithoudingsvermogen, galoppeervermogen, kracht en lenigheid. Hij wordt sterker en buigzamer in het achterbeen en kan daardoor meer ondertreden. Daardoor kan hij ook zijn bovenlijn - rug, schoft, hals - meer liften en op lengte brengen. Ook voor dressuurpaarden dus bijzonder waardevol!
- het draagt enorm bij aan de intelligentie en het plezier van je paard!
Wat kun je bereiken met cavaletti
Cavaletti worden vaak gebruikt om paard en ruiter vertrouwd te maken met de beginselen van springen. Ik gebruik het ook ter verbetering van achterbeen- en ruggebruik en voor de afwisseling tijdens dressuur.
Je kan cavaletti of balken gebruiken op rechte lijnen of in waaiers. Dat laatste heeft als voordeel dat je zowel in stap als draf erover kan zonder dat je het aan hoeft te passen. Erg handig als je alleen bent. Je kunt bovendien kiezen hoe ver naar binnen of buiten je over de waaier rijdt en daardoor je paard uitdagen zijn passen groter of kleiner te maken. Tegelijkertijd leer je dan om je aanrijdlijn heel precies te kiezen.
Op de foto zie je blokken liggen onder de balken aan de buitenkant. Hierdoor moet het paard zijn gewrichten nog meer buigen en met meer veerkracht gaan bewegen. Uiteraard kan je cavaletti op een rechte lijn ook op verschillende hoogtes gebruiken, zowel in stap en draf als in galop.
Begin je nog maar net met cavaletti? Leg dan eerst wat enkele balken verspreid neer en stap of draaf daar lekker ongedwongen overheen. Er is best een kans dat je paard er in het begin een reuzesprong overheen maakt, maar dat is niet erg. Als hij eenmaal gewoon doordraaft neem je twee balken met een ca. 1 meter ertussen. Dat past eigenlijk altijd. De afstanden tussen cavaletti luisteren nauwer zodra je 3 of meer balken achter elkaar gaat leggen. Dan pas je de afstanden aan zodat het bij je paard past ... óf je gaat ermee spelen om je paard uit te dagen meer op te letten en zijn paslengte aan te passen. Er zijn eindeloos veel mogelijke patronen om te spelen met cavaletti!
2 Manieren voor een goede opbouw naar springen
Je kan op twee manieren met springen aan de slag
(1) je maakt een lijntje waar je begint met cavaletti of balken en van daaruit volgt een kruisje, een sprongetje of een combinatie van sprongetjes. Hierbij gaat het om het springen zelf, om het vertrouwd maken van je paard met het materiaal, om de coördinatie van je paard of om het ontwikkelen van een goede ruiterbalans en -techniek voor en over de sprong. Een drafbalkje of meerdere drafbalken voor de eerste sprong bevordert het rustig aanrijden. Gebruik van kruisjes maakt het makkelijker om door het midden te springen.
(2) je maakt een parcoursje van verschillende hindernissen. Zo laag als nodig - balken op de grond of simpele kruisjes - tot zo hoog als nodig, afhankelijk van de ervaring van jou en je paard. Met lijnen tussen de hindernissen die wat meer uitdaging bieden op het gebied van sturen, ritme en balans: cirkels, gebroken lijnen, schuin geplaatste hindernissen of langere tussenruimtes waarin je het aantal galopsprongen kunt variëren. Hiermee kun je meer de focus leggen op de vaardigheid van fijn rijden tussen de hindernissen. Aandachtspunten zijn dan regelmaat, basiskwaliteit van de galop, vloeiende lijnen en snel herstel van balans en ritme na elke sprong zodat je weer goed voorbereid bij de volgende komt.
Crossen en andere fun stuff
Als je de basis van springen onder knie hebt kun je ook buiten de rijbaan gerust eens wat andere dingen gaan springen. Pak ook eens een omgevallen boom in het bos mee. Zelf hebben wij een speelweide met allerlei crosshindernissen om te oefenen. Er zijn bovendien steeds meer oefencrossen en oefenterreinen waar je kunt oefenen. Een echte aanrader!
Dit kan jij ook! Begin NU met de Jump & Play Challenge!
Ik heb inmiddels honderden ruiters en paarden geholpen om deze stappen met succes te volbrengen. Sommigen vonden precies die ene goldnugget die hét verschil maakte. Anderen noemden het een "life changing journey". Bijna altijd was er een doorbraak die ze vooral zelf niet hadden kunnen bedenken.
Wil jij dat ook? Maak dan gelijk een start met de Jump & Play Challenge! Kijk op https://www.sporthorsemanshipunited.nl/website/challenge/
en meld je snel aan!
Happy trails!
Liesbeth Jorna